การท่องเที่ยวเชิงอาหารในสังคมต่างวัฒนธรรม: ประเทศไทยและมาเลเซีย
Article Sidebar
เผยแพร่แล้ว:
ธ.ค. 29, 2020
คำสำคัญ:
การท่องเที่ยวเชิงอาหาร; วัฒนธรรม; ประเทศไทย; มาเลเซีย
Main Article Content
บทคัดย่อ
การท่องเที่ยวเชิงอาหารเป็นการท่องเที่ยวทางเลือกที่ได้รับความนิยมจากนักท่องเที่ยวทั่วโลกประเภทหนึ่งเนื่องจากมีสัมพันธ์กับการจัดการทรัพยากรทางธรรมชาติ สังคมและวัฒนธรรมในท้องถิ่น ด้านลักษณะพฤติกรรมของนักท่องเที่ยวกลุ่มนี้จะมีความสนใจวัฒนธรรมและการเรียนรู้เพื่อเกิดประสบการณ์ใหม่ บทความวิชาการนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อแสดงให้เห็นถึงรูปแบบกิจกรรมการท่องเที่ยวเชิงอาหารจากปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นด้วยการวิเคราะห์เอกสารและงานวิจัยด้านการจัดการท่องเที่ยวเชิงอาหารที่เกี่ยวข้องระหว่างประเทศไทยและประเทศมาเลเซียซึ่งมีความแตกต่างทางด้านวัฒนธรรม โดยมีการกำหนดคำสำคัญและช่วงปีที่เผยแพร่ตั้งแต่ พ.ศ. 2552 จนถึงปัจจุบัน ผลการศึกษาพบว่า การจัดการท่องเที่ยวเชิงอาหารของประเทศไทยมีความเชื่อมโยงกับวัฒนธรรมการบริโภคอาหารที่เกิดจากการแบ่งภูมิภาค ทรัพยากรทางธรรมชาติ ขนมธรรมเนียมประเพณี ชาติพันธุ์ และศาสนา โดยรูปแบบการท่องเที่ยวเชิงอาหารของประเทศไทยที่โดดเด่นมี ดังนี้ 1) การท่องเที่ยวเชิงอาหารแบบสตรีทฟู๊ด 2) การท่องเที่ยวเชิงอาหารรูปแบบเทศกาลอาหาร 3) การท่องเที่ยวเชิงอาหารพื้นถิ่น ส่วนการจัดการท่องเที่ยวเชิงอาหารของประเทศมาเลเซียนั้นมีความเชื่อมโยงกับวัฒนธรรมการบริโภคอาหารที่เกิดจาก 3 ชาติพันธุ์หลัก ทรัพยากรทางธรรมชาติ และศาสนา โดยรูปแบบการท่องเที่ยวเชิงอาหารของประเทศมาเลเซียที่โดดเด่นมี ดังนี้ 1) การท่องเที่ยวเชิงอาหารแบบสโลฟู้ด 2) การท่องเที่ยวเชิงอาหารพื้นถิ่น 3) การท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมอาหาร และ 4) การท่องเที่ยวเชิงอาหารฮาลาล สำหรับช่องว่างของปัญหาที่เกิดขึ้นในการจัดการท่องเที่ยวเชิงอาหารของทั้งสองประเทศ คือ ความต้องการพัฒนาผลิตภัณฑ์การท่องเที่ยวเชิงอาหารให้สอดคล้องกับความต้องการของนักท่องเที่ยวและการพัฒนากลยุทธ์ทางการตลาด
Article Details
รูปแบบการอ้างอิง
แดงสังวาลย์ ณ. (2020). การท่องเที่ยวเชิงอาหารในสังคมต่างวัฒนธรรม: ประเทศไทยและมาเลเซีย. วารสารรัตนปัญญา, 5(2), 64–80. สืบค้น จาก https://so06.tci-thaijo.org/index.php/BLJOU/article/view/242453
ประเภทบทความ
บทความวิจัย
เอกสารอ้างอิง
การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย. (2560). Food Festival. จุลสารวิชาการการท่องเที่ยว การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย, 3(1), 13-16.
ญาณภา บุญประกอบ, จักรวาล วงศ์มณี, ศิริพร เขตเจน และ โยธิน แสวงดี. (2560). การอาหารพื้นถิ่นกับกลไกในการส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์: กรณีศึกษากลุ่มชาติพันธุ์ลาวครั่ง จังหวัดชัยนาท. วารสารวิทยาลัยดุสิตธานี, 11(ฉบับพิเศษ), 93-108.
