ความรู้วิทยาศาสตร์ สิ่งเหนือธรรมชาติ และพุทธศาสนาในนวนิยายวิทยาศาสตร์ไทย
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความชิ้นนี้ต้องการสำรวจนวนิยายวิทยาศาสตร์ของนักประพันธ์ไทย
ที่ตีพิมพ์ในช่วงทศวรรษ 2470-2520 ทั้งเรื่องการเกิดขึ้นและการขยายตัวของนวนิยายวิทยาศาสตร์ในสังคมไทย ในบริบทของการเปลี่ยนแปลงทางสังคม-การเมือง และความนึกคิดของผู้คน โดยพยายามชี้ให้เห็นว่า ลักษณะสำคัญประการหนึ่งของนวนิยายวิทยาศาสตร์ไทย คือ การปรากฏตัวของสิ่งที่เป็นปรากฏการณ์เหนือธรรมชาติที่มีลักษณะเป็นคู่ตรงข้ามกับองค์ความรู้
วิทยาศาสตร์ กระนั้น ปรากฏการณ์เหนือธรรมชาติดังกล่าวได้ถูกอธิบายด้วยองค์ความรู้ด้านพุทธศาสนา ซึ่งทำให้เรื่องเหนือธรรมชาติสามารถดำรงอยู่ร่วมกันกับวิทยาศาสตร์ได้อย่างไม่ขัดแย้ง จึงกล่าวได้ว่า นวนิยายวิทยาศาสตร์ไทยมีลักษณะของความประสานกันอย่างลงตัวระหว่างความรู้วิทยาศาสตร์และพุทธศาสนา
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
ลิขสิทธิ์@ของวารสารมานุษยวิทยา
ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน), กรุงเทพฯ, ประเทศไทย
ข้อมูลเพิ่มเติม:
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/
เอกสารอ้างอิง
สจช. สบ.13.1 อนุสรณ์งานพระราชเพลิงศพ นายวิม อิทธิกุล (27 พ.ค. 2523).
สจช. สบ.13.1/158 ภาพหลอน (1 พ.ย. 2499).
สจช. สบ.13.1/185 วิญญาณในแผ่นภาพ (ต.ค. 2494).
สจช. สบ.13.1/232 อํานาจจิตต์ (23 มี.ค. 2499).
สจช. สบ.13.1/25 ควันมฤตยู (19 ก.พ. 2493).
สจช. สบ.13.1/89 ทรงวิญญาณ (6 พ.ย. 2492).
สจช. สบ.13.2.5/81 วิญญาณรักของมาลิน (ม.ป.ป.).
จักรกริช สังขมณี. (2565). มานุษยวิทยาหลังมนุษยนิยม กับ Science/Climate Fictions. วารสารมานุษยวิทยา, 5(2).
จันตรี ศิริบุญรอด. (2501ก). กงล้อมรณะ, วิทยาศาสตร์-มหัศจรรย์, 4(56): 127-143; 4(57); 132-151.
จันตรี ศิริบุญรอด. (2501ข). มนุษย์มหัศจรรย์, วิทยาศาสตร์-มหัศจรรย์,4(49): 119-136; 4(50): 132-144; 4(52): 133-147; 4(55): 121-129; 4(56): 144-153; 4(57): 120-131; 4(58): 123-136.
จันตรี ศิริบุญรอด. (2502ก). ผู้เป็นอมตะ, วิทยาศาสตร์-มหัศจรรย์, 5(65): 122-142.
จันตรี ศิริบุญรอด. (2502ข). ผู้มากับอุกกาบาต, วิทยาศาสตร์-มหัศจรรย์, 5(66): 118-140.
จันตรี ศิริบุญรอด. (2502ค). โลกเร้นลับ, วิทยาศาสตร์-อัศจรรย์, 8: 139-156; 9:151-156.
