รูปแบบการนิเทศเพื่อเสริมสร้างการจัดการเรียนรู้แบบ Active Learning ของครู ผ่านกระบวนการ Lesson Study สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา ประถมศึกษาหนองคาย เขต 2
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การวิจัยในครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาสภาพปัจจุบัน สภาพที่พึงประสงค์ และความต้องการจำเป็นการจัดการเรียนรู้แบบ Active Learning ของครู 2) พัฒนารูปแบบการนิเทศเพื่อเสริมสร้างการจัดการเรียนรู้แบบ Active Learning ของครูผ่านกระบวนการ Lesson Study 3) ศึกษาผลการนำรูปแบบการนิเทศ สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาหนองคาย เขต 2 ไปใช้ แบ่งเป็น 3 ระยะ ระยะที่ 1 การศึกษาความต้องการจำเป็น กลุ่มตัวอย่างเป็นครู จำนวน 291 คน เครื่องมือเป็นแบบสอบถาม ลักษณะเป็นแบบมาตราส่วนประมาณค่า (Rating Scale) 5 ระดับ สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และดัชนีลำดับความต้องการจำเป็น (PNI Modified) ระยะที่ 2 การพัฒนารูปแบบการนิเทศ โดยนำผลที่ได้จากระยะที่ 1 การทบทวนวรรณกรรม และการศึกษาแนวปฏิบัติที่ดี จำนวน 3 โรงเรียน ยกร่างโดยผู้วิจัยนำรูปแบบและคู่มือผ่านกระบวนการสัมมาอิงผู้เชี่ยวชาญ (Connoiseuship) จำนวน 13 คน เพื่อวิพากษ์และให้ข้อเสนอแนะและประเมินความเหมาะสม ความเป็นไปได้และความเป็นประโยชน์ของรูปแบบ โดยผู้ทรงคุณวุฒิ จำนวน 11 คน ระยะที่ 3 การนำรูปแบบไปใช้และศึกษาผลการใช้ กลุ่มเป้าหมาย คือ ครูที่เข้าร่วมด้วยความสมัครใจ จำนวน 30 คน
ผลการวิจัย พบว่า
1. ความต้องการจำเป็นของการจัดการเรียนรู้แบบ Active Learning ของครู เรียงลำดับได้ ดังนี้ 1) เทคนิคการสอนที่หลากหลาย 2) การประเมินการเรียนรู้ 3) สื่อ เทคโนโลยีและนวัตกรรมการเรียนรู้ที่ทันสมัย 4) การจัดการเรียนการสอนที่เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ 5) หลักสูตรและการออกแบบการจัดการเรียนรู้ และ 6) สภาพแวดล้อมการเรียนรู้
2. รูปแบบการนิเทศเพื่อเสริมสร้างการจัดการเรียนรู้แบบ Active Learning ของครู ผ่านกระบวนการ Lesson Study ชื่อ 3P-ED Model ประกอบด้วย หลักการ วัตถุประสงค์ กระบวนการนิเทศมี 5 องค์ประกอบ ได้แก่ การเตรียมความพร้อม (Preparation : P) การวางแผน (Planning : P) การปฏิบัติการนิเทศ (Practice : P) การประเมินผล (Evaluation : E) และ การเผยแพร่ (Diffusion : D) และปัจจัยสู่ความสำเร็จ โดยมีความเหมาะสม ความเป็นไปได้และความเป็นประโยชน์อยู่ในระดับมาก
3. ผลการนำรูปแบบไปใช้ พบว่า ครูมีความรู้ ความเข้าใจการจัดการเรียนรู้แบบ Active Learning สูงขึ้น สามารถจัดทำแผนการจัดการเรียนรู้ และสามารถจัดการเรียนรู้แบบ Active Learning ผ่านกระบวนการ Lesson Study จำนวน 4 ขั้นตอน ได้แก่ การวางแผน (Planning : P) การสอนและ การสังเกต (Do & See) การสะท้อนผล (Reflect : R) และการแลกเปลี่ยนเรียนรู้และพัฒนา (Share & Development) ได้ดี โดยมีการทำงานร่วมกับผู้บริหารโรงเรียน ครูวิชาการ ครูคู่สัญญาและผู้ทรงคุณวุฒิหรือศึกษานิเทศก์ ส่วนใหญ่มีเทคนิควิธีการสอนที่หลากหลาย สามารถประยุกต์ใช้สื่อ เทคโนโลยีที่ทันสมัย และ ใช้นวัตกรรมการเรียนการเรียนรู้ได้อย่างเหมาะสม ประเมินการเรียนรู้ตามสภาพจริงได้ และครูมีความพึงพอใจ ในรูปแบบการนิเทศอยู่ในระดับมากที่สุด
Article Details
เอกสารอ้างอิง
ชารี มณีศรี. (2538). การนิเทศการศึกษา. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพศิลปาบรรณาคาร.
