ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับความเครียดของกลุ่มผู้ดูแลวัยหนุ่ม พื้นที่อำเภอพล จังหวัดขอนแก่น
คำสำคัญ:
ผู้ดูแลวัยหนุ่ม, การดูแลผู้สูงอายุ, ปัจจัยที่ก่อให้เกิดความเครียด, ชุมชนชนบท, ทัศนคติต่อการดูแลบทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาระดับทัศนคติต่อการดูแลสุขภาพผู้สูงอายุ ระดับความเครียด และปัจจัยที่มีความสัมพันธ์กับระดับความเครียดของผู้ดูแลวัยหนุ่มในพื้นที่อำเภอพล จังหวัดขอนแก่น โดยใช้รูปแบบการวิจัยภาคตัดขวาง (Cross-sectional study) กลุ่มตัวอย่างประกอบด้วยผู้ดูแลวัยหนุ่มอายุระหว่าง 13–29 ปี จำนวน 323 คน ซึ่งคัดเลือกโดยการสุ่มแบบเป็นขั้นตอน เครื่องมือที่ใช้เป็นแบบสอบถามที่ผ่านการตรวจสอบความตรงเชิงเนื้อหาและค่าความเชื่อมั่นด้วยค่าสัมประสิทธิ์แอลฟาของครอนบาค ได้แก่ แบบประเมินความเครียด (SPST-20; α = 0.865) และแบบสอบถามทัศนคติต่อการดูแลสุขภาพผู้สูงอายุ (α = 0.855)
ผลการวิจัยพบว่า ผู้ดูแลวัยหนุ่มส่วนใหญ่มีระดับความเครียดอยู่ในระดับปานกลาง (64.09%) โดยปัจจัยที่ทำให้เกิดความเครียดมากที่สุดคือ ภาระด้านเศรษฐกิจ เช่น รายได้ไม่พอใช้จ่าย (Mean = 2.89, SD = 1.19) ขณะที่ระดับทัศนคติต่อการดูแลสุขภาพผู้สูงอายุอยู่ในระดับดี (50.15%) โดยส่วนใหญ่เห็นว่าการดูแลผู้สูงอายุเป็นการแสดงออกถึงความกตัญญู (Mean = 4.19, SD = 0.78) การวิเคราะห์ด้วยสถิติไคสแควร์และ Fisher’s exact test พบว่า สถานภาพการอยู่อาศัย การมีประวัติเจ็บป่วยที่สำคัญ และระดับทัศนคติต่อการดูแลผู้สูงอายุ มีความสัมพันธ์กับระดับความเครียดอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p < 0.05)
เอกสารอ้างอิง
กระทรวงสาธารณสุข. ฐานข้อมูลสุขภาพ HDC [อินเทอร์เน็ต]. นนทบุรี: สำนักนโยบายและยุทธศาสตร์ กระทรวงสาธารณสุข; 2567 [เข้าถึงเมื่อ 2 มี.ค. 2567]. เข้าถึงได้จาก: https://hdcservice.moph.go.th
World Health Organization. Long-term care for older people package for universal health coverage [Internet]. Geneva: WHO; 2022 [cited 2024 Mar 20]. Available from: https://www.who.int/publications/i/item/9789240061793
สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข. แนวทางปฏิบัติเรื่องการรับเงิน การเก็บรักษาเงิน และการจ่ายเงินค่าบริการสาธารณสุขสำหรับการดูแลผู้สูงอายุระยะยาวที่มีภาวะพึ่งพิง และค่าบริการสาธารณสุขจากกองทุนหลักประกันสุขภาพในระดับท้องถิ่นหรือพื้นที่ของหน่วยบริการในสังกัดกระทรวงสาธารณสุข [อินเทอร์เน็ต]. นนทบุรี: กระทรวงสาธารณสุข; 2561 [เข้าถึงเมื่อ 22 มี.ค. 2567]. เข้าถึงได้จาก: https://dhes.moph.go.th
ณฐกร นิลเนตร และเพ็ญวิภา นิลเนตร. ภาวะสุขภาพจิตของผู้ดูแลผู้สูงอายุติดเตียง อำเภอวาปีปทุม จังหวัดมหาสารคาม. วารสารพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยสยาม. 2562. 20(39). 36-44.
ศศินันท์ วาสิน. โครงการดูแลผู้สูงอายุที่บ้านโดยจิตอาสาหมอจิ๋ว.2561 ค้นเมื่อ 20 กรกฎาคม 2567,จาก https://sdg.swu.ac.th/projects-files/59.
Carers Trust. (n.d.). TOGETHER WE’RE THE PEOPLE CARERS TRUST. Retrieved July, 13, 2021, from https://carers.org/
กระทรวงสาธารณสุข. ฐานข้อมูลสุขภาพ HDC. [อินเทอร์เน็ต]. นนทบุรี: สำนักนโยบายและยุทธศาสตร์ กระทรวงสาธารณสุข; 2567 [เข้าถึงเมื่อ 20 ธ.ค. 2567]. เข้าถึงได้จาก: https://hdcservice.moph.go.th
Ferreira, V. M., & Ruiz, T. Community health workers' attitudes and beliefs toward the elderly. Revista de saude publica, 2012. 46, 843-849.
Wongkongdech R, Wongkongdech A, Kaijan O, et al. Information Messages Related to Mental Health Status Among Caregivers in Rural of Thailand. Stud Health Technol Inform. 2023;305:475-476.
Silverstein M, Bengtson VL. Intergenerational solidarity and the structure of adult child-parent relationships in American families. Am J Sociol. 2001;103(2):429-460.
Aldridge J. Where are we now? Twenty-five years of research, policy and practice on young carers. Crit Soc Policy. 2018;38(1):155-165.
Hammen C. Stress and depression. Annu Rev Clin Psychol. 2005;1:293-319.
Leu A, Becker S. A cross-national and comparative classification of in-country awareness and policy responses to ‘young carers’. J Youth Stud. 2017;20(6):750-762.
Lazarus RS, Folkman S. Stress, appraisal, and coping. New York: Springer Publishing Company; 1984.
Smyth C, Blaxland M, Cass B. ‘So that's how I found out I was a young carer and that I actually had been a carer most of my life’. J Youth Stud. 2011;14(2):145-160.
Carers Trust. Together we’re the people Carers Trust. [Internet]. [cited 2024 Jul 13]. Available from: https://carers.org/
United Nation. Department of Economic and Social Affairs Population Division, World Population Prospects 2022.
Natthakorn N, Penwipa N. ภาวะสุขภาพจิตของผู้ดูแลผู้สูงอายุติดเตียง อำเภอวาปีปทุม จังหวัดมหาสารคาม. J Siam Univ Nurs. 2019;20(39):36–44.
Lazarus RS, Folkman S. Stress, appraisal, and coping. New York: Springer Publishing Company; 1984.
Bandura A. Social learning theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall; 1977.
