การพัฒนาคนบนฐานอัตลักษณ์วิถีวัฒนธรรมม้ง : กรณีศึกษา บ้านเจดีย์โคะ ตำบลมหาวัน อำเภอแม่สอด จังหวัดตาก

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์การพัฒนาคน ความสัมพันธ์และการทำหน้าที่พื้นฐานทางสังคมบนพื้นฐานอัตลักษณ์วิถีวัฒนธรรมม้ง โดยมีระเบียบวิธีวิจัย คือ เป็นงานวิจัยเชิงคุณภาพ ผู้ให้ข้อมูลสำคัญ ได้แก่ ผู้นำสายตระกูลแซ่ ปราชญ์หรือผู้แทนที่ชุมชนเคารพนับถือ เก็บข้อมูลด้วยการสัมภาษณ์และการสังเกตแบบไม่มีส่วนร่วม ระหว่างวันที่ 1 ตุลาคม 2561 ถึง 30 กันยายน 2562 วิเคราะห์ด้วยเทคนิควิเคราะห์ข้อมูลเชิงเนื้อหา ผลการวิจัยพบว่า

1. อัตลักษณ์วิถีวัฒนธรรมม้งมีลักษณะเฉพาะ เสมือนจารีตหรือกฎหมายเชื่อมโยงกับระบบผลิต ระบบคุณค่า และระบบความสัมพันธ์อย่างเป็นองค์รวม
2. ความสัมพันธ์กับระบบสังคมพบการนำวัฒนธรรมแบบดั่งเดิมมากำหนดพฤติกรรมที่เกี่ยวข้องกับวิถีชีวิตและทำหน้าที่พื้นฐาน 4 ประการ ได้แก่ (1) การปรับตัวให้สอดคล้องกับการเปลี่ยนแปลงทางสังคม วัฒนธรรมอย่างเป็นพลวัต (2) การบรรลุเป้าหมายทิศทางการพัฒนาคนด้วยระบบคุณค่านำมาสร้างสำนึกร่วมชาติพันธ์เดียวกัน (3) บูรณาการผ่านการสร้างความสัมพันธ์ของสายสกุลแซ่ตนเองและการรวมตัวของกลุ่มต่างสายตระกูลแซ่ แสดงถึงความเป็นหนึ่งเดียวกัน (4) การรักษาแบบแผน ฟื้นฟู สืบทอดอัตลักษณ์วิถีวัฒนธรรมม้งไว้
3. อัตลักษณ์วิถีวัฒนธรรมม้ง คือ ฐานรากของการพัฒนาคนให้มีคุณภาพและคุณธรรม