ญาดา ชอบทำดี และนรินทร์ สังข์รักษา. (2562). รูปแบบการท่องเที่ยวเชิงอาหารพื้นถิ่นชายฝั่งทะเลภาคตะวันออก. วารสารวิทยาลัยดุสิตธานี, 13(2), 403-413.
ณัฐธิดา สุวรรณโณ และสุวิทย์ สุวรรณโณ. (2555). โมบายล์แอพพลิเคชั่นระบบสืบค้นและเรียนรู้อัตลักษณ์อาหารพื้นถิ่นภาคใต้บนระบบปฏิบัติการแอนดรอยด์. รายงานการวิจัย โครงการตามแผนพัฒนาลุ่มน้ำทะเลสาบสงขลา คณะการจัดการสิ่งแวดล้อม มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์.
ดวงกมล การไทย. (2559). ฐานข้อมูลสังคม–วัฒนธรรมเอเชียตะวันออกเฉียงใต้. (ออนไลน์) (อ้างเมื่อ 4 เมษายน 2563. จาก https://www.sac.or.th/databases/southeastasia/subject_pdf.php
เบญจมาภรณ์ ชำนาญฉา. (2561). Gastronomy Tourism: Thailand’s Competitiveness. สมาคมสถาบันอุดมศึกษาเอกชนแห่งประเทศไทย ในพระราชูปถัมภ์สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี, 24(1), 103-116.
เบญจมาศ ณ ทองแก้ว, ธาราทิพย์ เกิดสุวรรณ์, จิรัชยา ปรีชาชน และอำนาจ รักษาพล. (2560). การท่องเที่ยวเชิงอาหารตลาดใต้เคี่ยม จังหวัดชุมพร. วารสารวิจัยเพื่อการพัฒนาเชิงพื้นที่, 9(6), 458-470.
พระราชเขมากร. (2561). อาหารพื้นบาน: กระบวนการจัดการเพื่อคุณภาพชีวิตและจริยธรรมทางสังคม. วารสารบัณฑิตศึกษาปริทรรศน มจร วิทยาเขตแพร, 4(2), 131-148.
พิมพ์ระวี โรจน์รุ่งสัตย์. (2556). ความสําคัญและกิจกรรมสื่อสารเรียนรู้จากการท่องเที่ยว “อาหาร” สําหรับนักท่องเที่ยวกลุ่มตลาดผู้หญิงชาวต่างประเทศของไทย. วารสารการบริการและการท่องเที่ยวไทย, 8(1), 61-72.
พิมพ์พิสุทธิ์ อ้วนล้ำ, ชมพูนุท โมราชาติ และกัญญา จึงวิมุติพันธ์. (2560). การพัฒนาศักยภาพการดําเนินงานกลุ่มหนึ่งตำบลหนึ่งผลิตภัณฑ์ (โอทอป) ประเภทสมุนไพรที่ไม่ใช่อาหาร. วารสารมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์, 8(2), 207-238.
ภาณุวัฒน์ ภักดีอักษร. (2555). ทฤษฎีแรงจูงใจการท่องเที่ยวกับการท่องเที่ยวเชิงอาหาร. วารสารวิทยาการจัดการ, 29(2), 129-148.
ภัทรพร พันธุรี. (2558). การจัดกิจกรรมการท่องเที่ยวเชิงอาหารโดยผ่านประสบการณ์ของนักท่องเที่ยวในประเทศไทย. วารสารเทคโนโลยีภาคใต้, 8(2), 27-37.
สาริกา ค้าสุวรรณ. (2555). ภาพลักษณ์อาหารฮาลาลไทยในกลุ่มผู้บริโภคมุสลิมตะวันออกกลาง. BU Academic Review, 11(1), 1-17.
สำนักงานสถิติแห่งชาติ. (2561). สภาวะทางสังคม วัฒนธรรมและสุขภาพจิต ปี 2561. (ออนไลน์) (อ้างเมื่อ 4 เมษายน 2563). จาก http://www.nso.go.th/sites/2014/Pages/News/2561/N21-09-61-1.aspx
องค์การบริหารการพัฒนาพื้นที่พิเศษเพื่อการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน. (2559). ท่องเที่ยวเชิงอาหาร. กรุงเทพมหานคร: โคคูน แอนด์ โค.
