มานุษยวิทยาการแต่งกายและแฟชั่น: แนวคิดและการประยุกต์ใช้
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างการแต่งกาย
แฟชั่น และวัฒนธรรม โดยได้ทบทวนแนวคิดด้วยมุมมองทางมานุษยวิทยาที่เกี่ยวข้องกับการแต่งกาย แฟชั่น และวัฒนธรรม บทความแบ่งออกเป็นสี่ส่วน ส่วนแรก กล่าวถึงการศึกษาการแต่งกายและแฟชั่นในทางมานุษยวิทยา ส่วนที่สอง เป็นการสำรวจแนวคิดที่ได้นำมาใช้ในการศึกษาการแต่งกายและ แฟชั่น ส่วนที่สาม เป็นการศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างอุตสาหกรรมแฟชั่นและแนวคิดเรื่องจริยธรรม และส่วนที่สี่ เป็นการสำรวจการศึกษาการแต่งกายและแฟชั่นในประเด็นร่วมสมัย ตามลำดับ ความสำคัญของบทความนี้ คือการเสนอว่ามานุษยวิทยาการแต่งกายและแฟชั่น คือ ความพยายามครั้งใหม่ของมานุษยวิทยาในการเชื่อมต่อและขยายวิธีการทางมานุษยวิทยาไปสู่การศึกษาประเด็นเกี่ยวกับการแต่งกายและเสื้อผ้าที่เคยถูกกล่าวถึงไว้ก่อนหน้านในสาขาย่อยและศาสตร์อื่น แม้มานุษยวิทยาการแต่งกายและแฟชั่นจะได้รับการยอมรับและชื่นชมมากขึ้นในฐานะของการศึกษาแบบสหวิทยาการหากยังจำเป็นที่จะต้องมีการอภิปรายเพิ่มเติม เพื่อผลักดันขีดจำกัดของความรู้และสร้างข้อถกเถียงเกี่ยวกับแนวคิดและการประยุกต์ใช้ นอกจากนี้ บทความนี้ยังชี้ให้เห็นว่า นักวิจัยและผู้มีส่วนได้ส่วนเสียจำเป็นต้องแบ่งปันแนวทางปฏิบัติที่ดีและปรับปรุงการแลกเปลี่ยนความรู้ เพื่อพัฒนาระเบียบวิธีวิจัยของตนเองที่เหมาะสมกับความซับซ้อนของสาขาตนเอง
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
ลิขสิทธิ์@ของวารสารมานุษยวิทยา
ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน), กรุงเทพฯ, ประเทศไทย
ข้อมูลเพิ่มเติม:
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/
เอกสารอ้างอิง
กฤดิกร วงศ์สว่างพานิช. (2564), 10 กุมภาพันธ์. ปัญหาของการใช้คําว่า ‘ฉกฉวยทางวัฒนธรรม’ (Cultural Appropriation) อย่างพร่ําเพรื่อ. 10 กุมภาพันธ์. The Matter. สืบค้นจาก https://thematter.co/ thinkers/politics-of-things/politics-of-cultural-appropriation/ 135291.
ชนัญ วงษ์วิภาค. (2540). เครื่องนุ่งห่มและเอกลักษณ์กลุ่มชาติพันธุ์ในเอเซียตะวันออกเฉียงใต้. สืบค้นจาก http://www.sure.su.ac.th/xmlui/handle/123456789/461.
ปิยรัตน์ ปั้นลี้. (2565). เพศภาวะและความหลากหลายทางเพศ: การทบทวนสถานภาพการศึกษาและแนวทางเพื่อการเปลี่ยนแปลง. รายงานวิจัย.
ปิยรัตน์ ปั้นลี้. (2552). รสนิยมเสื้อผ้ามือสอง. ใน เกษม เพ็ญภินันท์ (บก.).ความหลากหลายทางสังคมวัฒนธรรมในมนุษยศาสตร์ รวมบทอภิปราย และบทความวิจัยจากการประชุมวิชาการระดับชาติเวทีวิจัย มนุษยศาสตร์ไทย ครั้งที่ 3. (หน้า 214-228). กรุงเทพฯ: วิภาษา.
มาณพ มานะแซม. (2554). ภูษา อาภรณ์ ฟ้อนผี. เชียงใหม่: ซิลค์เวอร์ม.
