มองโลกมองไทย เกิดอะไรขึ้นกับสังคมศาสตร์ (ไทย)
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
สังคมศาสตร์ไทยได้รับอิทธิพลทางความคิดและทฤษฎีมาจากโลกตะวันตกอันเป็นต้นกำเนิดของการแสวงหาความรู้เกี่ยวกับสังคม อย่างไรก็ตาม สถานะและความรู้สังคมศาสตร์ของไทยตกอยู่ในภาวะที่ถูกตั้งคำถาม ท่ามกลางบริบทของสังคมศาสตร์โลก สังคมศาสตร์ของไทยดำรงอยู่ตรงไหน หน้าตาของสังคมศาสตร์ไทยมีลักษณะอย่างไร และเพราะเหตุใดจึงเป็นเช่นนั้น บทความนี้มุ่งสำรวจพัฒนาการของสังคมศาสตร์โลกและสังคมศาสตร์ไทยเพื่อตอบคำถามดังกล่าว โดยเสนอว่า พัฒนาการของสังคมศาสตร์ไทยเป็นผลมาจากการปะทะประสานของบริบททางการเมืองและสังคมในช่วงสงครามเย็น ในขณะที่สังคมศาสตร์โลกมีพัฒนาการต่อไป แต่สังคมศาสตร์ไทยย่ำอยู่กับการนำความรู้ไปใช้ประโยชน์ด้านการพัฒนาในภาพกว้าง ความรู้สังคมศาสตร์ไทยที่ได้รับมาจากการปะทะประสานกลายเป็นสังคมศาสตร์กระแสหลักผ่านการอุดหนุนการวิจัยภายใต้โจทย์ด้านการพัฒนาที่รัฐต้องการ ในภาวะดังกล่าว การสร้างความรู้สังคมศาสตร์ภายใต้โจทย์แบบอื่นไม่ได้รับความสำคัญจนเกิดความไม่สมดุลของการสร้างความรู้ รวมถึงมีสถานะแบบกลับตาลปัตรเมื่อเทียบกับพัฒนาการของสังคมศาสตร์โลกในภาพรวม
Article Details
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
ลิขสิทธิ์@ของวารสารมานุษยวิทยา
ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน), กรุงเทพฯ, ประเทศไทย
ข้อมูลเพิ่มเติม:
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/
References
ภาษาไทย
เก่งกิจ กิติเรียงลาภ. (2562). เขียนชนบทให้เป็นชาติ: กำเนิดมานุษยวิทยาไทยในยุคสงครามเย็น. กรุงเทพฯ: มติ
ชน.
โกมาตร จึงเสถียรทรัพย์ และคณะ (บก.). (2564). สืบทฤษฎี สาววิธีคิด: การเดินทางของมานุษยวิทยา.
กรุงเทพฯ: ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน).
คณะนักสังคมศาสตร์ไทย. (2530).วิกฤติทางปัญญา. กรุงเทพฯ: สมาคมสังคมศาสตร์แห่งประเทศไทย.
จี. วิลเลียม สกินเนอร์. 2499. ความเป็นอันหนึ่งอันเดียวกันของสังคมศาสตร์ ใน สังคมศาสตร์กับประเทสไทย:
ประมวลบทความว่าด้วยสังคมศาสตร์สาขาต่าง ๆ และการนำสาขาวิชานั้นมาใช้ในประเทศไทย.
กรุงเทพฯ: สำนักงานค้นคว้า มหาวิทยาลัยคอร์เนลล์.
จุลนี เทียนไทย. (2555). การสร้างความเข้าใจและถอดบทเรียนการฝ่าวิกฤตกรณีมหาอุทกภัย ปี พ.ศ. 2554
จากประสบการณ์ของภาคประชาชนผู้ประสบภัย. กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ฉัตรทิพย์ นาถสุภา. (2527). เศรษฐกิจหมู่บ้านไทยในอดีต. นนทบุรี: สร้างสรรค์.
ฉัตรทิพย์ นาถสุภา. (2538). วัฒนธรรมไทยกับขบวนการเปลี่ยนแปลงสังคม. กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์
มหาวิทยาลัย.
