รูปแบบการพัฒนาการปกครองคณะสงฆ์เถรวาท (มหานิกาย): คณะสงฆ์เขตภาคกลาง

บทคัดย่อ

           คณะสงฆ์เถรวาทนั้นมีพระธรรมวินัยคือพุทธบัญญัติเป็นหลักปกครอง เดิมนั้นการปกครองคณะสงฆ์ในไทยเป็นไปตามพระบรมราชโองการ และจารีตประเพณีซึ่งไม่ขัดกับพระธรรมวินัย มีการตราพระราชบัญญัติการปกครองคณะสงฆ์ ร.ศ.121 และมีประกาศใช้พระราชบัญญัติคณะสงฆ์ พ.ศ. 2505 เป็นกฎหมายหลักในการปกครองคณะสงฆ์ไทยจนปัจจุบันนี้ นับเป็นระยะเวลากว่า 59 ปี แต่ยังมีข้อบกพร่องหรือช่องว่างให้ปัญหาความเสียหายกับพุทธศาสนา รวมทั้งองค์กรสงฆ์ การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ (1) เพื่อศึกษาบริบทและสภาพปัญหาการพัฒนาการปกครองคณะสงฆ์เถรวาท (มหานิกาย): คณะสงฆ์เขตภาคกลาง (2) เพื่อศึกษาแนวทางการพัฒนาการปกครองคณะสงฆ์เถรวาท (มหานิกาย): คณะสงฆ์เขตภาคกลาง และ (3) เพื่อนำเสนอรูปแบบการพัฒนาการปกครองคณะสงฆ์เถรวาท (มหานิกาย): คณะสงฆ์เขตภาคกลาง การวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ การเก็บข้อมูลใช้การสัมภาษณ์เชิงลึกและการสนทนากลุ่ม การสัมภาษณ์เชิงลึกมีผู้ให้ข้อมูลสำคัญเป็นผู้ทรงคุณวุฒิ 26 คนเป็นฆราวาส 15 คน และบรรพชิต 11 รูป ประกอบด้วยพระสังฆาธิการนักปกครอง พระภิกษุในเขตภาคกลาง  นักวิชาการด้านศาสนา และนักวิชาการด้านรัฐศาสตร์ ผลการวิจัยพบว่า 1) บริบทและสภาพปัญหาการพัฒนาการปกครองคณะสงฆ์เถรวาท (มหานิกาย): คณะสงฆ์เขตภาคกลาง มีสภาพปัญหาและอุปสรรค 3 ด้าน คือ ด้านปัญหาของพระสงฆ์ ด้านขาดประสิทธิภาพในการปกครอง และด้านปัญหาโครงสร้างการปกครอง  2) แนวทางการพัฒนารูปแบบการปกครองคณะสงฆ์เถรวาท (มหานิกาย): คณะสงฆ์เขตภาคกลาง ด้วยการพัฒนาที่นำไปสู่การปกครองที่ดีมี 3 หลัก คือ หลักการพัฒนาตน พระภิกษุสงฆ์เองต้องมีการพัฒนาตนโดยใช้หลักไตรสิกขา 3 (ศีล สมาธิ ปัญญา) หลักการพัฒนาคนในองค์กร โดยใช้หลักสัปปุริสธรรมทั้ง 7 และหลักการพัฒนางานขององค์กรโดยใช้หลักธรรมาภิบาล 6 เพื่อให้สามารถนำมาส่งเสริมการดำเนินงานกิจการคณะสงฆ์ได้ทั้ง 6 ด้าน คือ ด้านการปกครอง ด้านการศาสนศึกษา ด้านศึกษาสงเคราะห์ ด้านการเผยแผ่ ด้านการสาธารณูปการ และด้านสาธารณสงเคราะห์ ให้มีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น และ 3) ได้ค้นพบรูปแบบการพัฒนาการปกครองคณะสงฆ์เถรวาท (มหานิกาย): ศึกษาเฉพาะกรณี  คณะสงฆ์เขตภาคกลาง TSG MODEL ซึ่งประกอบด้วย การพัฒนาตัวพระสงฆ์เองด้วยหลักไตรสิกขา 3 การพัฒนาคนด้วยหลักสัปปุริสธรรม 7 และการพัฒนางานด้วยหลักธรรมาภิบาล เพื่อใช้ในการพัฒนาการปกครองคณะสงฆ์เถรวาท (มหานิกาย) : ศึกษาเฉพาะกรณีคณะสงฆ์เขตภาคกลาง เป้าหมายของการทำงานในองค์กรสงฆ์ให้มี 1) คนดี  2) คนเก่ง และ 3) องค์กรมีความสุข เป็นการยกย่องคนดี ส่งเสริมคนเก่ง และการสร้างวัฒนธรรมองค์กรใหม่