สํานักงานเศรษฐกิจอุตสาหกรรม กระทรวงอุตสาหกรรม. (2563). แนวทางการพัฒนาอุตสาหกรรมไทย ตามแนวคิดเศรษฐกิจหมุนเวียน (CircularEconomy) ฉบับเสนอ นายกรัฐมนตรี. สืบค้นจาก https://www. oie.go.th/assets/portals/1/files/study_report/DevelopThaiIndustries_CircularEconomy.pdf
สุริยา สมุทคุปติ์ และพัฒนา กิติอาษา. (2536). การอนุรักษ์ผ้าพื้นบ้าน: ประสบการณ์ของห้องปฏิบัติการทางมานุษยวิทยาของอีสาน. ใน สุริยา สมุทคุปติ์และพัฒนา กิติอาษา (บก.). ฮีตบ้านคองเมือง: รวมบทความทางมานุษยวิทยาว่าด้วยสังคมและวัฒนธรรมอีสาน. (หน้า 55-74). สาขาวิชาศึกษาทั่วไป สํานักวิชาเทคโนโลยีสังคม มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี.
Adams, M. L. (2019). Step-Counting in the “Health-Society”:Phenomenological Reflections on Walking in the Era of the Fitbit. Social Theory & Health, 17(1), 109-124. Retrieved from doi: 10.1057/s41285-018-0071-8
Alkhatib, A. and Boellstorff, T. (2014). Quantified Self: Ethnography of a Digital Culture. (Bachelor of Arts), University of California, Irvine. Retrieved from https://ali-alkhatib.com/media/papers/quantified_self.pdf
Allwood, E.H. (2016), June 26. How the Che Guevara t-Shirt became a Global Phenomenon. Retrieved from https://www.dazeddigital.com/fashion/article/32208/1/how-the-che-guevara-t-shirt-became-a-global-phenomenon
Bale, J. (2004). Running Cultures: Racing in Time and Space. London: Routledge.
Batty, D. (2013), May 11. Banksy Slave Labour Mural Row Re-Erupts over New Sale in London. Retrieved from https://www.theguardian.com/artanddesign/2013/may/11/banksy-slave-labour-mural-row-sale
Beck, U. (1992). Risk Society: Towards a New Modernity. London: Sage.
Bedworth, C. (2020), November 24. Wearing the Message: Changing the World One Outfit at a Time. Daily Art Magazine. Retrieved from https://www.dailyartmagazine.com/protest-t-shirts/
Bell, C. M. (2009). Ritual: Perspectives and Dimensions. Oxford: Oxford University Press.
Berman, T. (2004). Cultural Appropriation. In A Companion to theAnthropology of American Indians. (pp. 383-397). Malden, MA: Blackwell Pub.
Channell, E. (2014). Is Sextremism the New Feminism? Perspectives from Pussy Riot and Femen. Nationalities Papers, 42(4), 611-614.
Clancy Steer D. (2015). Costume since 1945: Historical Dress fromCouture to Street Style. London: Bloomsbury Publishing.
Coghlan, J. (2019). Dissent Dressing: The Colour and Fabric of Political Rage. M/C Journal, 22(1). Retrieved from https://doi.org/10.5204/mcj.1497
Cordwell, J. M., and Schwarz, R. A. (Eds.). (2011). The Fabrics of Culture: The Anthropology of Clothing and Adornment. Berlin: Walter de Gruyter.
Craik J. (2005). Uniforms Exposed: from Conformity to Transgression. Oxford: Berg.
Crawley E. (1931). Dress Drinks and Drums: Further Studies of Savages and Sex. London: Methuen & co., ltd.
Crossley, N. (2001). The Social Body: Habit Identity and Desire. London: Sage.
Desierto, D., and Koyama, M. (2020). The Political Economy of Status Competition: Sumptuary Laws in Preindustrial Europe. Retrieved from SSRN 3537889.
Dottle, R. and Gu, J. (2022). The Global Gut of Clothing is an Environmental Crisis. Retrieved from https://www.bloomberg.com/graphics/2022-fashion-industry-environmental-impact/?leadSource=uverify%20wall.
Ducharme, J. (2019), May 30. Is Our Obsession With Health Data Making Us Crazy?. Retrieved from https://time.com/5066561/health-data-tracking-obsession/
Dudley, S. (2011). Material Visions: Dress and Textiles. Made to be Seen: Perspectives on the History of Visual Anthropology,45-73.
Echer, J. B. (2000). The Anthropology of Dress. Dress, 27(1), 59-70.
European Commission. (n.d.) Fashion and High-End Industries in the EU. Retrieved from https://single-market-economy.ec.europa.eu/sectors/fashion/fashion-and-high-end-industries/fashion-and-high-end-industries-eu_en
European Union. (n.d). Life Cycle Assessment-Levi’s Jeans Case.Retrieved. from https://clustercollaboration.eu/content/life-cycle-assessment-levis-jeans-case.
