การประยุกต์ใช้หลักสาราณียธรรม 6 ในการบริหารกิจการคณะสงฆ์ อำเภอโพธิ์ตาก จังหวัดหนองคาย

บทคัดย่อ

          การวิจัยเรื่อง “การประยุกต์ใช้หลักสาราณียธรรม 6 ในการบริหารกิจการคณะสงฆ์ อำเภอโพธิ์ตาก จังหวัดหนองคาย” เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพภาคสนามโดยมีวัตถุประสงค์ของการวิจัยคือ 1. เพื่อศึกษาหลักสาราณียธรรม 6 ที่ปรากฏในคัมภีร์ทางพระพุทธศาสนา 2. เพื่อศึกษาสภาพปัญหาการบริหารกิจการคณะสงฆ์อำเภอโพธิ์ตาก จังหวัดหนองคาย และ 3. เพื่อประยุกต์ใช้หลักสาราณียธรรม 6 ในการบริหารกิจการคณะสงฆ์อำเภอโพธิ์ตาก จังหวัดหนองคาย  เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยศึกษาข้อมูลจากเอกสารและการสัมภาษณ์ผู้ให้ข้อมูลสำคัญ นำเสนองานวิจัยในลักษณะพรรณนาวิเคราะห์
          ผลการวิจัย พบว่า หลักสาราณียธรรม 6 ที่ปรากฏในคัมภีร์ทางพระพุทธศาสนา เป็น ธรรมที่ตั้งแห่งความระลึกถึงกัน ถือว่าเป็นธรรมที่เป็นพลังในการสร้าง ความสามัคคี มีอยู่ 6 ข้อ คือ 1. กายกรรม คือ การกระทำทางกายที่ประกอบด้วยเมตตา เช่นการให้การอนุเคราะห์ช่วยเหลือและเอื้อเฟื้อต่อผู้อื่น ไม่รังแกทำร้ายผู้อื่น 2. วจีกรรม คือ การมีวาจาที่ดี สุภาพ อ่อนหวาน พูดมีเหตุผล ไม่พูดให้ร้ายผู้อื่นทำให้ผู้อื่นเดือดร้อน 3. มโนกรรม คือ ความคิดที่ประกอบด้วยเมตตาทั้งต่อหน้าและลับหลัง เป็นการคิดดีต่อกันไม่คิดอิจฉาริษยาหรือไม่คิดมุ่งร้ายพยาบาท หากทุกคนคิดแล้วปฏิบัติเหมือนกันความสามัคคีก็จะเกิดขึ้นในสังคม 4. สาธารณโภคี คือ การรู้จักแบ่งสิ่งของให้กันและกันตามโอกาสอันควร เพื่อแสดงความรักความหวังดีของผู้ที่อยู่ในสังคมเดียวกัน 5. สีลสามัญญตา คือ ความรักใคร่สามัคคี รักษาศีลอย่างเคร่งครัดเหมาะสมตามสถานะของตนมีความประพฤติสุจริตปฏิบัติตามกฎเกณฑ์ของหมู่คณะ และ 6. ทิฏฐิสามัญญตา คือ การมีความเห็นร่วมกัน ไม่เห็นแก่ตัว รู้จักเคารพและรับฟังความคิดเห็นของผู้อื่นร่วมมือร่วมใจในการสร้างสรรค์สังคมให้เกิดความสงบ
