วิเคราะห์คติความเชื่อวัตถุมงคลหลวงพ่อพระใสกับวิถีชีวิตของชุมชนในจังหวัดหนองคาย

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาประวัติความเป็นมา คุณค่าลักษณะพุทธศิลปกรรมวัตถุมงคลหลวงพ่อพระใส 2) ศึกษาคติความเชื่อและแนวปฏิบัติของชุมชนในจังหวัดหนองคายที่มีต่อวัตถุมงคลหลวงพ่อพระใส และ 3) วิเคราะห์คติความเชื่อและแนวปฏิบัติในวัตถุมงคลหลวงพ่อพระใสกับพุทธจิตวิทยาของชุมชนในจังหวัดหนองคาย เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยมีผู้ให้ข้อมูลสำคัญในการวิจัย จำนวน 40 รูป/คน ใช้แบบสัมภาษณ์ในการเก็บข้อมูล วิเคราะห์การสัมภาษณ์ การสนทนากลุ่มย่อยแล้ววิเคราะห์เชิงพรรณนา
ผลการวิจัยพบว่า
1. หลวงพ่อพระใสเป็นพระพุทธรูปสำคัญประดิษฐาน ณ วัดโพธิ์ชัย จังหวัดหนองคาย มีประวัติยาวนานตั้งแต่สมัยล้านช้าง สร้างตามแบบศิลปะเวียงจันทน์ องค์พระงดงามด้วยพุทธลักษณะปางมารวิชัย หล่อด้วยทองคำสีสุก นอกจากคุณค่าทางพุทธศิลป์ หลวงพ่อพระใสยังเป็นศูนย์รวมศรัทธาของประชาชนและเป็นที่พึ่งทางจิตใจ พิธีสำคัญ เช่น การอัญเชิญสรงน้ำในวันสงกรานต์ สะท้อนการสืบสานประเพณีและวัฒนธรรมท้องถิ่น
2. คติความเชื่อเกี่ยวกับวัตถุมงคลหลวงพ่อพระใสเน้นความศักดิ์สิทธิ์ในการปกป้องคุ้มครอง เสริมสิริมงคล และสร้างความมั่นคงทางจิตใจ ส่งผลต่อความสัมพันธ์ในชุมชนผ่านพิธีกรรมทางศาสนา วัตถุมงคลรุ่นแผ่บารมี ปี 2558 (รุ่นฟ้าผ่า) ได้รับความศรัทธาอย่างลึกซึ้ง โดยเฉพาะหลังเหตุการณ์ปาฏิหาริย์รอดชีวิตจากฟ้าผ่า และพิธีพุทธาภิเษกที่ศักดิ์สิทธิ์
3. การวิเคราะห์ผลกระทบพบว่า วัตถุมงคลนี้ช่วยเสริมความมั่นใจ ลดความวิตกกังวล เชื่อมโยงชุมชน และสืบทอดประเพณี นอกจากนี้ ยังส่งเสริมเศรษฐกิจท้องถิ่นผ่านการท่องเที่ยวเชิงศาสนา การเช่าวัตถุมงคล และการจำหน่ายของที่ระลึก สะท้อนให้เห็นว่าวัตถุมงคลหลวงพ่อพระใสเป็นมากกว่าสิ่งศักดิ์สิทธิ์ แต่ยังเป็นศูนย์รวมจิตใจและวัฒนธรรมของชุมชนหนองคายอย่างแท้จริง