อรอนงค์ ทองมี. (2558). วัฒนธรรมอาหารล้านนา: การพัฒนาเชิงเศรษฐกิจสร้างสรรค์. วารสารศิลปกรรมศาสตร์วิชาการ วิจัยและงานสร้างสรรค์ ราชมงคลธัญบุรี, 2(1), 25-54.
Association of Southeast Asian Nations. (2017). Tourist arrivals in ASEAN. (online) (Retrieved April 4, 2020). from https://asean.org/wp-content/uploads/2015/09/Table-28-checked.pdf
Chaigasem, T. and Tunming, P. (2019). A local cuisine tourism approach to authenticity and a sense of place for Postmodern gastronomy in I-SAN Thailand. African Journal of Hospitality, Tourism and Leisure, 8, 1-14.
Chi, C.G.-Q., Chua, B.L., Othman, M. and Karim, S.A. (2013). Investigating the structural relationships between food image, food satisfaction, culinary quality, and behavioural intentions: the case of Malaysia. International Journal of Hospitality & Tourism Adminstration, 14(2), 99-120.
Ellisa, A., Parkb, E., Kimc, S. and Yeomanb, L. (2018). What is food tourism
. Tourism Management, 68, 250–263.
Fatemeh, S. and Badaruddin, M. (2015). Malaysia’s branding as an Islamic tourism hub: An assessment. Malaysia Journal of Society and Space, 11(1), 97–106.
Folorunso, S., Ojo, A. and Lattimore, K. C. (2013). Slow food events as a high yield strategy for rural tourism destinations. Worldwide Hospitality and Tourism Themes, 5(4), 353-364.
Forné, F.F. (2015). Food tourism: Authenticity and local development in rural areas. Documents d’Anàlisi Geogràfica, 6(1), 289-304.
Jalis, H., Salehuddin, M., Zahari, M., Zulkifly, I. M. and Othman, Z. (2009). Malaysian Gastronomic Tourism Products: Assessing the Level of their Acceptance among the Western Tourists. South Asian Journal of Tourism and Heritage, 2(1), 31-44.
Jenasama, S. and Madhuri, S. (2018). Creative Tourism through food activities in Thailand. International Journal of Management and Economics, 26(1), 25-30.
Karim, S. M., Chua, L. B. and Salleh, H. (2009). Malaysia As A Culinary Tourism Destination: International Tourists’ Perspective. Journal of Tourism, Hospitality & Culinary Arts, 63-78.
Khan, F. and Callanan, M. (2017). The “Halalification” of tourism. Journal of Islamic Marketing, 8(4), 558-577.
Mitchell, R. and Hall, M. C. (2003). Consuming tourism: food tourism consumer behavior: Food Tourism Around the World. Burlington: Elsevier.
Nahar, N., Karim, M., Karim, R., Mohd, G. H. and Krauss, S. (2018). The Globalization of Malaysia National Cuisine: A Concept of Gastrodiplomacy. Journal of Tourism, Hospitality & Culinary Arts, 10(1), 42-58.
Northcote, J. and Macbeth, J. (2006). Conceptualising yield: sustainable tourism management. Annals of Tourism Research, 33(1), 199-220.
Rahman, S. M., Zaman, H. M., Hassan, H. and Wei, C. C. (2018). Tourist’s preferences in selection of local food: perception and behavior embedded model. Tourism Review, 73(1), 111-126.
Rahman, S. M., Moghavvemi, S., Thirumoorthi, T. and Rahman, K. M. (2019). The impact of tourists’ perceptions on halal tourism destination: a structural model analysis. Tourism Review, 2, Abstract retrieved April 3, 2020, from ResearchGate database.
Seasia Good News from Southeast Asia. (2019). Tourist Arrival to ASEAN Countries 2019 Reaches 133 Million. (online) (Retrieved April 4, 2020). from https://seasia.co/2020/02/11/revealed-tourist-arrival-to-asean-countries-2019
Stanley, J. and Stanley, L. (2014). Food Tourism A Practical Marketing Guide. Boston: CAB International.
Thailand Convention and Exhibition Bureau. (2019). The Future of Food Tourism in Thailand. (online) (Retrieved April 4, 2020). from https://skift.com/2019/11/15/the-future-of-food-tourism-in-thailand/
ญาณภา บุญประกอบ, จักรวาล วงศ์มณี, ศิริพร เขตเจน และ โยธิน แสวงดี. (2560). การอาหารพื้นถิ่นกับกลไกในการส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์: กรณีศึกษากลุ่มชาติพันธุ์ลาวครั่ง จังหวัดชัยนาท. วารสารวิทยาลัยดุสิตธานี, 11(ฉบับพิเศษ), 93-108.
