วิทยาศาสตร์กับปรัชญา : ปัญหาและกระบวนวิธี

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์หลัก ๆ เพื่อที่จะชี้ให้เห็นว่า วิทยาศาสตร์กับปรัชญา มีปัญหาที่สนใจเกี่ยวกับอะไรบ้างและมีกระบวนวิธีที่จะแก้ปัญหานั้นอย่างไรบ้าง ในบทความนี้ได้นำเสนอลักษณะสำคัญดังกล่าวซึ่งพบว่า วิทยาศาสตร์มุ่งตอบปัญหา ทางธรรมชาติจากสิ่งที่เราเข้าใจว่าเล็กที่สุดไปจนถึงสิ่งที่ใหญ่ที่สุดการตอบปัญหา ดังกล่าวกระทำโดยผ่านกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ 5 ขั้นตอนและกระบวนการ ทั้ง 5 ขั้นตอนสามารถลดทอนลงได้ 2 แบบหลัก ๆ คือการตรวจสอบด้วยหลักการ และทฤษฎีโดยใช้หลักเหตุผลทางคณิตศาสตร์กับการตรวจสอบด้วยการทดลอง ผ่านประสาทสัมผัส ส่วนปรัชญาจะสนใจปัญหาหลักสองอย่างเช่นเดียวกับ วิทยาศาสตร์นั่นก็คือ ประการแรกปัญหาที่เกี่ยวข้องกับชีวิตมนุษย์โดยตรงหรือ อาจเป็นปัญหาความสัมพันธ์ของมนุษย์กับมนุษย์และปัญหาที่สองคือปัญหาที่ ไม่เกี่ยวข้องกับชีวิตมนุษย์โดยตรงหากแต่เป็นปัญหาสำคัญที่มนุษย์สนใจหรือ เป็นความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับธรรมชาติของสิ่งต่าง ๆ และการตอบปัญหา ของปรัชญาจึงมุ่งไปที่การนำเสนอแนวความคิดทางปรัชญาที่มีลักษณะวิพากษ์ วิจารณ์โต้แย้งแสดงเหตุผลไปเรื่อย ๆ บางครั้งเรียกว่า วิภาษวิธี ท้ายที่สุด ทั้งวิทยาศาสตร์กับปรัชญาต่างมีส่วนสำคัญต่อสังคมโลกในทุกยุคทุกสมัย ถึงแม้ว่า ปรัชญากับวิทยาศาสตร์จะมีความแตกต่างกันทั้งในปัญหาและกระบวนวิธีก็ตาม