การศึกษาวิเคราะห์แนวคิดสภาพสังคมที่พึงปรารถนา ระหว่างสังคมอุดมรรัฐของเพลโตกับสังคมพุทธบริษัทในพุทธปรัชญาเถรวาท Analytical Study of the Concepts of the Desirable Social State between Plato's Republic and the Society of the Buddhist Assembly in Theravada Buddhist Philosophy

บทคัดย่อ

การศึกษาวิเคราะห์แนวคิดสภาพสังคมที่พึงปรารถนาระหว่างสังคมอุดมรัฐของเพลโตกับสังคมพุทธบริษัทในพุทธปรัชญาเถรวาท  พบว่า (1) ด้านที่มาของแนวคิดการสร้างสภาพสังคมที่พึงปรารถนาทั้งเพลโตและพระพุทธเจ้ามีความสอดคล้องกันในแง่ที่ว่าทั้ง 2 ทนไม่ได้ต่อสภาพสังคมในขณะนั้นที่ไม่เป็นธรรม  (2) ด้านจุดมุ่งหมายของสภาพสังคมที่พึงปรารถนาเพลโตและพระพุทธเจ้ามีที่สอดคล้องกันคือต้องการให้สังคมใหม่ที่สร้างขึ้นดำรงอยู่ด้วยความถูกต้องดีงามอย่างสมบูรณ์แบบ  (3) ด้านการเมืองการปกครอง เพลโตให้ความสำคัญต่อผู้ปกครองโดยเชื่อว่าสังคมที่จะสมบูรณ์แบบได้ต้องปกครองโดยราชาปราชญ์  ขณะที่พระพุทธเจ้าให้ความสำคัญต่อหลักธรรมคือความถูกต้องเป็นใหญ่ (4) ด้านเศรษฐกิจ  สังคมอุดมรัฐของเพลโตกับสังคมพุทธบริษัทของพระพุทธเจ้ามีความสอดคล้องกันในแง่ที่ว่าอนุญาตให้มีครอบครัวและทรัพย์สินส่วนตัวได้ แต่มีความไม่สอดคล้องกันในประเด็นที่เพลโตไม่อนุญาตให้ชนชั้นปกครองมีครอบครัวและทรัพย์สินส่วนตัวขณะที่พระพุทธเจ้าไม่อนุญาตให้สังคมสงฆ์มีครอบครัวและทรัพย์สินส่วนตัว  (5) ด้านการศึกษา  สังคมอุดมรัฐของเพลโตกับสังคมพุทธบริษัทของพระพุทธเจ้ามีความสอดคล้องกันในแง่ที่ให้ความสำคัญด้านการศึกษาและถือว่าการศึกษาเป็นหัวใจหลักของสังคม  หากแต่ไม่สอดคล้องกันที่วิธีการศึกษาหรือระบบการศึกษา และ (6) ด้านศาสนาและจริยธรรม  เพลโตมีความสอดคล้องกันกับพระพุทธเจ้าในแง่ที่ว่าต้องการให้ประชาชนมีคุณธรรม ภายใต้การฝึกฝนพัฒนาทำตามหน้าที่ของตนและให้ความสำคัญด้านจริยธรรมระดับโลกิยะ  แต่มีความไม่สอดคล้องกันในการฝึกฝนพัฒนาให้มีคุณธรรมจริยธรรมในระดับโลกุตระอันเป็นอุดมคติสูงสุดในพระพุทธศาสนา