ชาร์ลส์ คายส์. (2549). มานุษยวิทยาว่าด้วยเรื่องเมืองไทยและการศึกษาความขัดแย้งในสังคมไทย. ใน
วัฒนธรรมไร้อคติ ชีวิตไร้ความรุนแรง เล่ม 1. กรุงทพฯ: ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน).
ณัฐพล ใจจริง. (2563). ขุนศึก ศักดินา และพญาอินทรีย์: การเมืองไทยภายใต้ระเบียบโลกของสหรัฐอเมริกา
-2500. นนทบุรี: ฟ้าเดียวกัน.
ประจักษ์ ก้องกีรติ. (2558). ศีลธรรมของความรุนแรงและความรุนแรงของศีลธรรมในวิกฤตประชาธิปไตยไทย.
กรุงเทพฯ: สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย.
พวงทอง ภวัครพันธุ์. (2555). ความจริงเพื่อความยุติธรรม: เหตุการณ์และผลกระทบจากการสลายการชุมนุม
เมษา - พฤษภา 53. กรุงเทพฯ : ฟ้าเดียวกัน.
พัทยา สายหู. (2516). กลไกของสังคม. กรุงเทพฯ: เคล็ดไทย.
ยศ สันตสมบัติ. (2539). ประเวศ วะสี อาจารย์แพทย์ผู้เยียวยาสังคม. เชียงใหม่: มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
สมชาย ปรีชาศิลปกุล. (2558). การเมืองเชิงตุลาการและศาลรัฐธรรมนูญของไทย. กรุงเทพฯ: สำนักงานกองทุน
สนับสนุนการวิจัย.
สายชล สัตยานุรักษ์. (2552). 10 ปัญญาชนสยาม. กรุงเทพฯ: โอเพ่นบุ๊คส์
สำนักงานสภาวิจัยแห่งชาติ. (2512). รายงานย่อผลงานการวิจัยด้านสังคมศาสตร์. กรุงเทพฯ: สำนักทำเนียบ
นายกรัฐมนตรี.
เสน่ห์ จามริก. (2542). สังคมไทยกับการพัฒนาที่ก่อปัญหา. กรุงเทพฯ: คบไฟ.
เสรี พงศ์พิศ. 2527. คาทอลิกกับสังคมไทย: สี่ศตวรรษแห่งคุณค่าและบทเรียน. กรุงเทพฯ : มูลนิธิโกมลคีมทอง.
อคิน รพีพัฒน์. (2523). ชีวิตและจุดจบของสลัมกรุงเทพฯ แห่งหนึ่ง. กรุงเทพฯ: สถาบันไทยคดีศึกษา.
อธิคม คุณาวุฒิ (บก.). (2559). วิถีวิจัยในมหาสมุทรความรู้. กรุงทพฯ: ภาพพิมพ์.
อานันท์ กาญจนพันธุ์. (2555). ถกความคิดสังคมศาสตร์ในสังคมไทย. เชียงใหม่: มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
อานันท์ กาญจนพันธุ์. (2555). ทวนคลื่นความคิดกึ่งศตวรรษไทยศึกษา. เชียงใหม่: มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
อานันท์ กาญจนพันธุ์. (2558). เหลียวหลังแลหน้า: พัฒนาการของสังคมศาสตร์ในประเทศไทยกับการเชื่อมต่อสู่
วงวิชาการโลก. ใน จับกระแสสังคมศาสตร์: รวมบทความวิชาการ 50 ปี สังคมวิทยาและมานุษยวิทยา
เชียงใหม่. เชียงใหม่: คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.
เอกสิทธิ์ หนุนภักดี. (2563). สถาบันคลุมสมอง: กายวิภาคการเมืองของทีดีอาร์ไอ. กรุงเทพฯ:
มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
ภาษาอังกฤษ
Adorno, T. & Horkheimer, M. (1944). Dialectic of Enlightenment. New York: Social
Studies Association Inc.
Barthes, R. ([1964] 1973). Elements of Semiology. New York: Hill and Wang.
Baudrillard, J. (1994). Simulacra and Simulation. Michigan: University of Michigan Press.
Bell, D. (1960). The End of Ideology: On the Exhaustion of Political Ideas in the Fifties. New
York: Free Press.