          การบริหารกิจการคณะสงฆ์อำเภอโพธิ์ตาก จังหวัดหนองคาย ซึ่งจากการศึกษาในแต่ละด้านของการบริหารกิจการคณะสงฆ์อำเภอโพธิ์ตากจังหวัดหนองคายพบว่าด้านการปกครองมีปัญหาในเรื่องพระสงฆ์ที่ยังไม่ให้ความร่วมมือในกิจกรรมทางคณะสงฆ์อย่างเต็มที่มีการปฏิบัติตนไม่ตรงตามหลักพระธรรมวินัยและข้อวัตรปฏิบัติที่เป็นความงามของการดำเนินชีวิตของพระสงฆ์ที่เป็นสินที่จะสร้างความน่าเลื่อมใสความศรัทธาให้เกิดขึ้นกับพระสงฆ์ในด้านของการศึกษานั้นพระสงฆ์มีบทบาทในเรื่องของการสอนและการเรียนนักธรรมตรีไปจนถึงนักธรรมเอกและเปรียญธรรม 1 ถึง 9 โดยมีโรงเรียนที่สอนแต่มีปัญหาในเรื่องของการเดินทางและครูที่สอนนักธรรมตรีโทเอกและเปรียญธรรมและด้านการสังคมสงเคราะห์นั้นได้ความร่วมมือบางโรงเรียนบางโรงเรียนนั้นไม่ได้ให้ความร่วมมือในเรื่องของการสอนศีลธรรมในโรงเรียนการเผยแพร่พระพุทธศาสนานั้นพระสงฆ์ในพื้นที่ส่วนมากเป็นพระสงฆ์ที่ไม่มีความรู้ในคำสอนทางพระพุทธศาสนาอย่างถูกต้องทำให้การเผยแผ่พระพุทธศาสนานั้นไม่ประสบความสำเร็จเท่าที่ควรเป็นเพียงจัดการปัญหาพื้นฐานเท่านั้นด้านสาธารณูปการและด้านสาธารณะสังคมสงเคราะห์ที่เกิดขึ้นในการบริหารกิจการคณะสงฆ์อำเภอโพธิ์ตากจังหวัดหนองคายมีปัญหาแต่ไม่มากเพราะเป็นการร่วมมือระหว่างชุมชนกับทางวัดโดยผู้นำชุมชนเป็นผู้ดำเนินการและทางวัดเป็นสถานที่และการให้ความร่วมมือเพื่อที่จะช่วยในเรื่องของการต่างๆไม่ว่าจะเป็นค่าน้ำค่าไฟค่าสาธารณูปโภคการซ่อมแซมวัดวาอารามและการสงเคราะห์เป็นการช่วยเหลือในเรื่องของชาวพนกิจศพเพื่อที่จะสร้างความสุขและความมั่นคงให้กับประชาชนในพื้นที่
          ประยุกต์ใช้หลักสาราณียธรรม 6 ในการบริหารกิจการคณะสงฆ์อำเภอโพธิ์ตาก จังหวัดหนองคาย โดยการประชุมพระสังฆาธิการในอำเภอโพธิ์ตากจังหวัดหนองคายเพื่อสร้างองค์ความรู้ในเรื่องของการประยุกต์หลักธรรมทางพระพุทธศาสนาต่างๆเพื่อที่จะใช้ในเรื่องของการเผยแผ่พระพุทธศาสนาและการช่วยเหลือสังคมสงเคราะห์ตรงตามการบริหารจัดการกิจการคณะสงฆ์ 6 ด้านได้แก่ 1. ด้านกายกรรม อันประกอบด้วยเมตตา คือ การกระทำทางกายที่ประกอบด้วยเมตตา เช่นการให้การอนุเคราะห์ช่วยเหลือ 2. วจีกรรม  อันประกอบด้วยเมตตา คือ การมีวาจาที่ดี สุภาพ 3. มโนกรรมอัน ประกอบด้วยเมตตา คือ ความคิดที่ประกอบด้วยเมตตาทั้งต่อหน้าและลับหลัง 4. สาธารณโภคี คือ การรู้จักแบ่งสิ่งของให้กันและกันตามโอกาสอันควร 5. สีลสามัญญตา คือ ความรักใคร่สามัคคี รักษาศีลอย่างเคร่งครัดเหมาะสม 6. ทิฏฐิสามัญญตา คือ การมีความเห็นร่วมกัน ไม่เห็นแก่ตัว