การบริหารจัดการมณฑลเทศาภิบาลในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว(The Tesapibal Countries Administrative Management in the Reign of King Chulalongkorn)

Abstract

The objective of this research was to study the Tesapibal Administrative Management during the Reign of King Chulalongkorn. It was a qualitative research with historical approach. The research findings were as follow. Prince Krom Luang Damrong Rajanubhab was appointed as the first minister of the Ministry of Interior. He adopted two royal strategies from King Chulalongkorn for the management of rural areas. They are as follows.

Planning, there were 6 months spending in studying the work of the Ministry of Interior to divide the geographic area using liver line as the border. After that, the organization such as District, Township, Tambon, Amphoe and Village were set up. In Leading, the strategy of leading by example is in used together with providing of valuable recommendations for officers. In controlling, the responsibility was given to senior officer to present the reports, verbally or in written, in the annual reporting and meeting of the Ministry of Interior. In addition, it found that the process employed in monitoring and evaluation of administrative management of the Ministry of Interior was a profound feature. Finally, to enhance the mutual understanding of rules and regulations among senior management of the Ministry of Interior the annual meeting was held.

Keywords: King Chulalongkorn, administrative management, historical approach, tesapibal system

บทคัดย่อ

          การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาการบริหารจัดการมณฑลเทศาภิบาลในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยการใช้การวิจัยเชิงประวัติศาสตร์ ผลการวิจัยพบว่า สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ทรงได้รับการแต่งตั้งเป็นเสนาบดีกระทรวงมหาดไทยพระองค์แรกและทรงรับนโยบายจากพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวในการดำเนินการจัดปกครองส่วนภูมิภาคเป็นระบบเทศาภิบาลโดยทรงดำเนินการดังนี้

การวางแผน (Planning) ใช้เวลาถึง 6 เดือนเพื่อศึกษาดูงานของกระทรวงมหาดไทยเพื่อวางแผนในการแบ่งมณฑลโดยใช้แม่น้ำเป็นเส้นแบ่ง หลังจากนั้นได้มี การจัดตั้งองค์การ (Organizing) มณฑล เมือง อำเภอตำบล และหมู่บ้าน ในการนำ (Leading) ทรงมีกลยุทธ์การนำโดยทรงทำให้ดูเป็นแบบอย่าง รวมทั้งการให้กำลังใจและคำแนะนำที่เป็นประโยชน์กับข้าราชการ ในการควบคุม (Controlling) ทรงให้เป็นหน้าที่ของข้าหลวงเทศาภิบาลที่จะต้องมีการรายงาน ให้กระทรวงมหาดไทยในการประชุมเทศาภิบาลประจำปีทั้งวาจาและเป็นลายลักษณ์อักษร ยิ่งกว่านั้นได้พบว่าสิ่งที่เป็นเอกลักษณ์ที่สำคัญของพระองค์คือ การตรวจราชการเพื่อติดตามและประเมินผลงานทางด้านการบริหารจัดการของกระทรวงมหาดไทย ท้ายที่สุดเพื่อให้เกิดความเข้าใจกฎหมายและระเบียบกฎเกณฑ์ต่างๆ อย่างถูกต้องตรงกันของบรรดาผู้บริหารกระทรวงมหาดไทยได้ทรงจัดให้มี การประชุมเทศาภิบาลเป็นประจำทุกปี

คำสำคัญ: รัชกาลที่ 5 การบริหารจัดการ การวิจัยเชิงประวัติศาสตร์ มณฑลเทศาภิบาล