ชาริณี ตรีวรัญญู. (2550). การพัฒนาสมรรถภาพการจัดการเรียนการสอนของครูประถมศึกษาตามแนวคิดการศึกษาผ่านบทเรียน. วิทยานิพนธ์ครุศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาหลักสูตรและการสอน คณะครุศาสตร์. บัณฑิตวิทยาลัย: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ชาริณี ตรีวรัญญู. (2558). ชุมชนการเรียนรู้ทางวิชาชีพ (Professional Learning Community: PLC). ในบังอรเสรีรัตน์ ชาริณี ตรีวรัญญ และเรวดี ชัยเชาวรัตน์ (บ.ก ), 9 วิถีสร้างครูสู่ศิษย์เอกสารประมวลแนวคิดและแนวทางพัฒนาวิชาชีพครู (13-27). กรุงเทพมหานคร: โครงการพัฒนาระบบกลไกและแนวทางการหนุนเสริมชุมชนการเรียนรู้ทางวิชาชีพเพื่อพัฒนาผู้เรียน สำนักงานส่งเสริมสังคมแห่งการเรียนรู้และพัฒนาคุณภาพเยาวชน (สสค.).
ฐาปนา จ้อยเจริญ. (2563). ศึกษาการพัฒนารูปแบบการนิเทศตามแนวคิดชุมชนแห่งการเรียนรู้ ทางวิชาชีพร่วมกับการพัฒนาบทเรียนร่วมกันเพื่อส่งเสริมความสามารถในการจัดการเรียนรู้ร่วมกันเชิงรุกของนักศึกษาครูวิทยาศาสตร์ของมหาวิทยาลัยราชภัฏ. วิทยานิพนธ์การศึกษาดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาวิทยาศาสตร์ศึกษา ศูนย์วิทยาศาสตรศึกษา. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.
ณัฐารรธน์ สุนทรวิริทธิ โชติ และกาญจณา สุขาบูรณ์. (2556). การศึกษาสภาพปัญหาสิ่งแวดล้อมในเขตตำบลสามบัณฑิต: ปัจจัยที่มีผลต่อการพัฒนาทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมของประชาชนในตำบลสามบัณฑิต. คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยราชภัฏพระนครศรีอยุธยา.
ทิศนา แขมณี และคณะ. (2548). แบบแผนและเครื่องมือการวิจัยทางการศึกษา. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ทิศนา แขมณี. (2557). ศาสตร์การสอน : องค์ความรู้เพื่อการจัดกระบวนการเรียนรู้ที่มีประสิทธิภาพ. (พิมพ์ครั้งที่ 18). กรุงเทพมหานคร: ด่านสุทธาการพิมพ์.
ทิศนา แขมณี. (2561). ศาสตร์การสอน : องค์ความรู้เพื่อการจัดกระบวนการเรียนรู้ที่มีประสิทธิภาพ. (พิมพ์ครั้งที่ 22). กรุงเทพมหานคร : สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ธัญชมณ บุญประกอบ. (2560). ศึกษาการพัฒนารูปแบบการนิเทศการเรียนการสอนในโรงเรียนขนาดเล็กด้วยเทคนิคการนิเทศแบบชี้แนะสะท้อนคิด. วิทยานิพนธ์ ปริญญาปรัชญาดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาการบริหารการศึกษา. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยขอนแก่น.
เนาวนิตย์ สงคราม. (2553). หลักการออกแบบและการประยุกต์ใช้กับการเรียนการสอน Power Point สำหรับครู. กรุงเทพมหานคร: ศูนย์หนังสือจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
บุญชม ศรีสะอาด. (2556). หลักการวิจัยเบื้องต้น. (พิมพ์ครั้งที่ 9). กรุงเทพมหานคร: สุวิริยาสาส์น.
ประวิต เอราวรรณ์. (2562). การสังเคราะห์ระบบและแนวทางการปฏิรูปการพัฒนาวิชาชีพครู : จากแนวคิดการเรียนรู้เชิงวิชาชีพสู่การปฏิบัติ. วารสารศิลปากรศึกษาศาสตร์วิจัย. 11 (2). 160-178.
ประสาท เนืองเฉลิม. (2558). การเรียนรู้วิทยาศาสตร์ในศตวรรษที่ 21. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์. แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ปรียาพร วงศ์อนุตรโรจน์. (2548). การนิเทศการสอน. กรุงเทพมหานคร: บริษัทพิมพ์ดีจำกัด.
