The History from Below Through Narratives of the Diasporic Yuan People

Main Article Content

Chaipong Samnieng

Abstract

This article examines history from outside of the dominant
understanding, using the narratives of Yuan diasporas and theirperception of history. It demonstrates a dynamic process in relationto the construction of history, informed by various plots, contexts,backgrounds, beliefs and biases of people. The Yuan hold avarying account of history and have chosen to perceive and articulate the positioning of themselves in different ways at different pointsin time. History, therefore, can be seen as a fluid process within
unfixed and unstatic contexts. However, this conradicts the
school of hisotry that has been focused on by the Thai State in more recent years. The State has carefully selected and presented a very static version of history in order to support and further its political ambitions. Meanwhile, the narratives of Yuan diasporas under the Thai State are not acknowledged or invited to form part of this State selected history. However, the Yuan independently plot their own histories in multiple forms, in order to shape their
relationships with other people and the Thai State. This article aims to present the dynamic nature of history, of an evolving Thai society, within which the narratives of Yuan diasporas (and others) continue to contrast and challenge the politics of memories within the Thai State.

Article Details

How to Cite
Samnieng, C. (2023). The History from Below Through Narratives of the Diasporic Yuan People. Journal of Anthropology, Sirindhorn Anthropology Centre (JASAC), 6(1), 65–104. Retrieved from https://so06.tci-thaijo.org/index.php/jasac/article/view/266733
Section
Research Article

References

กัญจณอรัญวาสี, ครูบา. อาชญาเจ้าเมืองแพร่. พระมนตรี ธัมมเมธี (คัดลอก) พระครูสมุห์วาร ปัญญาวุโธ (ปริวรรค). (อัดสําเนา).

กุมารบันฉบับวัดดอนแท่น (คัมภีร์ใบลาน) ตําบลดอนมูล อําเภอสูงเม่น จังหวัดแพร่.

คณะกรรมการจัดพิมพ์เอกสารทางประวัติศาสตร์ วัฒนธรรม โบราณคดี สํานักนายกรัฐมนตรี. (2508). ประชุมพระราชหัตถเลขา พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ที่ทรงบริหารราชการแผ่นดิน ภาคที่ 4 ฯ.พระนคร: สํานักนายกรัฐมนตรี.

คณะกรรมการอํานวยการจัดงานเฉลิมพระเกียรติ พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว. (2549). ประชุมหมายรับสั่ง ภาค 5 ตอนที่ 1 สมัยกรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว จ.ศ. 1213. หมายรับสั่ง เรื่อง ให้พระยาลำพูน กับพระยาลาวหัวเมืองตะวันออก ถือน้ําพระพิพัฒน์สัจจา. จัดพิมพ์เป็นที่ระลึกเนื่องในวโรกาสที่ วันพระราชสมภพ 200 ปี วันที่ 18 ตุลาคม พุทธศักราช 2549.

จดหมายเหตุทัพเมืองเชียงตุง. ภาค 2. (2459). การเตรียมทัพไปตีเมืองเชียงตุง. พระเจ้าน้องยาเธอ กรมหมื่นไชยนาทนเรนทร โปรดให้พิมพ์เป็นครั้งแรก เป็นของแจกในงานศพ นายพลเรือตรี พระยานาวาพลพยุหรักษ์ (ม.ร.ว.พิณ สนิทวงศ์ ณ กรุงเทพ) ปีมโรงอัฐศก พ.ศ. 2459.

จดหมายเหตุเมืองเชียงใหม่. (2459). ร่างพระบรมราชโองการ เรื่องตั้งเจ้าพระยาเชียงใหม่ จ.ศ. 1164 (พ.ศ. 2345), ใน จดหมายเหตุนครเชียงใหม่. พิมพ์เผยแพร่ในงานฉลองสิริราชสมบัติครบ 50 ปี และสมโภชนครเชียงใหม่ครบ 700 ปี.

จิตร ภูมิศักดิ์. (2544). ความเป็นมาของคำสยาม ไทย ลาว และขอม และลักษณะทางสังคมของชื่อชนชาติ. กรุงเทพฯ: ศยาม.