จันตรี ศิริบุญรอด. (2502ง). สู่อวกาศ, วิทยาศาสตร์-มหัศจรรย์, 5(72): 129-156; 5(73): 131-159; 5(75): 148-158.
จันตรี ศิริบุญรอด. (2502จ). สู่อากาศ, วิทยาศาสตร์-อัศจรรย์, 2: 130-152; 3: 136-153.
จันตรี ศิริบุญรอด. (2503). โลกเร้นลับ, วิทยาศาสตร์-อัศจรรย์, 10: 145-151.
พิทยานุศาสน์, ขุน. (2470). ลูกสาวนายพราน, เสนาศึกษาและแผ่วิทยาศาสตร์, 12(1), 12(2), 12(3).
พิทยานุศาสน์, ขุน. (2471). ลูกสาวนายพราน, เสนาศึกษาและแผ่วิทยาศาสตร์, 12(4), 12(5), 12(6), 12(7).
พิทยานุศาสน์, นายร้อยเอก ขุน, และนายร้อยตรี ทองสุก นุตสถิตย์. (2467). ปฤษณาลับ, เสนาศึกษาและแผ่วิทยาศาสตร์, 9(3).
พิทยานุศาสน์, นายร้อยเอก ขุน, และนายร้อยตรี ทองสุก นุตสถิตย์. (2468). ปฤษณาลับ, เสนาศึกษาและแผ่วิทยาศาสตร์, 9(4), 9(5), 9(6), 9(7), 9(8), 9(9), 9(10), 9(11), 9(12), 10(1), 10(2), 10(3).
พิทยานุศาสน์, นายร้อยเอก ขุน, และนายร้อยตรี ทองสุก นุตสถิตย์. (2469). ปฤษณาลับ, เสนาศึกษาและแผ่วิทยาศาสตร์, 10(4).
พิทยานุศาสน์, นายร้อยเอก ขุน. (2471). ระวางเลือก, เสนาศึกษาและแผ่วิทยาศาสตร์, 12(11), 12(12).
ลูกจันทร์ ลิ้มไพบูลย์. (2470). หมอวิเศษ, เสนาศึกษาและแผ่วิทยาศาสตร์, 12(1), 12(2).
สุชาติ สวัสดิ์ศรี. (2522). จันตรี ศิริบุณรอด บิดาแห่ง นิยายวิทยาศาสตร์ ของไทย, โลกหนังสือฉบับ นิยายวิทยาศาสตร์, 2(10): 78-83.
จินตวีร์ วิวัธน์. (2524ก). จุมพิตเพชฌฆาต. กรุงเทพฯ: โชคชัยเทเวศร์.
จินตวีร์ วิวัธน์. (2524ข). พลังหลอน. กรุงเทพฯ: โชคชัยเทเวศร์.
จินตวีร์ วิวัธน์. (2536). ศีรษะมาร. กรุงเทพฯ: รวมสาส์น.
จินตวีร์ วิวัธน์. (2556ก). กึ่งหล้าบาดาล. กรุงเทพฯ: กรูฟ พับลิเคชั่น.
จินตวีร์ วิวัธน์. (2556ข). มิติเร้น. กรุงเทพฯ: กรูฟ พับลิเคชั่น.
ชูศักดิ์ ภัทรกุลวณิชย์. (2558). อ่าน(ไม่)เอาเรื่อง. กรุงเทพฯ: อ่าน.
ป. อินทรปาลิต (นามแฝง-ปรีชา อินทรปาลิต). (ม.ป.ป.). มิตรต่างภพ. ม.ป.ท.: ม.ป.พ.
เริงไชย พุทธาโร. (2541). ป.อินทรปาลิตชีวิตของคนขายฝัน (พิมพ์ครั้งที่ 4). กรุงเทพฯ: แสงดาว.
วิภา กงกะนันทน์. (2540). กําเนิดนวนิยายในประเทศไทย. กรุงเทพฯ: ดอกหญ้า.