พิมพันธ์ เดชะคุปต์ (2561). ทักษะ 7C ของครู 4.0 PLC&Logbook. (พิมพ์ครั้งที่ 4). กรุงเทพมหานคร:จุฬาลงกรณ์วิทยาลัย.
วัชรา เล่าเรียนดี. (2550). การนิเทศการสอน (Supervision of Instruction). นครปฐม: มหาวิทยาลัยศิลปากร.
วัชรา เล่าเรียนดี. (2556). ศาสตร์การนิเทศการสอนและการโค้ช การพัฒนาวิชาชีพ: ทฤษฎีกลยุทธ์สู่การปฏิบัติ. นครปฐม โรงพิมพ์มหาวิทยาลัยศิลปากร.
วชิรา เครือคำอ้าย. (2561). การพัฒนารูปแบบการนิเทศโดยใช้กระบวนการชี้แนะและระบบพี่เลี้ยง เพื่อส่งเสริมศักยภาพการจัดการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21 สังกัด สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน จังหวัดเชียงใหม่. โครงการวิจัยนี้ได้รับทุนการวิจัยจากมหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่งบประมาณแผ่นดิน ปีงบประมาณ พ.ศ. 2560 โดยการสนับสนุนจากสำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ (วช.)
วราภรณ์ วงษาปัน (2561). ผลการพัฒนาครูในการพัฒนาบทเรียนร่วมกันของโรงเรียนบ้านแม่จ้อง อำเภอดอยสะเก็ด จังหวัดเชียงใหม่. วิทยานิพนธ์ปริญญาครุศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการบริหารการศึกษา. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยราชภัฎเชียงใหม่.
วศินี รุ่งเรือง. (2562). ศึกษารูปแบบการพัฒนาครูโดยใช้การพัฒนาบทเรียนร่วมกัน ผ่านชุมชนแห่งการเรียนรู้เชิงวิชาชีพที่ส่งเสริมศิลปะการสอนของครู. วิทยานิพนธ์ปริญญาการศึกษาดุษฎีบัณฑิตสาขาวิชาหลักสูตรและการสอน. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยนเรศวร.
วาสนา บุญมาก. (2561). ศึกษาการพัฒนารูปแบบการนิเทศแบบบูรณาการเพื่อส่งเสริมสมรรถนะการจัดการเรียนรู้เชิงรุกของครูระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน.วิทยานิพนธ์ปริญญาการศึกษาดุษฎีบัณฑิต มหาวิทยาลัยนเรศวร.
วิจารณ์ พานิช. (2554). วิถีสร้างการเรียนรู้เพื่อศิษย์ในศตวรรษที่ 21. กรุงเทพมหานคร: ตถาตาพลับลิเคชั่นจำกัด.
วิสุทธิ์ วิจิตรพัชราภรณ์. (2547). การพัฒนารูปแบบการจัดการศึกษาแบบกระจายอำนาจในสถานศึกษาขั้นพื้นฐานตามแนวทางพระราชบัญญัติการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ.2542. วิทยานิพนธ์ ค.ด. สาขาบริหารการศึกษา คณะครุศาสตร์กรุงเทพมหานคร: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ศิริชัย กาญจนวาสี. (2550). ทฤษฎีการประเมิน. กรุงเทพมหานคร: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ศักดา สถาพรวจนา (2549). การจัดการศึกษาและการบริหารการศึกษาร่วมสมัย. จันทบุรี : มหาวิทยาลัยราชภัฎรำไพพรรณี.
สงัด อุทรานันท์. (2530). การนิเทศการศึกษา: หลักการ ทฤษฎีและการปฏิบัติ. กรุงเทพมหานคร: มิตรสยาม.
สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาหนองคาย เขต 2. (2563). รายงานการสังเคราะห์ผลการประเมินตนเองของสถานศึกษา (Self-Assessment Report : SAR) ปีการศึกษา 2563. หนองคาย : สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา.
สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาหนองคาย เขต 2. รายงานการนิเทศ ติดตาม การเตรียมความพร้อมในการเปิดภาคเรียน ปีการศึกษา 2563. หนองคาย : สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา.
สำนักงานคณะกรรมกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน. (2562). แนวทางการนิเทศภายในโรงเรียนโดยใช้ห้องเรียน เป็นฐานเพื่อพัฒนาคุณภาพของผู้เรียน. กรุงเทพมหานคร: หน่วยศึกษานิเทศก์ สํานักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน.
สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา. (2558). สมรรถนะการศึกษาไทยในเวทีสากล พ.ศ.2558 (IMD2015). สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา: กรุงเทพมหานคร.
สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา. (2562). รายงานการศึกษาไทย พ.ศ. 2561. กรุงเทพมหานคร: พริกหวานกราฟฟิค.
สุเมธ งามกนก.(2556). การบริหารการศึกษาเพื่อส่งเสริมการศึกษาบทเรียน (Lesson Study). วารสารศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยบูรพา. 24 (3), 37-47.
สุวิมล ว่องวาณิช. (2558). การวิจัยประเมินความต้องการจำเป็น. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
อนงค์นาถ เคนโพธิ์. (2562). ศึกษาการพัฒนารูปแบบการนิเทศเพื่อเสริมสร้างสมรรถะการจัดการเรียนรู้ในโรงเรียนประถมศึกษา. วิทยานิพนธ์ปริญญาการศึกษาดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาการนิเทศการศึกษา. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยมหาสารคาม.
อาภรณ์ ภู่วิทยพันธุ์. (2562). OKRs Coaching แนวทางการโค้ชเพื่อสร้างสรรค์ผลงานอย่างต่อเนื่อง. กรุงเทพมหานคร: เอช อาร์ เซ็นเตอร์.
อาทิฐยา วรนิตย์. (2562). ศึกษาการพัฒนารูปแบบการนิเทศการจัดการเรียนรู้ ที่ส่งเสริมทักษะการคิดแก้ปัญหา. วิทยานิพนธ์ปริญญาปรัชญาดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาวิจัยและประเมินผลการศึกษา. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม.
อาภาภรณ์ พุทธปวน และคณะ. (2557). แนวทางการพัฒนาศักยภาพด้วยวิธีพุทธธรรมในการบริหารจัดการกลุ่มออมทรัพย์สตรีตำบลต้นธง อำเภอเมือง จังหวัดลำพูน. รายงานการวิจัย. กรุงเทพมหานคร: สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย.
อรไท แสงลุน. (2564). การพัฒนารูปแบบการส่งเสริมความสามารถในการจัดการเรียนรู้เชิงรุกของครูโดยใช้การศึกษาชั้นเรียนผ่านชุมชนแห่งการเรียนรู้เชิงวิชาชีพ. วิทยานิพนธ์การศึกษาดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาหลักสูตรและการสอน. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยนเรศวร.
อำรุง จันทวานิช. (2541 -2542). การพัฒนาคุณภาพการศึกษา : แนวทางสู่การปฏิบัติเพื่อการพัฒนาประเทศ. กรุงเทพมหานคร: หลักสูตรการป้องกันราชอาณาจักรรุ่นที่ 41 วิทยาลัยป้องกันราชอาณาจักร.
Baffour-Awuah, P. (2011). Supervision of Instruction in Public Primary Schools in Ghana: Teachers' and Head teachers' Perspectives. Educational Process International Journal, 4(1-2), 56-70.
Bonwell, C. C. และ Eison, J. A. (1991). Active Learning: ASHE-ERIC, Washington DC: School of Education and Human Development, George Washington University.
Brown, W.B., & Moberg. D. J.(1980). Organization theory and Management: A macro approach. New York: Joho Wiley and Sons.
Delors,Jacques&others. (1996). Learning : The Treasure within. Report to UNESCO of The International Commissiion on Education for the Twenty first Century Vendome: Unesco Publishing
Glatthorn. (1984). Differentiate Supervision. Washington D.C.: Association for Supervision And Curriculum Development.
Glickman, Carl. D., Stephen P. Gordon and Jovita M. Ross-Gordon. (1995). Super Vision and Instruction : A Developmental Approach. 3" ed. Massachusetts : Allyn and Bacon, Inc.
Harris, B., & M., M. (1975). Supervisory Behavior in Education. Englewood Cliffs: Prentie-Hall.
Husen, T & Postlethwaite, N. T (1994). The international encyclopedia of education. New York: pergawon press.
Lewis, C. & Hurd, J. (2011). Lesson Study step by Step: How Teacher Learning Communities Improve Instruction. Heinemann: Portsmouth.
OECD/UNESCO. (2016). Education in Thailand: An OECD-UNESCO Perspective. Reviews of National Policies for Education, OECD Publishing, Paris. [Online].
Retrieved June 3, 2020, from http://dx.doi.org/10.1787/9789264259119-en.
Risso, J. F. (2016). Teacher's and supervisor's perception of current and experiences.Retrieved January -16, from.http://wwwlib.umi.com/dissertations/fulleit/3118327
