คติธรรมการออกแบบสถาปัตยกรรมเชิงพุทธจิตวิทยา

บทคัดย่อ

การศึกษาข้อมูล เรื่อง คติธรรมการออกแบบสถาปัตยกรรมเชิงพุทธจิตวิทยา คือ คติธรรมทางพระพุทธศาสนาที่แฝงอยู่ในสถาปัตยกรรมที่เป็นเจดีย์และวิหาร ได้แก่ บูชา 2 การบูชา ได้แก่ อามิสบูชา และปฏิบัติบูชา ภูมิ 31 หรือไตรภูมิ เป็นวรรณกรรมทางพุทธศาสนาที่กล่าวถึงดินแดน  3 คือ กามภูมิ 11 รูปภูมิ 16 และอรูปภูมิ 4 ในส่วนของวิหารมีคติธรรม คือ อริยสัจ 4 วิหาร เป็นอนุปาทินกสังขาร สังขารที่ไม่มีใจครอง เกิดขึ้น ตั้งอยู่ และดับไปตามกาลเวลา บารมี 10 หรือทศบารมี คติธรรมในการออกแบบวัด มีจุดเน้นเรื่องอาวาสสัปปายะ มีอุดมคติเรื่องที่ ชาติ ศีลธรรม สติปัญญา สถาบันพระมหากษัตริย์ ประชาชน และเปรียบรูปแทนพระพุทธเจ้า เป็นงานศิลปะที่สร้างขึ้นเพื่อสนองตอบและรับใช้งานทางด้านพระพุทธศาสนาที่มนุษย์สร้างสรรค์ขึ้นเป็นความงาม เพื่อความพอใจที่แฝงไว้ด้วยปรัชญาธรรมทางวัตถุถวายเพื่อเป็นพุทธบูชา เนื่องในพระพุทธศาสนาเป็นการส่งเสริมเผยแพร่ เป็นสิ่งช่วยโน้มน้าวจิตใจของพุทธศาสนิกชน ให้เกิดความศรัทธา ประพฤติปฏิบัติตนในแนวทางที่ดีงามตามหลักธรรมของพระพุทธศาสนา สถาปัตยกรรมวัดในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ นิยมสร้างพระปรางค์กับพระเจดีย์ไม้สิบสอง นิยมสร้างพระสถูปกลมทรงลังกา และมีรูปแบบที่แตกต่างกันอย่างมากมายมีทั้งที่เลียนแบบบ้านไม้เรียนไทย แบบจีน และเรียนแบบ และคติความเชื่อพื้นฐานของชุมชน ตลอดจนคติของศาสนา และวัฒนธรรมของกลุ่มชนอื่นที่ชุมชนนั้น ๆ มีความพึงพอใจ ทั้งยังขึ้นอยู่กับประโยชน์ใช้สอยหลักของชุมชน สื่อถึงความรักความสามัคคีในชุมชนใสยุคที่ผ่านมาอีกด้วย