การพัฒนาระบบการจัดการขยะมูลฝอยขององค์ปกครองส่วนท้องถิ่นในจังหวัดปทุมธานี ด้วยระบบเศรษฐกิจหมุนเวียน

บทคัดย่อ

ปัญหาขยะมูลฝอยเป็นหนึ่งในปัญหาสิ่งแวดล้อมที่รุนแรงทีมีสาเหตุมาจากปริมาณสะสมอย่างมากและมีแนวโน้มเพิ่มสูงขึ้นๆ ทั้งนี้ประเด็นที่สำคัญคือประชาชนและการประกอบธุรกิจต่างๆ ไม่มีการแยกขยะมูลฝอย รวมทั้งการจัดการขยะมูลฝอยที่ยังด้อยประสิทธิภาพไม่ถูกหลักวิชาการ โดยปัญหาขยะมูลฝอยเป็นปัญหาทีเผชิญในองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น (อปท.) ทั้งหลายรวมทั้ง อปท.ในจ.ปทุมธานี (พื้นทีศึกษาของโครงการ)  ด้วยแนวคิดการจัดการขยะมูลฝอยเชิงเศรษฐศาสตร์คือเศรษฐกิจหมุนเวียน  (Circular Economy) จึงเป็นทีมาของการศึกษานี้ การดำเนินการวิจัยเป็นรูปแบบผสมทั้งเชิงคุณภาพและเชิงปริมาณ กล่าวคือการวิจัยเชิงคุณภาพประกอบด้วย การทบทวนเอกสาร การสังเกตการณ์ในพื้นที่ การส่งแบบสอบถามไปยังอปท (กองช่างสุขาภิบาล) จำนวน 20 แห่ง พร้อมสนทนากลุ่มกับนายช่างบางอปท. ผลการวิจัย พบว่า ผู้ตอบแบบสอบถามร้อยละ 80 เข้าใจระบบการจัดการขยะมูลฝอย สามารถจะบริหารจัดการได้ อย่างมีประสิทธิภาพและประสิทธิผล โดยการใช้ระบบเศรษฐกิจหมุนเวียนด้วยข้อเสนอแนะดังนี้ (1) ระดับนโยบายควรกำหนดเป็นเป้าหมาย และพันธกิจด้านการจัดการขยะมูลฝอยด้วยรูปแบบเศรษฐกิจหมุนเวียน โดยระยะเร่งด่วน การสั่งการจากระดับผู้บริหาร และระยะสั้น การกำหนดเป็นกฏระเบียบพร้อมมาตรการทีต้องดำเนินการและประเมินผลด้วยตัวชี้วัดโดยหน่วยงานต้นสังกัด คือกระทรวงมหาดไทย ตลอดจนสร้างความเข้าใจหลักการเศรษฐกิจหมุนเวียนในการจัดการขยะมูลฝอยสำหรับผู้บริหารระดับสูง โดยเฉพาะการลดปริมาณขยะมูลฝอยด้วยการเพิ่มมูลค่าเชิงเศรษฐกิจของขยะมูลฝอยทีสามารถนำกลับมาใช้ได้ (2) ระดับปฏิบัติ ควรจัดทำแผนปฏิบัติโดยหน่วยงานที่รับผิดชอบคือกองช่างสุขาภิบาล โดยให้ชุมชนมีส่วนร่วมในการร่วมคิด ร่วมออกแบบ ร่วมดำเนินการ ร่วมรับผิดชอบซึ่งจะช่วยให้เกิดการจัดการขยะมูลฝอยโดยชุมชนด้วยตนเองและสนับสนุนโดยอปท.ร่วมด้วย