แนวทางการจัดทำบัญชีคาร์บอนสำหรับกิจการพลังงานสะอาดในประเทศไทย: กรอบแนวคิด บทบาทวิชาชีพ และข้อเสนอเชิงนโยบาย
คำสำคัญ:
การบัญชีคาร์บอน, พลังงานสะอาด, ESG Framework, Circular Economy, Stakeholder Theory, GHG Protocol, IFRS S2บทคัดย่อ
การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศทำให้ภาคธุรกิจไทย โดยเฉพาะกิจการพลังงานสะอาด ต้องเร่งพัฒนาระบบการวัดและรายงานการปล่อยก๊าซเรือนกระจกอย่างน่าเชื่อถือและสอดคล้องกับบริบทประเทศ บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อเสนอแนวทางการจัดทำ บัญชีคาร์บอน (Carbon Accounting) สำหรับกิจการพลังงานสะอาดในประเทศไทย โดยบูรณาการมาตรฐานสากล ได้แก่ Greenhouse Gas Protocol (GHG Protocol), ISO 14064 และ IFRS S2 ร่วมกับกรอบแนวคิดด้านความยั่งยืน ได้แก่ Environmental, Social, and Governance (ESG) Framework, Circular Economy และ Stakeholder Theory เพื่อสนับสนุนการวัด วิเคราะห์ และเปิดเผยข้อมูลการปล่อยก๊าซเรือนกระจกอย่างโปร่งใสและเอื้อต่อการตรวจสอบ บทความชี้ให้เห็นว่า การจัดทำบัญชีคาร์บอนไม่ใช่เพียงกระบวนการเชิงเทคนิค แต่เป็นเครื่องมือเชิงกลยุทธ์ที่ช่วยให้ผู้บริหารกำหนดเป้าหมายและแผนลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก ตลอดจนยกระดับความพร้อมต่อเกณฑ์การเปิดเผยข้อมูลและการเข้าถึงแหล่งทุนสีเขียว อย่างไรก็ดี การประยุกต์ใช้ในประเทศไทยยังเผชิญข้อจำกัดสำคัญ ได้แก่ การขาดแคลนบุคลากรเฉพาะทาง โครงสร้างพื้นฐานข้อมูลที่ไม่สมบูรณ์ และแรงจูงใจเชิงนโยบายที่ยังไม่เพียงพอ บทความจึงเสนอข้อเสนอเชิงปฏิบัติในการพัฒนาศักยภาพบุคลากร การจัดระบบข้อมูล และการสนับสนุนเชิงนโยบาย เพื่อให้การบูรณาการบัญชีคาร์บอนในภาคพลังงานสะอาดเกิดผลอย่างยั่งยืน ควบคู่ไปกับการสร้างการมีส่วนร่วมของภาคประชาสังคม
เอกสารอ้างอิง
ชวลิต จันคันธา และพุฒิพงศ์ ชยันโต. (2568, มกราคม-มิถุนายน). การประเมินคาร์บอนฟุตพริ้นท์ขององค์กร กรณีศึกษา SME อุตสาหกรรมแฟชั่น. วารสารวิชาการวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏจันทรเกษม, 35(1), 62-76. สืบค้นจาก https://ph03.tci-thaijo.org/index.php/ scicru/article/view/3310
ณัฐวุฒิ ทรัพย์สมบัติ และคณะ. (2567, พฤศจิกายน). ผลกระทบของการเปิดเผยข้อมูลเกี่ยวกับการปล่อยก๊าซเรือนกระจกที่มีต่อผลการดำเนินงานของบริษัทจดทะเบียนในกลุ่มอุตสาหกรรมทรัพยากร. วารสารร้อยแก่นสารวิชาการ, 9(11), 1252–1267.
ตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย. (2565). คู่มือการรายงานความยั่งยืนสำหรับบริษัทจดทะเบียน. สืบค้นจาก https://www.set.or.th
ท่าฉาง กรีน เอ็นเนอร์ยี่ จำกัด (มหาชน). (2567). Opportunity Day Q1/2024. สืบค้นจาก https://tge.listedcompany.com/misc/presentation/20240527-tge-oppday-1q2024.pdf
ธนาคารกรุงเทพ เอสเอ็มอี. (2567). CBAM กับการปรับตัวของผู้ส่งออกไทย. สืบค้นจาก https://www.bangkokbanksme.com
สมศักดิ์ ประถมศรีเมฆ. (2566). ทำความรู้จักร่าง IFRS S1–IFRS S2 ที่มุ่งเน้นเปิดเผยข้อมูลความยั่งยืนเพื่อประโยชน์ต่อการตัดสินใจลงทุน. สืบค้นจาก https://www.tfac.or.th/upload/9414/RgKvrQPLx0.pdf
สำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม. (2565). รายงานสถานการณ์คุณภาพ
สิ่งแวดล้อม พ.ศ. 2565. สืบค้นจาก https://www.onep.go.th/ebook/soe/soereport2022.pdf
สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (2566). แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 13 (พ.ศ. 2566 - 2570). สืบค้นจาก https://www.nesdc.go.th/download/Plan13/Plan13_Final.pdf
องค์การบริหารจัดการก๊าซเรือนกระจก (องค์การมหาชน). (2566). คู่มือการจัดทำคาร์บอนฟุตพริ้นท์ขององค์กร (Carbon Footprint for Organization: CFO). สืบค้นจาก https://www.tgo.or.th
Akamai Technologies. (2020). Sustainability report 2020: Delivering a sustainable digital future. Retrieved from https://www.akamai.com/newsroom/press-release/sustainability-report-2020
Akamai Technologies. (2022). Sustainability overview. Retrieved from https://www.akamai.com/sustainability
Asian Development Bank. (2023). Accelerating the Clean Energy Transition in Southeast
Asia. Retrieved from https://www.adb.org/sites/default/files/project-documents/55124/55124-001-tacr-en.pdf
Bebbington, J., & Larrinaga, C. (2014). Accounting and sustainable development: An exploration. Accounting, Organizations and Society, 39(6), 395–413. https://doi.org/10.1016/j.aos.2014.01.003
CarbonChain. (n.d.). BB Energy: Measuring and managing emissions across a global supply chain. Retrieved from https://www.carbonchain.com/case-study/bb-energy
Freeman, R. E. (1984). Strategic management: A stakeholder approach. Boston, MA: Pitman Publishing.
Gillis, A. S. (2024). What is ESG (environmental, social and governance). Retrieved from https://www.techtarget.com/whatis/definition/environmental-social-and-governance-ESG
Hahn, R., & Kühnen, M. (2013). Determinants of sustainability reporting: A review of results, trends, theory, and opportunities in an expanding field of research. Journal of Cleaner Production, 59, 5–21. https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2013.07.005
IFRS Foundation. (2023). IFRS S2: Climate-related disclosures. Retrieved from https://www.ifrs.org
Intergovernmental Panel on Climate Change. (2023). Climate change 2023: Synthesis report. Retrieved from https://www.ipcc.ch/report/sixth-assessment-synthesis-report
International Organization for Standardization. (2018). ISO 14064-1:2018 Greenhouse gases – Part 1: Specification with guidance at the organizational level for quantification and reporting of greenhouse gas emissions and removals. Retrieved from https://www.iso.org/obp/ui/en/#iso:std:iso:14064:-1:ed-2:v1:en
Nayak, S. (2023). Case brief: Patagonia – Sustainability impacts through product lifecycle. Retrieved from https://www.linkedin.com/pulse/case-brief-patagonia-sustainability-impacts-through-product-nayak-ymduf
Normative. (2024). Automated carbon accounting powered by AI and real-time data. Retrieved from https://www.normative.io
Schaltegger, S., & Burritt, R. L. (2000). Contemporary environmental accounting: Issues, concepts and practice. Sheffield, UK: Greenleaf Publishing.
United Nations Global Compact. (2021). Akamai Technologies’ commitment to climate neutrality by 2030. Retrieved from https://unglobalcompact.org/news/4696-04-20-2021
University of California, Berkeley – Haas School of Business. (2018). Patagonia: Driving sustainable innovation through business. Retrieved from https://cases.haas.berkeley.edu/assets/documents/patagonia-preview-2018.pdf
Van der Linden, S. (2023). What are Patagonia’s sustainability practices: Key initiatives and impacts. Retrieved from https://medium.com/@sabine_vdl/what-are-patagonias-sustainability-practices-key-initiatives-and-impacts-81e821fe6d68
World Resources Institute, & World Business Council for Sustainable Development. (2004). The greenhouse gas protocol: A corporate accounting and reporting standard (Rev. ed.). Retrieved from https://ghgprotocol.org
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสารการจัดการและพัฒนาท้องถิ่น มหาวิทยาลัยราชภัฏพิบูลสงคราม
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
ประกาศเกี่ยวกับลิขสิทธิ์
- เนื้อหาและข้อมูลในบทความที่ลงพิมพ์กับวิทยาลัยการจัดการและพัฒนาท้องถิ่นถือเป็นข้อคิดเห็น และความรับผิดชอบของผู้เขียนบทความโดยตรงซึ่งกองบรรณาธิการวารสารไม่จำเป็นต้องเห็นด้วย หรือร่วมรับผิดชอบใด ๆ
- บทความ ข้อมูล เนื้อหา รูปภาพ ฯลฯ ที่ได้รับการตีพิมพ์ในวิทยาลัยการจัดการและพัฒนาท้องถิ่นถือเป็นลิขสิทธิ์ของวารสารวารสารวิทยาลัยการจัดการและพัฒนาท้องถิ่น หากบุคคลหรือหน่วยงานใดต้องการนำทั้งหมดหรือส่วนหนึ่ง ส่วนใดไปเผยแพร่ต่อหรือเพื่อการกระทำการใด ๆ จะต้องได้รับอนุญาตเป็นลายลักษณ์อักษรจากวิทยาลัยการจัดการและพัฒนาท้องถิ่นก่อนเท่านั้น
