กลไกการจัดการเชิงพื้นที่แบบสร้างสรรค์กรณีศึกษา : ชุมชนบึงสีไฟ จังหวัดพิจิตร

บทคัดย่อ

 บทความวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์คือ 1) เพื่อศึกษาการจัดการเชิงพื้นที่ของชุมชนบึงสีไฟ จังหวัดพิจิตร 2) เพื่อพัฒนากลไกการจัดการเชิงพื้นที่ของชุมชนบึงสีไฟ จังหวัดพิจิตร และ 3) เพื่อนำเสนอรูปแบบกลไกการจัดการเชิงพื้นที่สร้างสรรค์ของชุมชนบึงสีไฟ จังหวัดพิจิตร เป็นการวิจัยเชิงวิจัยเชิงคุณภาพ เครื่องมือที่ใช้ในการศึกษา คือ แบบสัมภาษณ์เชิงลึก กับผู้ให้ข้อมูลสำคัญเลือกแบบเจาะจง ได้แก่ องค์การบริหารส่วนจังหวัด คณะกรรมการชุมชน กลุ่มผู้มีส่วนได้ส่วนเสียกับเศรษฐกิจบริเวนรอบบึงสีไฟ รวมจำนวน 37 คน และใช้การวิเคราะห์ข้อมูลด้านเนื้อหา ผลการวิจัยพบว่า

1. การจัดการเชิงพื้นที่ของชุมชนบึงสีไฟ อาศัยการมีส่วนร่วมจากหลายภาคส่วน ทั้งหน่วยงานรัฐ องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ภาคประชาชน และภาคเอกชน โดยมีการใช้ทรัพยากรธรรมชาติในพื้นที่บึงสีไฟ อย่างหลากหลาย ซึ่งได้แก่ การประมง การเกษตร การท่องเที่ยว และกิจกรรมวัฒนธรรมชุมชน ในประเด็นการจัดระเบียบพื้นที่ พบว่า มีการใช้ประโยชน์พื้นที่ขัดแย้งกัน และการขาดกลไกการแก้ปัญหาที่ชัดเจน

2. กลไกการจัดการเชิงพื้นที่ของชุมชนบึงสีไฟ เน้นการสร้างความร่วมมือระหว่างภาคส่วนต่าง ๆ โดยกำหนดบทบาทหน้าที่อย่างชัดเจน มีการจัดตั้งคณะทำงานหรือศูนย์กลางประสานงานร่วมของชุมชน สนับสนุนการใช้ข้อมูลเชิงประจักษ์และภูมิปัญญาท้องถิ่นในการตัดสินใจ รวมทั้งพัฒนากระบวนการมีส่วนร่วมที่เปิดโอกาสให้ทุกกลุ่มมีเสียงในการกำหนดทิศทางของพื้นที่

3. รูปแบบกลไกการจัดการเชิงพื้นที่สร้างสรรค์ของชุมชนบึงสีไฟ เน้นการบูรณาการ 3 มิติหลัก ได้แก่ ทรัพยากรธรรมชาติ เศรษฐกิจฐานราก และการท่องเที่ยว เน้นการมีส่วนร่วมทุกภาคส่วน เข้ามาการจัดการพื้นที่ ด้วยการผสมผสานภูมิปัญญาท้องถิ่นกับนวัตกรรมใหม่ บนหลักคุณธรรม 5 ประการ (ความซื่อสัตย์ความรับผิดชอบ ความสามัคคี ความพอเพียง และสาธารณะ) ส่งผลให้เกิดรูปแบบกลไกที่สามารถใช้ขับเคลื่อนการพัฒนาชุมชนอย่างยั่งยืน