“เขียนตระกูล” ประวัติศาสตร์ชุมชนกับพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นกรุงเทพมหานคร เขตบางพลัด

บทคัดย่อ

บทความนี้มุ่งศึกษาสำรวจบทบาทและความสัมพันธ์ของกลุ่มตระกูลในย่านคลองบางจาก เขตบางพลัด เพื่อหาความเป็นไปได้ที่จะใช้เป็นข้อมูลในการเชื่อมโยงความสัมพันธ์ระหว่างพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นกรุงเทพมหานคร เขตบางพลัด กับผู้คนในพื้นที่ชุมชนรอบๆ พิพิธภัณฑ์ที่ยังขาดหายไป โดยเริ่มต้นค้นคว้าจากหนังสือ “เขียนตระกูล บุญบงการ-ดาระสวะสดิ์ จางวางสิน-นางเชย บุญบงการ” ซึ่งพิมพ์เผยแพร่ในหมู่ลูกหลานของตระกูลเมื่อ พ.ศ. 2557 ควบคู่ไปกับปฏิบัติการด้านประวัติศาสตร์ท้องถิ่นด้วยวิธีการสำรวจพื้นที่ สัมภาษณ์คนในชุมชน ผู้ที่เกี่ยวข้อง และศึกษาจากเอกสารอนุสรณ์ผู้วายชนม์เพิ่มเติมเพื่อเก็บข้อมูลของประวัติชีวิตครอบครัวและระบบเครือญาติในย่านคลองบางจากที่สะท้อนถึงภาพประวัติศาสตร์ชุมชนในด้านสังคมและวัฒนธรรมสำหรับนำมาใช้สนับสนุนงานพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นกรุงเทพมหานคร เขตบางพลัด พร้อมทั้งหาแนวทางเชื่อมโยงให้คนในชุมชนเข้ามามีส่วนร่วมในด้านต่างๆ กับพิพิธภัณฑ์จากชุดข้อมูลความรู้ดังกล่าว รวมถึงทัศนะเพิ่มเติมต่อทิศทางและแนวโน้มของพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นแห่งนี้

ผลของการศึกษาพบว่า มีตระกูลสำคัญที่มีบทบาทหลายตระกูลในย่านคลองบางจาก ตระกูลต่างๆ แต่ละกลุ่มนั้นต่างมีความสัมพันธ์เกี่ยวข้องกันอย่างแนบแน่น โดยมีความสัมพันธ์ทางครอบครัวและเครือญาติทั้งจากทางสายโลหิต การแต่งงาน และมีความสัมพันธ์ร่วมกันในด้านอื่นๆ ภายในชุมชน เช่น การเป็นนักเรียนและศิษย์เก่าโรงเรียนวัดเปาโรหิตย์หรือโรงเรียนวัดราชาธิวาส การมีศาสนสถานประกอบพิธีในเทศกาลงานประเพณีร่วมกันอย่างวัดเปาโรหิตย์และวัดภคินีนาถวรวิหาร รวมถึงการดำเนินวิถีชีวิตชาวสวนในคลองสายเดียวกัน ข้อมูลของกลุ่มตระกูลเหล่านี้น่าจะสามารถใช้เป็นข้อมูลที่ใช้ศึกษาเพื่อเพิ่มพูนความรู้ทางวิชาการได้ต่อไป ที่สำคัญจะเป็นข้อมูลที่นำมาช่วยสนับสนุนการจัดการวางแผนพิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นกรุงเทพมหานคร เขตบางพลัด เพื่อส่งเสริมให้เกิดการมีส่วนร่วมของชุมชนโดยกลุ่มผู้คนใกล้ตัวที่อยู่รอบๆ พิพิธภัณฑ์ ซึ่งมีรากเหง้าเป็นฐานทุนทางวัฒนธรรมช่วยยึดโยงพิพิธภัณฑ์ของพวกเราให้เติบโตต่อไปอีกก้าว