ชยันต์ วรรธนภูติ. (2546). คนเมือง: ตัวตน การผลิตซ้ำสร้างใหม่และพื้นที่ทางสังคมของคนเมือง. เชียงใหม่: นันทพันธ์.

ชยันต์ วรรธนะภูติ. (2549). คนเมือง: ตัวตน การผลิตซ้ำสร้างใหม่ และพื้นที่ทางสังคมของคนเมือง. ใน อานันท์ กาญจนพันธุ์. อยู่ชายขอบมองลอดความรู้ รวมบทความเนื่องในวาระครบรอบ 60 ปี ฉลาดชาย รมิตานนท์ (หน้า 33-63). กรุงทพฯ: มติชน.

ชัยพงษ์ สําเนียง. (2564). กบฏเงี้ยว การเมืองของความทรงจํา: ประวัติศาสตร์ขบวนการเคลื่อนไหวของ คนล้านนา. กรุงเทพฯ: ศูนย์มานุษยวิทยาสิริธร (องค์การมหาชน).

ชัยพงษ์ สําเนียง. (2565). ประวัติศาสตร์เมืองแพร่: รัฐจารีตสู่การสร้างอาณานิคมภายใน ภายใต้วาทกรรม รัฐชาติ. กรุงเทพฯ: แสงดาว.

ชัยพงษ์ สําเนียง และพิสิษฏ์ นาสี. (2557). ประวัติศาสตร์การพัฒนาภาคเหนือ: จากทางรถไฟสู่การแย่งชิงทรัพยากร. ศิลปวัฒนธรรม ปีที่ 35 ฉบับที่ 7, 146-169.

ชิเกฮารุ ทานาเบ. (2555). พิธีกรรมและปฏิบัติการ ในสังคมชาวนาภาคเหนือของประเทศไทย. กรุงเทพฯ: ศูนย์ศึกษาชาติพันธุ์และการพัฒนา คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.

ชิดพล ยชุรเวชคุณากร. (2558). การอนุรักษ์และฟื้นฟูวัฒนธรรมไทยวนในบริบทของการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม: กรณีศึกษา ชุมชนบ้านต้นตาล อําเภอเสาไห้ จังหวัดสระบุรี. เชียงใหม่ บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.

ชูศักดิ์ ภัทรกุลวณิชย์. (2550). ความหลากหลายทางวัฒนธรรมจากหลอมรวมเป็นหนึ่ง สู่ผสมผสานพันทาง. ฟ้าเดียวกัน ฉบับ 75, 160.

ไชยันต์ รัชชกูล. (2557). ปั้นอดีตเป็นตัว. กรุงเทพฯ: อ่าน.

ดวงหทัย ลือดัง. (2554). การสืบทอดประเพณีเทศน์กาเผือกในชุมชนไทยยวนอําเภอเสาไห้ จังหวัดสระบุรี. วิทยานิพนธ์อักษรศาสตรมหาบัณฑิต ภาควิชาภาษาไทย จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

ดวงกมล เวชวงค์. (2553). กระบวนการนําเสนออัตลักษณ์ทางชาติพันธุ์ยวนในบริบทของการท่องเที่ยวผ่านหอวัฒนธรรมพื้นบ้านและตลาดท่าน้ำ: ศึกษากรณีชุมชนยวน ตําบลต้นตาล อําเภอเสาไห้ จังหวัดสระบุรี วิทยานิพนธ์ปริญญามานุษยวิทยามหาบัณฑิต สาขาวิชามานุษยวิทยา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

ดํารงราชานุภาพ, สมเด็จกรมพระยา. (2549). ไทยรบพม่า. กรุงเทพฯ: อักษรเจริญทัศน์.

ทิพากรวงศมหาโกษาธิบดี (ขํา บุนนาค), เจ้าพระยา. (2478). พระราชพงศาวดาร กรุงรัตนโกสินทร์ รัชกาลที่ 1. ทรงพระกรุณาโปรดให้พิมพ์แจกในงานพระราชทานเพลิงศพพระเจ้าวรวงศเธอ กรมหมื่นอนุวัตนจาตุรนต์ที่พระเมรุวัดเทพศิรินทราวาส. พระนคร: โรงพิมพ์พระจันทร์ท่าพระจันทร์.

