รูปแบบนวัตกรรมชุมชนเพื่อการยกระดับเศรษฐกิจฐานรากกรณีศึกษา การสร้างอาชีพการเพาะเห็ด ภายใต้สถานการณ์โควิด - 19ตำบลหนองปลิง อำเภอเมือง จังหวัดกำแพงเพชร

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้เป็นการวิจัยคุณภาพ ประเภทการวิจัยแบบกรณีศึกษา โดยใช้การตรวจสอบข้อมูลแบบสามเส้า (Triangulation) จากการการสนทนากลุ่ม การสังเกต และการสัมภาษณ์ ผลการวิจัยพบว่า
1) ปัญหาและและความต้องการพัฒนานวัตกรรมชุมชน ตำบลหนองปลิง อำเภอเมือง จังหวัดกำแพงเพชร พบว่า ในสถานการณ์โควิดระบาด คนในชุมชนไม่สามารถอาชีพนอกพื้นที่ได้ และมีสนใจทำอาชีพเพาะเห็ดเพื่อสร้างรายได้เสริมจากการประกอบอาชีพหลัก 2) พัฒนานวัตกรรมชุมชนเพื่อยกระดับเศรษฐกิจฐานรากของชุมชน พบว่า นวัตกรรมชุมชนที่ต้องการพัฒนา จำนวน 1 รายการคือ การเพาะเห็ดในถุงพลาสติก โดยชนิดของเห็ดที่เป็นที่ต้องการของตลาดในตำบลหนองปลิง อำเภอเมือง จังหวัดกำแพงเพชร คือ เห็ดขอนดำ โดยช่วงระยะเวลาที่เหมาะสมกับการเพาะเลี้ยงคือ ระหว่างเดือนกรกฎาคมถึงเดือนตุลาคม เนื่องจากไม่ตรงกับช่วงการทำเกษตรกรรมของคนในชุมชน โดยการออกแบบหลักสูตรและพัฒนานวัตกรรมชุมชนในเรื่องสิ่งประดิษฐ์ ประกอบด้วย เอกสารประกอบความรู้การเพาะเห็ดขอนดำ วัสดุและอุปกรณ์ และรวบรวมข้อมูลเพื่อเป็นสื่อวีดีทัศน์เพื่อนำไปสู่การจำหน่ายและเผยแพร่ต่อไป โดยหาประสิทธิผลของนวัตกรรมชุมชนเพื่อการยกระดับเศรษฐกิจของคนในชุมชนตำบลหนองปลิง อำเภอเมือง จังหวัดกำแพงเพชรที่พัฒนาขึ้น 1) เปรียบเทียบรายได้จากการขายเห็ดกับอัตราค่าแรงขั้นต่ำ พบว่า มีรายได้เฉลี่ยต่อวันโดยประมาณ 300 – 500 บาท คิดเป็นร้อยละ 100 รายได้รวมต่อเดือนเฉลี่ย 7,424 คิดเป็นร้อยละ 49.4 ของรายได้ค่าแรงขั้นต่ำต่อเดือน โดยน้ำหนักของเห็ดขอนดำที่เก็บต่อวันเฉลี่ยโดยรวมประมาณ 3-5 กิโลกรัมต่อวัน โดยจำหน่ายในราคากิโลกรัมละ 100 บาท ส่งผลให้สามารถคืนทุนได้ในระยะเวลา 3 เดือน ต่อการเพาะเห็ดขอนดำ 1 ครั้ง 3) เปรียบเทียบต้นทุนก้อนเชื้อเห็ดขอนดำที่ผลิตด้วยตนเองกับราคาขายก้อนเชื้อเห็ดสำเร็จรูปจากแหล่งผลิตในพื้นที่ พบว่า ราคาก้อนเชื้อเห็ดสำเร็จ 10 บาท ก้อนเชื้อเห็ดที่ผลิตด้วยตนเอง 6 บาท สามารถลดต้นทุนการทำก้อนเชื้อเห็ด คิดเป็นร้อยละ 60