ความรู้ที่พึงประสงค์ในพุทธศาสนาเถรวาท

บทคัดย่อ

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาคำสอนของพุทธศาสนาเถรวาทเกี่ยวกับเรื่องความรู้ ผลการศึกษาพบว่า ความรู้ในพุทธศาสนา คือความเชื่อที่เป็นจริงอันได้ผ่านการพิสูจน์ทดสอบด้วยประสบการณ์ของตนเองจนประจักษ์แจ้งด้วยญาณในความจริงนั้นด้วยตัวของตัวเอง ซึ่งความจริงนั้นได้แก่สภาวะอันแท้จริงของธรรมชาติได้อย่างถูกต้อง มีแหล่งที่มา 3 อย่างคือ จากการศึกษาเล่าเรียนจากการคิดตามหลักเหตุผล และจากการลงมือปฏิบัติด้วยประสบการณ์ตรงของตนเอง ความรู้ 2 ประเภทแรกอาจจะถูกหรืออาจจะผิด ส่วนความรู้ประเภทที่ 3 ผลจากการลงมือปฏิบัติทำให้ผู้ปฏิบัติได้รู้สภาวะอันแท้จริงของธรรมชาติตามเป็นจริงจนได้รับความรู้ในลักษณะพิเศษที่เรียกว่าญาณ  และญาณที่นำไปสู่การหยั่งรู้สภาวะของธรรมชาติได้อย่างถูกต้องนั้นมิใช่เพียงญาณทัสนะเท่านั้นแต่ต้องเป็นญาณประเภทยถาภูตญาณทัสนะซึ่งญาณนี้จะเป็นเครื่องมือนำไปสู่ความรู้ขั้นสุดท้ายความรู้ในความสิ้นทุกข์ หรือความรู้ที่ทำให้ทุกข์ทั้งปวงสิ้นไปหรือความรู้ ที่ทำให้กิเลสตัณหาทั้งหมดดับสิ้น อันเป็นความรู้ที่แท้จริง ที่ถูกต้อง ที่พึงประสงค์ในพุทธศาสนาเถรวาท

คำสำคัญ: พระพุทธศาสนาเถรวาท, ความรู้