สันต์ เทวรักษ์. (2491). ประลัยกัลป์. พระนคร: โอเดียนสโตร์.
สันต์ เทวรักษ์. (2502). สู่โลกพระอังคาร. พระนคร: คลังวิทยา.
บุญสม พลเมืองดี. (2536). การศึกษาเรื่องสั้นวิทยาศาสตร์ของ จันตรี ศิริบุญรอด.วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาภาษาไทย มหาวิทยาลัย นเรศวร.
วลัยลักษณ์ ตรงจิตติปัญญา. (2544). ประวัติศาสตร์ ในนิยายวิทยาศาสตร์ชุดสถาบันสถาปนา ของ ไอแซค อาซิมอฟ. วิทยานิพนธ์อักษรศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวรรณคดีเปรียบเทียบ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ศนิชา แก้วเสถียร. (2546). การใช้วิทยาศาสตร์ในนวนิยายของแก้วเก้า.วิทยานิพนธ์อักษรศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาภาษาไทย มหาวิทยาลัยศิลปากร.
สถาปนา เชิงจอหอ. (2564). อาชญนิยายไทยและการถ่ายทอดอุดมการณ์ทางการเมืองในประเทศไทยในทศวรรษ 2430-2500. วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ศึกษา มหาวิทยาลัยนเรศวร.
อรรถพล ปะมะโข. (2556). ปัญญาประดิษฐ์ในบันเทิงคดีแนววิทยาศาสตร์กับจิตวิญญาณของทศวรรษ 1960. วิทยานิพนธ์อักษรศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวรรณคดีเปรียบเทียบ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
PPTV Online. 2565. เอนก ลั่น ไทยจะเป็นชาติที่ 5 ของเอเซีย ผลิตยานอวกาศส่งไปโคจรรอบดวงจันทร์. เข้าถึงเมื่อ 7 ธันวาคม 2565. สืบค้นจาก https://www.pptvhd36.com/news/สังคม/138315.
Thai PBS. 2565. อีก 7 ปี! ไทยตั้งเป้าสร้างยานอวกาศบินโคจรรอบดวงจันทร์.เข้าถึงเมื่อ 7 ธันวาคม 2565. สืบค้นจาก https://www.thaipbs.or.th/news/content/299186.
Berger, A. I. (1977). Science-Fiction Fans in Socio-Economic Perspective: Factors in the Social Consciousness of a Genre. Science Fiction Studies, 4(3): 232-246.
Choompolpaisal, P. (2019). Nimitta and Visual Methods in Siamese and Lao Meditation Traditions from the 17th Century to the Present Day. Contemporary Buddhism, 20(1-2): 152-183.
Crosby, K. (2020). Esoteric Theravada: The Story of the Forgotten Meditation Tradition of Southeast Asia. Boulder. Colorado: Shambhala Publication.
Dennison, P. (2019). The Human Default Consciousness and Its Disruption: Insights From an EEG Study of Buddhist Jhana Meditation. Frontiers in Human Neuroscience, 13: 178.
Fitting, P. (1947). SF Criticism in France. Science Fiction Studies, 1(3): 173-181.
Fleming, L. (1977). The American SF Subculture. Science Fiction Studies, 4(3): 263-271.
Katz, H. A. (1975). SF in Psychology Textbooks. Science Fiction Studies, 2(1): 93.
Lem, S., Hoisington, T. H., and Suvin, D. (1974). The Time-Travel Story and Related Matters of SF Structuring. Science Fiction Studies, 1(3): 143-154.
Matthew, R. (2005). Japanese Science Fiction: A View of a Changing Society. New York: Routledge (Nissan Institute/Routledgeapanese Studies).
Nagl, M. (1947). SF. Occult Sciences, and Nazi Myths. Science Fiction Studies. 1(3): 185-197.
Wolf-Meyer, M. 2018. The Necessary Tension between Science Fiction and Anthropology. Theorizing the Contemporary, Fieldsights, December 18.
