อุปมาแห่งกาม: เปรียบเทียบคุณและโทษของกามจากความปรารถนาที่ไร้การควบคุม

บทคัดย่อ

บทความนี้มุ่งนำเสนอการเปรียบเทียบเรื่องกามกับสิ่งที่มนุษย์มองเห็นได้ชัด เห็นอยู่ทุกวัน จนบางครั้งอาจมองข้ามไป จนนึกไม่ถึงว่า พฤติกรรมที่แสดงออก สภาพจิตที่ส่งผล แท้จริงแล้วถูกแรงขับ ผลักดันออกมาจากอิทธิพลของกาม ที่เรามักจะเห็นว่าความสุขที่เราประสบพบเจอนั้น เป็นความสุขที่แท้จริง สุขนอกเหนือจากที่เราพบเจอนั้นไม่มีอีกแล้ว เราทั้งหลายจึงมีมุมมองเรื่องกามเฉพาะด้านเดียว ประเด็นเดียวนั่นคือ กามคุณ กามนั้นมีคุณ คุณแห่งกามมีอยู่ เมื่อกามมีคุณแล้ว ประโยชน์อะไรที่เราๆ ท่านๆ จะปฏิเสธกามคุณ ในเมื่อกามมีคุณ จึงยึดติดอยู่กับกามคุณเรื่อยไป โดยมองไม่เห็นโทษของกาม มองเห็นแต่คุณแห่งกามโดยถ่ายเดียว เพราะเหตุดังนี้ ท่านจึงเปรียบเทียบกามไว้ในพระไตรปิฎกให้เห็นชัด นำไปสู่การพินิจพิจารณาให้เข้าใจง่ายขึ้นว่า ในเมื่อกามเปรียบเหมือนสิ่งนี้แล้ว การที่เรายังยึดติดอยู่ในกาม ที่พระพุทธองค์ตรัสว่า มีคุณน้อย แต่มีโทษมาก โดยที่ยังมองไม่เห็นโทษแห่งกาม จึงนับว่ายังไม่ใช่การดำรงตนสู่ความเป็นนักปฏิบัติเพื่อให้ตนเองพ้นจากบ่วงแห่งกาม หรืออำนาจแห่งกามไปได้เลย เมื่อเรามองเห็นข้อเปรียบเทียบกามกับอุปมาต่อไปนี้คือ กามเปรียบเหมือนความฝัน, สมบัติที่ยืมเขามา, หลุมถ่านเพลิงอันร้อนแรง, คนถือคบเพลิงที่ทำด้วยหญ้าลุกโพลง, สุนัขหิวแทะท่อนกระดูกติดเนื้อ, ชิ้นเนื้อที่แร้งคาบบินมา และต้นไม้มีผลดกอยู่ในป่า เมื่อรู้ชัดอย่างนี้แล้วจึงจะสามารถสลัดออกจากกามได้อย่างแท้จริง และยังสามารถแนะนำผู้อื่นให้ออกจากกามได้เช่นกันในที่สุด