ธงชัย วินิจจะกูล. (2530). ประวัติศาสตร์การสร้าง ตัวตน, ใน อยู่เมืองไทย. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.

ธงชัย วินิจจะกูล. (2556). กําเนิดสยามจากแผนที่: ประวัติศาสตร์ภูมิกายาของชาติ. (พวงทอง ภวัครพันธุ์, ไอดาอรุณวงศ์ และ พงษ์เลิศ พงษ์วนานต์,ผู้แปล). กรุงเทพฯ: อ่าน.

ธงชัย วินิจจะกูล. (2560). คนไทย/คนอื่น. นนทบุรี: ฟ้าเดียวกัน.

ธเนศวร์ เจริญเมือง และวสันต์ ปัญญาแก้ว, (บก.). (2543). คนเมืองท่ามกลางบริบทการเปลี่ยนแปลง: เอกสารจากการเสวนาทางวิชาการ. เชียงใหม่: ภาควิชารัฐศาสตร์ และภาควิชาสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.

ธเนศวร์ เจริญเมือง. (2552). คนเมือง ประวัติศาสตร์ล้านนาสมัยใหม่ พ.ศ.2317-2552. กรุงเทพฯ: สถาบันวิจัยสังคม จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

นราธิป ทับทัน และชินศักดิ์ ตัณฑิกุล. (2560ก). ภูมิหลังการเคลื่อนย้ายประชากรชาวยวนเชียงแสนและการตั้งถิ่นฐานในบริเวณตอนกลางของประเทศ. วารสารมนุษยศาสตร์ และสังคมศาสตร์, 8 (ฉบับพิเศษธันวาคม).

นราธิป ทับทัน และชินศักดิ์ ตัณฑิกุล. (2560ข). ปริทัศน์การศึกษาว่าด้วยชาติพันธุ์ไทยวน. มนุษยศาสตร์ สังคมศาสตร์ 34 2 (พฤษภาคม-สิงหาคม).

นิติ ภวัครพันธุ์. (2558). เรื่องเล่าเมืองไต: พลวัตของเมืองชายแดนไทย-พม่า.เชียงใหม่: ศูนย์อาเซียนศึกษามหาวิทยาลัยเชียงใหม่.

นิธิ เอียวศรีวงศ์. (2538ก). ชาติไทย, เมืองไทย, แบบเรียนและอนุสาวรีย์ ว่าด้วยวัฒนธรรม รัฐ และรูปการจิตสํานึก. กรุงเทพฯ: มติชน.

นิธิ เอียวศรีวงศ์. (2538ข). ปากไก่และใบเรือ ว่าด้วยการศึกษาประวัติศาสตร์วรรณกรรมต้นรัตนโกสินทร์ .ฉบับพิมพ์ครั้งที่ 2. กรุงเทพฯ: อมรินทร์.

นิธิ เอียวศรีวงศ์. (2538ค). สงครามอนุสาวรีย์กับรัฐไทย. ใน ชาติไทย, เมืองไทย,แบบเรียนและอนุสาวรีย์ ว่าด้วยวัฒนธรรม รัฐ และรูปการจิตสํานึก.(หน้า 89-124). กรุงเทพฯ: มติชน.

เนื้ออ่อน ขรัวทองเขียว และจุฬิศพงษ์ จุฬารัตน์. (2557). รัฐสยามกับล้านนาพ.ศ.2417-2476. วารสารศรีนครินทรวิ-โรฒวิจัยและพัฒนา (สาขามนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์).

ประชากิจกรจักร, พระยา. (2507). พงศาวดารโยนก. กรุงเทพฯ: คลังวิทยา.

ปรีชา อุยตระกูล. (2530). กลุ่มชาติพันธ์ุในจังหวัดนครราชสีมา. ใน วัฒนธรรมพื้นบ้านนครราชสีมา. (หน้า 29-36). นครราชสีมา: ศูนย์ข้อมูลท้องถิ่น, คณะวิชามนุษย์ศาสตร์และสังคมศาสตร์, วิทยาลัยครูนครราชสีมา.

