การพัฒนาชุมชนเพื่อรองรับการท่องเที่ยวทางธรรมชาติและวัฒนธรรมในจังหวัดชัยภูมิอย่างยั่งยืน

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาศักยภาพแหล่งท่องเที่ยว 2) พัฒนาเส้นทางและกิจกรรมการท่องเที่ยว และ 3) พัฒนาชุมชนเพื่อรองรับการท่องเที่ยวตามเส้นทางการท่องเที่ยวทางธรรมชาติและวัฒนธรรมในจังหวัดชัยภูมิ ดำเนินการวิจัยผสมผสานทั้งการวิจัยเชิงเอกสาร การวิจัยเชิงคุณภาพ การวิจัยเชิงปริมาณ และการวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม กลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ ประชาชนในจังหวัดชัยภูมิ จำนวน 800 คน มีผู้ให้ข้อมูลสำคัญ จำนวน 110 คน และดำเนินการกิจกรรมพัฒนาชุมชนในพื้นที่ชุมชนบ้านลาดวังม่วง อำเภอหนองบัวแดง จังหวัดชัยภูมิ เพื่อพัฒนาเป็นพื้นที่รองรับเส้นทางการท่องเที่ยวทางธรรมชาติและทางวัฒนธรรม
ผลการวิจัยพบว่า
1. แหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติ คือ 1) อุทยานแห่งชาติตาดโตน 2) อุทยานแห่งชาติภูแลนคา 3) อุทยานแห่งชาติไทรทอง และ 4) อุทยานแห่งชาติป่าหินงาม มีศักยภาพอยู่ในระดับสูงที่สุด ส่วนแหล่งท่องเที่ยวทางวัฒนธรรม คือ 1) วัดชัยภูมิพิทักษ์ (ผาเกิ้ง) และ 2) พระธาตุชัยภูมิ มีศักยภาพอยู่ในระดับสูงที่สุด 3) ศาลเจ้าพ่อพญาแล 4) พระพุทธรูปใหญ่สมัยทวารวดี วัดคอนสวรรค์ และ 5) พระเจ้าองค์ตื้อ (ภูพระ) วัดศิลาอาสน์ มีศักยภาพที่อยู่ในระดับสูง และ 6) พิพิธภัณฑ์ประวัติศาสตร์ชาติไทย (เรือหงส์) วัดพญาแล 7) ปรางค์กู่ มีศักยภาพอยู่ในระดับปานกลาง ตามลำดับ
2. มีการพัฒนาเส้นทางท่องเที่ยว จำนวน 6 เส้นทาง คือ 1) เส้นทางไหว้พระสักการะสิ่งศักดิ์สิทธิ์และชมแหล่งประวัติศาสตร์ 2) เส้นทางชื่นชมธรรมชาติบนเทือกเขาภูแลนคา 3) เส้นทางเที่ยวชม เที่ยวไหว้ และเที่ยวช๊อป 4) เส้นทางเที่ยวชมอุทยานชาติและอุทยานธรรม 5) เส้นทางท่องจากทิศใต้สู่ทิศเหนือ และ 6) เส้นทางท่องจากตะวันตกสู่ตะวันออก มีกิจกรรมการท่องเที่ยวที่พัฒนาขึ้น จำนวน 5 กิจกรรม คือ 1) การไหว้พระ 2) การสักการะอนุสาวรีย์ 3) การชื่นชมแหล่งประวัติศาสตร์ 4) การเที่ยว เล่น ชมธรรมชาติให้ดูดดื่ม และ 5) การนอนสัมผัสกับบรรยากาศอย่างเบิกบาน
3. ทำการพัฒนาชุมชนบ้านลาดวังม่วง ในอำเภอหนองบัวแดง และพัฒนาผลิตภัณฑ์ของชุมชนประเภทโมบายที่เรียกว่า ตุงสาย ตุงแมงมุม ตุงพ่วงระย้า และพัฒนาลวดลายผ้าทอ ให้มีเอกลักษณ์ประจำอำเภอหนองบัวแดง เพื่อรองรับเส้นทางการท่องเที่ยวทางธรรมชาติและทางวัฒนธรรมที่ได้พัฒนาขึ้น อันเป็นเครือข่ายในการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ระหว่างชุมชน สังคม เชื่อมโยงส่งเสริมซึ่งกันและกัน ให้มีการพัฒนาต่อยอดของความรู้ในด้านต่างๆ ได้อย่างต่อเนื่องให้ยั่งยืนต่อไป