FashionUnited. (n.d.). Global.Fashion Industry Statistics. Retrievedfrom https://fashionunited.com/global-fashion-industry-statistics.
Freudenberger, H. (1963). Fashion, Sumptuary Laws, and Business. Business History Review, 37(1-2), 37-48.
Goodman, P., Wang, V. and Paton, E., (2021). Global Brands Find It Hard to Untangle Themselves. From Xinjiang Cotton. Retrieved from https://www.nytimes.com/2021/04/06/business/xinjiang- china-cotton-brands.html
Grape Japan, C. (2020). Denim is Considered Old Fashioned?! What Else are the Youngsters in Japan Losing Interest in?. Retrievedfrom https://japantoday.com/category/features/lifestyle/ denim-is-considered-old-fashioned-!-what-else-are-the-youngsters-in-japan-losing-interest-in
Handelman, D. (2005). Ritual in Its Own Right: Exploring the Dynamicsof Transformation. New York: Berghahn Books.
Hansen, K. T. (2004). The World in Dress: Anthropological Perspectives on Clothing, Fashion, and Culture. The Annual Review of Anthropology, 33(1), 369-392. Retrieved from https://10.1146/annurev.anthro.33.070203.143805
Harris, J. (1981). The Red Cap of Liberty: a Study of Dress Worn by French Revolutionary Partisans 1789-94. Eighteenth-Century Studies, 14(3), 283-312. Retrieved from https://doi.org/10.2307/2738492
Holroyd A. T. Farley Gordon J. & Hill C. (2023). Historical Perspectives on Sustainable Fashion: Inspiration for Change (2nd ed.). London: Bloomsbury Visual Arts.
Industry Research. (2022). Global Fast Fashion Market ResearchReport 2022. Retrieved from https://www.industryresearch. biz/global-fast-fashion-market-21051213
Jacobs, Bel. (2022), May 16. What Defines Cultural Appropriation?. Retrieved from https://www.bbc.com/culture/article/20220513-what-defines-cultural-appropriation.
Joergens, C. (2006). Ethical fashion: Myth or Future Trend? Journal of Fashion Marketing and Management: An International Journal, 10(3), 360-371. https://doi.org/10.1108/13612020610679321.
Kaiser, S. B., Nagasawa, R. H., and Hutton, S. S. (1991). Fashion, Postmodernity and Personal Appearance: A Symbolic Interactionist Formulation. Symbolic Interaction, 14(2), 165-185. Retrieved from https://doi.org/https://doi.org/10.1525/si.1991.14.2.165.
Klepp I. G. & Tobiasson Tone Skårdal. (2022). Local Slow and Sustainable Fashion: Wool as a Fabric for Change. Palgrave Macmillan. Retrieved from https://doi.org/10.1007/978-3-030-88300-3
Kondo, D. (1997). About Face: Performing Race in Fashion and Theater. London: Routledge.
Laing M. & Willson J. (2022). Revisiting the Gaze: the Fashioned Body and the Politics of Looking. London: Bloomsbury Visual Arts.
Langner, L. (1959). The Importance of Wearing Clothes. New York: Hasting House..
Lunceford, B. (2012). Naked Politics: Nudity, Political Action, and the Rhetoric of the Body. Lenham, MD: Lexington Books.
Lupton D. (2016). The Quantified Self: a Sociology of Self-Tracking. Cambridge: Polity.
Luvaas B. A. (2016). Street Style: an Ethnography of Fashion Blogging. London: Bloomsbury Publishing.
Marcella-Hood, M. (2019). Scottish Style: the Construction of Aational Identity and Place amongst Scottish Fashion Influencers on Instagram. Retrieved from https://fashioninstitute.mmu.ac.uk/ifftipapers/paper-151/
Maxwell R. (1990). Textiles of Southeast Asia Tradition Trade and Transformation. North Clarendonm VT: Tuttle Publishing.
McKinnon, Tricia. (2022). The Brilliant Strategy Behind Supreme’s Success. Indigo9Digital. Retrieved from https://www.indigo9digital.com/blog/the-brilliant-strategy-behind-supremes-success
Miller. D. (2005). Introduction. In S. Küchler & D. Miller (Eds.), Clothing as Material Culture. (pp. 1-20). New York: Bloomsbury Publishing.
Miller. D. (2006). Cloth and Clothing In Handbook of Material Culture (pp. 203-220). SAGE Publications Ltd. Retrieved from https://doi.org/10.4135/9781848607972
Moulds, J. (n.d.). Child Labour in the Fashion Supply Chain: Where, Why and What can be done. Retrieved from https://labs.theguardian.com/unicef-child-labour/
Natalle E. J. (2015). Femen and Feminism without Boundaries. Women's Studies in Communication. 380-383.