Benedict, R. (1946). The Chrysanthemum and the Sword: Patterns of Japanese Culture.
Massachusetts: Houghton Mifflin.
Borofsky, R. & De Lauri, A. (2019). Public Anthropology in Changing Times. Public
Anthropology. 1(2019): 3-19.
Burawoy, M. (2005). For Public Sociology. American Sociological Review. 70(1):4-28.
Capra, F. 1982. The Turning Point: Science, Society, and the Rising Culture. New York: Simon and
Schuster.
Castells, M. (1996). The Information Age: Economy, Society and Culture. Oxford:
Blackwell.
Clifford, J. & Marcus, G. (eds.). (1986). Writing Culture: The Poetics and Politics of Ethnography.
California: University of California Press.
Court, D. (2020). A Brief History of Knowledge for Social Science Researchers. New York:
Routledge.
Deleuze, G. & Guattari, F. ([1980] 1988). A Thousand Plateaus: Capitalism and
Schizophrenia. Bloomsbury Publishing.
Derrida, J. (1978). Writing and Difference. Chicago: University of Chicago Press.
Durkheim, E. 1897. Suicide: A Study in Sociology. New York: The Free Press.
Foucault, M. ([1970] 1994). The Order of Things: An Archaeology of the Human Sciences.
New York: Vintage Press.
Geertz, C. (1973). The Interpretation of Cultures. New York: Basic Books.
Haraway, D. ([1985] 1991). A Cyborg Manifesto: Science, Technology, and Socialist-
Feminism in the Late Twentieth Century. New York: Routledge.
Heidegger, M. ([1954] 1977). The Question Concerning Technology. New York: Harper &
Row.
Keynes, J. M. (1919). The Economic Consequences of the Peace. London: Macmillan & Co.
Limited.
Kuhlman, A. F. (1928). The Social Science Research Council: Its Origin and Objects. Social
Forces. 6(4): 583-588.
Kuhn, T. S. (1962). The Structure of Scientific Revolutions. Chicago: University of Chicago
Press.
Latour, B. (2005). Reassembling the Social: An Introduction to Actor-Network-Theory. New
York: Oxford University Press.
Lemert, C. (2016). Social Theory: The Multicultural, Global, and Classic Readings. New
York: Routledge.
Levi-Strauss, C. ([1958] 1963). Structural Anthropology. New York: Basic Books.
Lyotard, J.-F. ([1979] 1984). The Postmodern Condition. Manchester: Manchester
University Press.
Marcus, G. & Fischer, M. (1986). Anthropology as Cultural Critique: An Experimental Moment
in the History of Social Sciences. Chicago: University of Chicago Press.
Marx, K. & Engel, F. (1848). Communist Manifesto. Moscow: Progress Publishers.
Merton, Robert K. (1938). Social Structure and Anomie. American Sociological Review. 1(1): 672-
Mills, C. W. (1959). Sociological Imagination. New York: Oxford University Press.
Morgan, L. H. ([1877] 1964(. Ancient Society. Massachusetts: Harvard University Press.
Parsons, T. (1937). The Structure of Social Action. New York: McGraw Hill.
Porter, T. M. & Ross, D. (2003). Introduction: Writing a History of Social Science. In
The Cambridge History of Social Science: The Modern Social Science, Theodore M.
Porter & Dorothy Ross (Eds.). Cambridge: Cambridge University Press.
Rexmond, C. (1978). The National Academy of Sciences: The First Hundred Years,
-1963. NAP.
Schwandt, T. A. (2001). Dictionary of Qualitative Inquiry. California: Sage.
Spicer, E. H. (1946). The Use of Social Scientists by the War Relocation Authority. Applied
Anthropology 5(2): 16–36.
Turner, S. (2013). What Can We Say about the Future of Social Science? Anthropological
Theory. 13(3): 187-200.
Tyler, E. B. ([1871] 2010). Primitive Culture: Researches into the Development of
Mythology, Philosophy, Religion, Art, and Custom. Cambridge: Cambridge University
Press.
Wallerstein, E. (2004). World-Systems Analysis. North Carolina: Duke University Press.
Weber, M. ([1905] 2001). The Protestant Ethic and the Spirit of Capitalism. Routledge
Classics. London, England: Routledge.