ปาเลกัวซ์. (2506). เล่าเรื่องเมืองสยาม. (สัน ท. โกมลบุตร, ผู้แปล). กรุงเทพฯ: ก้าวหน้า.

พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว. (2549). หมายรับสั่ง เรื่อง ให้พระยาลำพูนกับพระยาลาวหัวเมืองตะวันออกถือน้ำพระพิพัฒน์สัจจา.จัดพิมพ์เป็นที่ระลึกเนื่องในวโรกาสที่วันพระราชสมภพ 200 ปี วันที่ 18 ตุลาคม พุทธศักราช 2549. กรุงเทพฯ: ม.ป.พ.

พระราชพงศาวดารกรุงธนบุรีและจดหมายเหตุรายวันทัพสมัยกรุงธนบุรี ใน ประชุมพงศาวดาร เล่ม 40. 2512. กรุงเทพฯ: องค์การค้าคุรุสภา.

พิเนตร น้อยพุทธา. (2540). ไทยวนสระบุรี. กรุงเทพมหานคร: รําไทยเพรส.

ภิรพรรษ ปลิวจันทึก. (2561). การศึกษาอัตลักษณ์วิถีชุมชนไท-ยวนสีคิ้วเพื่อออกแบบสื่อส่งเสริมการท่องเที่ยว. วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต สาขาวิชาศิลปะการออกแบบ มหาวิทยาลัยศิลปากร.

ยงยุทธ ชูแว่น. (2562). ครึ่งศตวรรษแห่งการค้นหา และเส้นทางสู่อนาคต: ประวัติศาสตร์ท้องถิ่นไทย. กรุงเทพฯ: ยิปซี กรุ๊ป.

ลัดดา ปานุทัย, ลออทอง อัมรินทร์รัตน์ และสนอง โกศัย. (2526). วัฒนธรรมพื้นบ้านยวนสีคิ้ว จังหวัดนครราชสีมา. นครราชสีมา: วิทยาลัยครูนครราชสีมา.

ลิลิตยวนพ่ายกับลิลิตเพชรมงกุฎ. 2509. พิมพ์เป็นอนุสรณ์ในงานฌาปนกิจศพนางราชวรานุรักษ์ (ยานี ชิตานนท์) ณ สุสานหลวงวัดเทพศิรินทราวาส วันที่ 2 ตุลาคม 2509. พระนคร: พระจันทร์.

วสันต์ ปัญญาแก้ว, (บก.). (2555). ตัวตนคนเมือง 100 ปี ชาตกาล ไกรศรี นิมมานเหมินท์. เชียงใหม่: ศูนย์วิจัยและบริการวิชาการ คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.

สงวน โชติสุขรัตน์ . (2561). ไทยยวน-คนเมือง พิมพ์ครั้งที่ 3. นนทบุรี: ศรีปัญญา.

สรัสวดี อ๋องสกุล. (2539). ประวัติศาสตร์ล้านนา. กรุงเทพฯ: อมรินทร์.

สรัสวดี อ๋องสกุล. (2542). วัดเจ็ดยอดในฐานะอายุเมืองเชียงใหม่. วัฒนธรรมและการเมืองล้านนา. กรุงเทพฯ: ต้นอ้อ.

สุดาพร หงษ์นคร. (2539). ประเพณีพิธีกรรมการเข้าทรงพ่อพญาสี่เขี้ยวของชาวไทยยวนสีคิ้ว ตําบลสีคิ้ว อําเภอสีคิ้ว จังหวัดนครราชสีมา. มหาวิทยาลัยมหาสารคาม.

สุเทพ สุนทรเภสัช. (2548). มานุษยวิทยากับประวัติศาสตร์: รวมความเรียงว่าด้วยการประยุกต์ใช้แนวความคิดและทฤษฎีทางมานุษยวิทยาในการศึกษา ข้อมูลทางประวัติศาสตร์. กรุงเทพฯ: เมืองโบราณ.