Norris, L. (2019). Waste, Dirt and Desire: Fashioning Narratives of Material Regeneration. The Sociological Review, 67(4), 886-907. Retrieved from https://doi.org/10.1177/0038026119854273
Paddison, L. (2021). How Carbon might go out of Fashion. BBC. Retrieved from https://www.bbc.com/future/article/20211105-how-carbon-might-go-out-of-fashion
Panlee, P. (2020). Objects of Protest: The Material Culture of Political Movements in Thailand. Doctoral thesis (PhD), University of Sussex.
Paoletti, J. B. (2015). Sex and Unisex: Fashion, Feminism, and the Sexual Revolution. Indiana University Press. Retrieved from http://www.jstor.org/stable/j.ctt16gz67d
Ross, S. (2018). Youth Culture and the Post-War British Novel: From Teddy Boys to Trainspotting. London: Bloomsbury Publishing.
Ruckenstein, M., and Schüll, N. D. (2017). The Datafication of Health.Annual Review of Anthropology, 46, 261-278. Retrieved from https://doi.org/10.1146/annurev-anthro-102116-041244
Schneider, J. (1987). The Anthropology of Cloth. Annual Review of Anthropology, 16, 409-448. Retrieved from https://doi.org/10.1146/annurev.an.16.100187.002205
Schneider, J. (2006). Cloth and Clothing. In Handbook of Material Culture (pp. 203-220). SAGE Publications Ltd. Retrieved from https://doi.org/10.4135/9781848607972
Simmel, G. (1957). Fashion. American Journal of Sociology, 62(6), 541-558. Retrieved from Retrieved from http://www.jstor.org/stable/2773129
Singer, M. (2016), December 17. The genius of Obama’s mom jeans.Retrieved from https://www.vogue.com/article/president-barack-obama-mom-jeans
Sproles, G. B. (1974). Fashion Theory: A Conceptual Framework. In S. Ward and P. Wright (Eds.), Advances in Consumer Research (pp. 463-472). Ann Abor, MI: Association for Consumer Research.
Stausberg, M. (2003). Ritual Orders and Ritologiques: A Terminological Quest for Some Neglected Fields of Study. Scripta Instituti Donneriani Aboensis, 18, 221-242. Retrieved from https://doi.org/10.30674/scripta.67295 Sumptuary laws in preindustrial Europe. https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=3537889
Sutton, B. (2007). Naked Protest: Memories of Bodies and Resistance at the World Social Forum. Journal of International Women's Studies.
Tamminen, S. and Holmgren, E. (2016). The Anthropology of Wearables: The Self, The Social, and the Autobiographical. Ethnographic Praxis in Industry Conference Proceedings, 2016: 154-174. Retrieved from https://doi.org/10.1111/1559-8918.2016.01083
Taschen A. Heyden A. von Petersen M. & Semburg S. (2013). Berlin Street Style: a Guide to Urban Chic. New York, NY: Abrams Image.
The School of Life. (2017), March 29. Why Clothes matter. [Video]. YouTube. Retrieved from https://youtu.be/8da1nXckEy4
The UNESCO Courier. (2022), January 14. Ethical fashion: A rising trend or empty rhetoric? Retrieved from https://courier. unesco.org/en/articles/ethical-fashion-rising-trend-or-empty-rhetoric.
van den Broeke, Teo. (2018). What Fashionable People Actually think of Supreme. GQ. Retrieved from https://www.gq-magazine.co.uk/article/what-fashion-people-think-of-supreme.
Weiner, A. B. (Ed.). (1991). Cloth and Human Experience. Washington: Smithsonian Institution
Wheeler, M. (2019). The Future of Denim, Part #3: Waste not; Water not-Innovation. Retrieved from https://www.fashionrevolution.org/the-future-of-denim-part-3-waste-not-water-not-innovation/.
Woodward, Sophie. (2009). The Myth of That Can Charge Your Phone. Retrieved from https:// www.vice.com/en/article/z3x9xy/fiber-battery-wireless-charge Street Style’. Fashion Theory. 13(1):83-102.
Young J. O. and Brunk C. G. (2009). The Ethics of Cultural Appropriation. Chichester: Wiley.
Zhou, V. (2021) September 6. Scientists Have Made a T-Shirt That Can Charge Your Phone. Retrieved from https://www.vice.com/en/article/z3x9xy/fiber-battery-wireless-charge.