ญาดา ชอบทำดี และนรินทร์ สังข์รักษา. (2562). รูปแบบการท่องเที่ยวเชิงอาหารพื้นถิ่นชายฝั่งทะเลภาคตะวันออก. วารสารวิทยาลัยดุสิตธานี, 13(2), 403-413.
ณัฐธิดา สุวรรณโณ และสุวิทย์ สุวรรณโณ. (2555). โมบายล์แอพพลิเคชั่นระบบสืบค้นและเรียนรู้อัตลักษณ์อาหารพื้นถิ่นภาคใต้บนระบบปฏิบัติการแอนดรอยด์. รายงานการวิจัย โครงการตามแผนพัฒนาลุ่มน้ำทะเลสาบสงขลา คณะการจัดการสิ่งแวดล้อม มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์.
ดวงกมล การไทย. (2559). ฐานข้อมูลสังคม–วัฒนธรรมเอเชียตะวันออกเฉียงใต้. (ออนไลน์) (อ้างเมื่อ 4 เมษายน 2563. จาก https://www.sac.or.th/databases/southeastasia/subject_pdf.php
เบญจมาภรณ์ ชำนาญฉา. (2561). Gastronomy Tourism: Thailand’s Competitiveness. สมาคมสถาบันอุดมศึกษาเอกชนแห่งประเทศไทย ในพระราชูปถัมภ์สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี, 24(1), 103-116.
เบญจมาศ ณ ทองแก้ว, ธาราทิพย์ เกิดสุวรรณ์, จิรัชยา ปรีชาชน และอำนาจ รักษาพล. (2560). การท่องเที่ยวเชิงอาหารตลาดใต้เคี่ยม จังหวัดชุมพร. วารสารวิจัยเพื่อการพัฒนาเชิงพื้นที่, 9(6), 458-470.
พระราชเขมากร. (2561). อาหารพื้นบาน: กระบวนการจัดการเพื่อคุณภาพชีวิตและจริยธรรมทางสังคม. วารสารบัณฑิตศึกษาปริทรรศน มจร วิทยาเขตแพร, 4(2), 131-148.
พิมพ์ระวี โรจน์รุ่งสัตย์. (2556). ความสําคัญและกิจกรรมสื่อสารเรียนรู้จากการท่องเที่ยว “อาหาร” สําหรับนักท่องเที่ยวกลุ่มตลาดผู้หญิงชาวต่างประเทศของไทย. วารสารการบริการและการท่องเที่ยวไทย, 8(1), 61-72.
พิมพ์พิสุทธิ์ อ้วนล้ำ, ชมพูนุท โมราชาติ และกัญญา จึงวิมุติพันธ์. (2560). การพัฒนาศักยภาพการดําเนินงานกลุ่มหนึ่งตำบลหนึ่งผลิตภัณฑ์ (โอทอป) ประเภทสมุนไพรที่ไม่ใช่อาหาร. วารสารมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์, 8(2), 207-238.
ภาณุวัฒน์ ภักดีอักษร. (2555). ทฤษฎีแรงจูงใจการท่องเที่ยวกับการท่องเที่ยวเชิงอาหาร. วารสารวิทยาการจัดการ, 29(2), 129-148.
ภัทรพร พันธุรี. (2558). การจัดกิจกรรมการท่องเที่ยวเชิงอาหารโดยผ่านประสบการณ์ของนักท่องเที่ยวในประเทศไทย. วารสารเทคโนโลยีภาคใต้, 8(2), 27-37.
สาริกา ค้าสุวรรณ. (2555). ภาพลักษณ์อาหารฮาลาลไทยในกลุ่มผู้บริโภคมุสลิมตะวันออกกลาง. BU Academic Review, 11(1), 1-17.
สำนักงานสถิติแห่งชาติ. (2561). สภาวะทางสังคม วัฒนธรรมและสุขภาพจิต ปี 2561. (ออนไลน์) (อ้างเมื่อ 4 เมษายน 2563). จาก http://www.nso.go.th/sites/2014/Pages/News/2561/N21-09-61-1.aspx
องค์การบริหารการพัฒนาพื้นที่พิเศษเพื่อการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน. (2559). ท่องเที่ยวเชิงอาหาร. กรุงเทพมหานคร: โคคูน แอนด์ โค.
