รูปแบบการอนุรักษ์ระบบนิเวศวิถีพุทธในพุทธสถานของคณะสงฆ์ อำเภอศรีเชียงใหม่ จังหวัดหนองคาย
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาการอนุรักษ์ระบบนิเวศวิถีพุทธในพุทธสถานของคณะสงฆ์อำเภอศรีเชียงใหม่ 2) พัฒนารูปแบบและกระบวนการอนุรักษ์ระบบนิเวศวิถีพุทธในพุทธสถานของคณะสงฆ์อำเภอศรีเชียงใหม่ 3) นำเสนอรูปแบบการอนุรักษ์ระบบนิเวศวิถีพุทธในพุทธสถานของคณะสงฆ์อำเภอศรีเชียงใหม่ เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยมีผู้ให้ข้อมูลสำคัญ จำนวน 45 รูป/คน เครื่องมือการวิจัยคือ แบบสัมภาษณ์ และนำข้อมูลที่ได้มาวิเคราะห์เชิงพรรณนา
ผลการวิจัยพบว่า
1. ระบบนิเวศวิถีพุทธในพุทธสถานของคณะสงฆ์อำเภอศรีเชียงใหม่ เป็นการบูรณาการหลักธรรมกับการดูแลสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืน โดยแบ่งพื้นที่เป็นเขตพุทธวาสและสังฆาวาส ส่งเสริมการปฏิบัติธรรมควบคู่การอนุรักษ์ธรรมชาติ วัดบริหารจัดการพื้นที่ตามแนวคิดการอยู่ร่วมกับธรรมชาติ ใช้หลักสัปปายะ 7 และภูมิปัญญาท้องถิ่นในการสร้างสมดุลระหว่างธรรมชาติ วัด และชุมชน โดยมีการมีส่วนร่วมของชุมชนเป็นหัวใจสำคัญ
2. การพัฒนารูปแบบและกระบวนการอนุรักษ์ระบบนิเวศวิถีพุทธในพุทธสถานของคณะสงฆ์อำเภอศรีเชียงใหม่ มุ่งสร้างกิจกรรมที่ส่งเสริมการมีส่วนร่วมของทุกภาคส่วน โดยประยุกต์หลักธรรมในการดูแลสิ่งแวดล้อมอย่างเป็นระบบ ประกอบด้วย 3 ช่วงหลัก ได้แก่ ต้นน้ำ วางรากฐานและโครงสร้างการอนุรักษ์ กลางน้ำ ปลูกฝังจิตสำนึกและความร่วมมือของชุมชน ปลายน้ำ พัฒนาโครงการต่อเนื่องเพื่อความยั่งยืน
3. รูปแบบการอนุรักษ์ที่นำเสนอแบ่งเป็น 4 ด้านหลัก ได้แก่ 1) ด้านภูมิปัญญา อนุรักษ์กิจกรรมทางศาสนาและวัฒนธรรมผ่านกิจกรรมสาธารณะ โดยได้รับการสนับสนุนจากรัฐและองค์กรต่างๆ 2) ด้านชุมชน ส่งเสริมการมีส่วนร่วมผ่านการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์และเศรษฐกิจท้องถิ่น เช่น สมุนไพรและเกษตรอินทรีย์ 3) ด้านท้องถิ่น เชื่อมโยงศีลธรรมกับการดูแลสิ่งแวดล้อม โดยมีพุทธสถานเป็นศูนย์กลางวัฒนธรรมและสินค้าชุมชน 4) ด้านวิถีพุทธ เน้นการรักษาศีลและศึกษาธรรมะ เพื่อสืบสานพระพุทธศาสนาและสร้างสังคมสงบสุข
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เพื่อให้เป็นไปตามกฎหมายลิขสิทธิ์ ผู้นิพนธ์ทุกท่านต้องลงลายมือชื่อในแบบฟอร์มใบมอบลิขสิทธิ์บทความ ให้แก่วารสารฯ พร้อมกับบทความต้นฉบับที่ได้แก้ไขครั้งสุดท้าย นอกจากนี้ ผู้นิพนธ์ทุกท่านต้องยืนยันว่าบทความ ต้นฉบับที่ส่งมาตีพิมพ์นั้น ได้ส่งมาตีพิมพ์เฉพาะในวารสาร วิชาการธรรม ทรรศน์ เพียงแห่งเดียวเท่านั้น หากมีการใช้ ภาพหรือตารางของผู้นิพนธ์อื่นที่ปรากฏในสิ่งตีพิมพ์อื่นมาแล้ว ผู้นิพนธ์ต้องขออนุญาตเจ้าของลิขสิทธิ์ก่อน พร้อมทั้ง แสดงหนังสือที่ได้รับการยินยอมต่อบรรณาธิการ ก่อนที่บทความจะได้รับการตีพิมพ์เอกสารอ้างอิง
กิตติพงษ์ สุวรรณโชติ. (2560). การอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมตามแนวทางพุทธศาสนาในชุมชนไทย. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
นฤมล แซ่ตั้ง. (2561). การฟื้นฟูป่าไม้โดยใช้หลักพุทธธรรม: ศึกษากรณีวัดป่าในภาคตะวันออกเฉียงเหนือของไทย. วารสารวิจัยพุทธศาสตร์, 8(3), 75-92.
บุญวัฒน์ บุญทะวงศ์. (2566). รูปแบบการอนุรักษ์ป่าไม้ตามหลักพุทธจริยศาสตร์ของคณะสงฆ์จังหวัดเลย. (ดุษฎีนิพนธ์พุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต). พระนครศรีอยุธยา: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
ประยุทธ อินทรสวัสดิ์. (2564). พุทธศาสนาและการสร้างจิตสำนึกในการอนุรักษ์ธรรมชาติ. กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
พระมหาญาณภัทร อติพโล (เทพนม). (2567). โปรแกรมพุทธจิตวิทยาวีถีนิเวศภาวนาเพื่อการอนุรักษ์ป่าไม้อย่างยั่งยืนสำหรับเยาวชน. (ดุษฎีนิพนธ์พุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต). พระนครศรีอยุธยา: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
สอาด บรรเจิดฤทธิ์. (2568). พระพุทธศาสนากับการจัดการทรัพยากรมนุษย์ในประเทศไทย. วารสารการวิจัยการบริหารการพัฒนา, 15(1), 76-89. https://so01.tci-thaijo.org/index.php/JDAR/article/view/276148