สุริยา สมุทคุปติ์และพัฒนา กิติอาษา. (2544). ยวนสีคิ้ว ในชุมทางชาติพันธุ์: เรื่องเล่า ความทรงจํา และอัตลักษณ์ของกลุ่มชาติพันธุ์ไทยวนในจังหวัดนครราชสีมา. นครราชสีมา: สาขาวิชาศึกษาทั่วไป สํานักวิชาเทคโนโลยีสังคม มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี.

เสภาเรื่องขุนช้างขุนแผน ฉบับหอพระสมุดวชิรญาณ.2460. พระนคร: โรงพิมพ์ไทย.

อัจนา สมทรง และคณะ. (2548). เรื่องเล่าไทยวน. สระบุรี: องค์การบริหารส่วนตําบลต้นตาลพระยาทด.

อัมพร จิรัฐติกร. (2558). ประวัติศาสตร์นอกกรอบรัฐชาติ55 ปี ขบวนการกู้ชาติไทใหญ่. เชียงใหม่: ศูนย์ศึกษาชาติพันธุ์และการพัฒนา คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.

อานันท์ กาญจนพันธุ์. (2555). พหุวัฒนธรรมในสังคมเปลี่ยนผ่าน. ใน,จินตนาการทางมานุษยวิทยาแล้วย้อนมองสังคมไทย. (หน้า 79-134). เชียงใหม่: ภาควิชาสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา คณะสังคมศาสตร์มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.

อาโนลด์, จอห์น เอช. (2549). ประวัติศาสตร์ของประวัติศาสตร์. (ไชยันต์ รัชชกูล, ผู้แปล). กรุงเทพฯ: โอ. เอส. พริ้นติ้งเฮ้าส์.

Amporn Jirattikorn. (2007). Living on Both Sides of the Borders: Transnational Migrants, Pop Music and Nation of the Shan in Thailand. Working Paper Series No. 7, Regional Center for Social Science and Sustainable Development, Faculty of Social Sciences, Chiang Mai University.

Anan Ganjanapan. (1989). Conflicts over the Deployment and Control of Labor in a Northern Thai Village, in Gillian Hart, Andrew Turton and Benjamin White (Eds.), Agrarian Transformations: Local Processesand the State in Southeast Asia. (pp. 98-124). Berkeley: University of California Press.

Anderson, Benedict. (1991). Imagined Communities: Reflections on the Origin and Spread of Nationalism. London: Verso.

Burke, Peter. (2009). Cultural Hybridity. Cambridge: Polity.

Cohen, P. (2001). Buddhism Unshackled: The Yuan Holy Man Tradition and the Nation-State in the Tai World. Journal of Southeast Asian Studies 32(2), 176-203.

Gillis, J (1994). Introdruction. Memory and Identity: The History of aRelationship. in Commemorations: The Politics of Nationaldentity. (pp. 3-24). New Jersey: Princeton University Press.

Kwanchewan Srisawat. (1998). The Karen and the Khruba Khao Pi Movement: A Historical Study of the Response to the Transformation of Northern Thailand. MA Thesis, Antoneo de Manila University.

Nora, P. (1989). Between Memory and History: Les Lieux de Mémoire. Memory and Counter-Memory. Spring, 26, 7-24.

Nora, P. (1995). General Introduction: Between Memory and History. New York: Columbia University Press.

Srisawat, K. (1998).The Karen and the Khruba Khao Pi Movement: A Historical Study of the Response to the Transformation of Northern Thailand. Manila: Antoneo de Manila University.

Tambiah, S.J. (1984). The Buddhist Saints of the Forest and the Cult of mulets: a Study in Charisma, Hagiography, Sectarianism, and Millennial Buddhism. New York: Cambridge University Press.

Tanabe, Shigeharu & Keyes, Charles F. (2002). Cultural Crisis and Social Memory: Modernity and Identity in Thailand and Laos. Hawaii: Honolulu: University of Hawaii Press.

Turton, A. (1976). Northern Thai Peasant Society: Twentieth Century Transformations in Political and Jural Structures. The Journal of Peasant Studies.

Thongchai Winichakul. (2004). Siam Mapped: A History of the Geo-Body of the Nation. Chiang Mai: Silkworm Books.