อรอนงค์ ทองมี. (2558). วัฒนธรรมอาหารล้านนา: การพัฒนาเชิงเศรษฐกิจสร้างสรรค์. วารสารศิลปกรรมศาสตร์วิชาการ วิจัยและงานสร้างสรรค์ ราชมงคลธัญบุรี, 2(1), 25-54.
Association of Southeast Asian Nations. (2017). Tourist arrivals in ASEAN. (online) (Retrieved April 4, 2020). from https://asean.org/wp-content/uploads/2015/09/Table-28-checked.pdf
Chaigasem, T. and Tunming, P. (2019). A local cuisine tourism approach to authenticity and a sense of place for Postmodern gastronomy in I-SAN Thailand. African Journal of Hospitality, Tourism and Leisure, 8, 1-14.
Chi, C.G.-Q., Chua, B.L., Othman, M. and Karim, S.A. (2013). Investigating the structural relationships between food image, food satisfaction, culinary quality, and behavioural intentions: the case of Malaysia. International Journal of Hospitality & Tourism Adminstration, 14(2), 99-120.
Ellisa, A., Parkb, E., Kimc, S. and Yeomanb, L. (2018). What is food tourism
. Tourism Management, 68, 250–263.
Fatemeh, S. and Badaruddin, M. (2015). Malaysia’s branding as an Islamic tourism hub: An assessment. Malaysia Journal of Society and Space, 11(1), 97–106.
Folorunso, S., Ojo, A. and Lattimore, K. C. (2013). Slow food events as a high yield strategy for rural tourism destinations. Worldwide Hospitality and Tourism Themes, 5(4), 353-364.
Forné, F.F. (2015). Food tourism: Authenticity and local development in rural areas. Documents d’Anàlisi Geogràfica, 6(1), 289-304.
Jalis, H., Salehuddin, M., Zahari, M., Zulkifly, I. M. and Othman, Z. (2009). Malaysian Gastronomic Tourism Products: Assessing the Level of their Acceptance among the Western Tourists. South Asian Journal of Tourism and Heritage, 2(1), 31-44.
Jenasama, S. and Madhuri, S. (2018). Creative Tourism through food activities in Thailand. International Journal of Management and Economics, 26(1), 25-30.
Karim, S. M., Chua, L. B. and Salleh, H. (2009). Malaysia As A Culinary Tourism Destination: International Tourists’ Perspective. Journal of Tourism, Hospitality & Culinary Arts, 63-78.
Khan, F. and Callanan, M. (2017). The “Halalification” of tourism. Journal of Islamic Marketing, 8(4), 558-577.
Mitchell, R. and Hall, M. C. (2003). Consuming tourism: food tourism consumer behavior: Food Tourism Around the World. Burlington: Elsevier.
Nahar, N., Karim, M., Karim, R., Mohd, G. H. and Krauss, S. (2018). The Globalization of Malaysia National Cuisine: A Concept of Gastrodiplomacy. Journal of Tourism, Hospitality & Culinary Arts, 10(1), 42-58.
Northcote, J. and Macbeth, J. (2006). Conceptualising yield: sustainable tourism management. Annals of Tourism Research, 33(1), 199-220.
Rahman, S. M., Zaman, H. M., Hassan, H. and Wei, C. C. (2018). Tourist’s preferences in selection of local food: perception and behavior embedded model. Tourism Review, 73(1), 111-126.
Rahman, S. M., Moghavvemi, S., Thirumoorthi, T. and Rahman, K. M. (2019). The impact of tourists’ perceptions on halal tourism destination: a structural model analysis. Tourism Review, 2, Abstract retrieved April 3, 2020, from ResearchGate database.
Seasia Good News from Southeast Asia. (2019). Tourist Arrival to ASEAN Countries 2019 Reaches 133 Million. (online) (Retrieved April 4, 2020). from https://seasia.co/2020/02/11/revealed-tourist-arrival-to-asean-countries-2019
Stanley, J. and Stanley, L. (2014). Food Tourism A Practical Marketing Guide. Boston: CAB International.
Thailand Convention and Exhibition Bureau. (2019). The Future of Food Tourism in Thailand. (online) (Retrieved April 4, 2020). from https://skift.com/2019/11/15/the-future-of-food-tourism-in-thailand/
