บทเรียนและแนวทางการพัฒนาการท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์แบบบูรณาการ
คำสำคัญ:
การพัฒนา , การท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์ , บูรณาการบทคัดย่อ
การท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์เป็นรูปแบบการท่องเที่ยวที่เน้นการสร้างคุณค่า (Value creation) บนฐานอัตลักษณ์ วิถีชีวิต และภูมิปัญญาท้องถิ่น ซึ่งเอื้อต่อการรื้อฟื้นและตระหนักถึงคุณค่าทางวัฒนธรรมของชุมชนในการศึกษานี้ ผู้วิจัยมุ่งวิเคราะห์แนวทางการพัฒนาการท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์ในภูมิภาคเอเชียโดยเปรียบเทียบ แนวทางแบบขับเคลื่อนโดยรัฐแบบบนลงล่าง (Top-down) กับ แนวทางแบบขับเคลื่อนโดยชุมชน (Bottom-up) แบบล่างขึ้นบน โดยใช้การวิเคราะห์เอกสารและกรณีตัวอย่างเชิงเปรียบเทียบผลการศึกษาพบว่า แนวทางการขับเคลื่อนโดยรัฐ ช่วยกำหนดทิศทางเชิงยุทธศาสตร์และสร้างความพร้อมด้านโครงสร้างพื้นฐาน ขณะที่แนวทางการขับเคลื่อนโดยชุมชน ส่งเสริมการมีส่วนร่วม ความเป็นเจ้าของและการ คงอยู่ของอัตลักษณ์ท้องถิ่น อย่างไรก็ตาม ทั้งสองแนวทางต่างมีข้อจำกัด จึงจำเป็นต้องบูรณาการให้เกิด ระบบการท่องเที่ยวที่สมดุลระหว่างพลังเชิงนโยบายและพลังจากฐานราก เพื่อสร้างประสบการณ์ท่องเที่ยวที่มีความหมาย ควบคู่กับการเสริมพลังชุมชนและความยั่งยืนทางเศรษฐกิจและวัฒนธรรมในระยะยาว
เอกสารอ้างอิง
สุดแดน วิสุทธิลักษณ์. (2555). โครงการต้นแบบการท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์. กรุงเทพฯ: สำนักงานส่งเสริมเศรษฐกิจสร้างสรรค์.
สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (2566). แผนแม่บทยุทธศาสตร์ชาติ พ.ศ. 2566–2580. กรุงเทพฯ: สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ.
สำนักงานส่งเสริมเศรษฐกิจสร้างสรรค์. (2559). Creative Economy: พลังแห่งความคิดสร้างสรรค์เพื่อเศรษฐกิจใหม่. กรุงเทพฯ: สำนักงานส่งเสริมเศรษฐกิจสร้างสรรค์.
องค์การบริหารพื้นที่พิเศษเพื่อการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน (องค์การมหาชน). (2567). รายงานโครงการพัฒนาพื้นที่ชุมชนสร้างสรรค์. กรุงเทพฯ: องค์การบริหารพื้นที่พิเศษเพื่อการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน.
Afenyo-Agbe, Y., Mensah, I. (2022). Community-based tourism and resilience: A framework for post-COVID-19 recovery. Journal of Ecotourism, 21(1), 1–17. https://doi.org/10.1080/14724049.2022.2027625
Amabile, T. M. (1996). Creativity in context: Update to the social psychology of creativity. Boulder: Westview Press.
Bramwell, B., & Lane, B. (2011). Critical research on the governance of tourism and sustainability. Journal of Sustainable Tourism, 19(4–5), 411–421.
Cohen, E. (1988). Authenticity and commoditization in tourism. Annals of Tourism Research, 15(3), 371–386.
Frey, B. S. (2003). Arts & economics: Analysis & cultural policy. Berlin: Springer.
Goodwin, H., Santilli, R. (2009). Community-based tourism: A success? ICRT Occasional Paper 11. International Centre for Responsible Tourism.
Greenwood, D. J. (1989). Culture by the pound: An anthropological perspective on tourism as cultural commoditization. In V. L. Smith (Ed.), Hosts and guests: The anthropology of tourism (2nd ed.), pp. 171–185. Philadelphia: University of Pennsylvania Press.
Jamal, T., & Getz, D. (1995). Collaboration theory and community tourism planning. Annals of Tourism Research, 22(1), 186–204.
MacCannell, D. (1999). The tourist: A new theory of the leisure class (2nd ed.). Berkeley: University of California Press.
Ministry of Strategy and Finance. (2002). Creative Economy Action Plan. Government of Korea.
Government of the Republic of Korea. (2013). Creative economy action plan and measures to establish a creative economic ecosystem. Seoul: Government of the Republic of Korea.
Murphy, P. E. (1985). Tourism: A community approach. New York: Methuen.
Raymond, C. (2007). Creative tourism in New Zealand: A practical guide for the development of creative tourism. Wellington, New Zealand: Creative Tourism New Zealand.
Richards, G. (2011). Creativity and tourism: The state of the art. Annals of Tourism Research, 38(4), 1225–1253. https://doi.org/10.1016/j.annals.2011.07.008
Richards, G., & Raymond, C. (2000). Creative tourism. ATLAS News, 23(8), 16–20.
Richards, G., & Wilson, J. (2006). Developing creativity in tourist experiences: A solution to the serial reproduction of culture? Tourism Management, 27(6), 1209–1223.
Scheyvens, R. (2002). Tourism for development: Empowering communities. Harlow: Pearson Education.
Tucker, H., & de Jong, J. (2017). Intercultural exchange and mutuality in volunteer tourism: The case of Intercambio in Ecuador. Tourism Studies, 17(3), 327–343.
https://doi.org/10.1177/1468797616687189
UNESCO. (2006). Towards Sustainable Strategies for Creative Tourism. In Discussion report of the planning meeting for 2008 International Conference on Creative Tourism, Santa Fe, New Mexico, U.S.A., October (pp. 25–27). Paris: UNESCO/ Creative Cities Network.
UNESCO. (2022). UNESCO Creative Cities Network (Report and guidelines). Paris: United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization. Retrieved Nov 10, 2025, from https://en.unesco.org/creative-cities/
UNWTO. (2005). Tourism and Local Agenda 21: The role of local authorities in sustainable tourism. Madrid: World Tourism Organization.
Wurzburger, R., Aageson, T., Pattakos, A., & Pratt, S. (Eds.). (2009). Creative tourism: A global conversation. Santa Fe, NM: Sunstone Press.
Zukin, S. (2010). Naked city: The death and life of authentic urban places. New York: Oxford University Press.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสารสหวิทยาการ
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความทัศนะ ข้อคิดเห็น ภาพที่ปรากฏ ในวารสารเล่มนี้เป็นความคิดเห็นส่วนตัวของผู้เขียน บรรณาธิการและกองบรรณาธิการไม่จำเป็นต้องเห็นพ้องด้วย และไม่ถือเป็นความรับผิดชอบ ลิขสิทธิ์เป็นของผู้เขียนและวิทยาลัยสหวิทยาการ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ การตีพิมพ์ชื่อต้องได้รับอนุญาตจากผู้เขียน และวิทยาลัยสหวิทยาการโดยตรง และเป็นลายลักษณ์อักษร
