การวิเคราะห์เสรีภาพในพุทธปรัชญาเถรวาทและปรัชญาของฌอง ปอล ซาร์ตร์

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาเสรีภาพในพุทธปรัชญาเถรวาท 2) ศึกษาเสรีภาพในปรัชญาของฌอง ปอล ซาร์ตร์ และ 3) วิเคราะห์เสรีภาพในพุทธปรัชญาเถรวาทและปรัชญาของฌอง ปอล ซาร์ตร์ การวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงเอกสาร ศึกษาข้อมูลจากพระไตรปิฎก เอกสารวิชาการ และงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง วิเคราะห์ข้อมูลด้วยการพรรณนาตามหลักอุปนัยวิธี
ผลการวิจัยพบว่า
1. เสรีภาพในพุทธปรัชญาเถรวาท คือ มนุษย์สามารถขัดขืนธรรมชาติทั้งภายนอกและภายในที่ไม่ดีแล้วถือเอาส่วนที่ดีไปปฏิบัติได้ เพราะมนุษย์ทุกคนมีอิสรภาพและเกิดมาพร้อมด้วยศักยภาพที่สามารถพัฒนาตนเองจากความเป็นปุถุชนไปสู่ความเป็นอริยชนได้ โดยการตระหนักถึงความรับผิดชอบแห่งตนที่มีต่อบุคคลอื่น และมีจิตสำนึกที่ถูกต้องดีงาม
2. เสรีภาพในปรัชญาของฌอง ปอล ซาร์ตร์ คือ มนุษย์สามารถกำหนดชะตาชีวิตหรือเลือกเส้นทางในการเดินของตนเองได้ เพราะมนุษย์มีเสรีภาพและการแสดงออกของเสรีภาพจะต้องสัมพันธ์อยู่กับความรับผิดชอบเสมอ โดยให้มนุษย์พึ่งพาตนเอง ช่วยเหลือตนเอง มีความรับผิดชอบทั้งต่อตนเองและสังคม เรียนรู้ที่จะใช้เสรีภาพอย่างถูกต้อง
3. เสรีภาพตามทัศนะทั้งสองนั้น มุ่งให้มนุษยชาติดำเนินชีวิตอย่างมีเสรีภาพ ไม่หวังพึ่งพาเทพเจ้าหรือสิ่งเหนือธรรมชาติใดๆ มนุษย์ต้องพึ่งการกระทำที่ตนเองตัดสินใจเลือกและลงมือกระทำ แม้ทั้งสองจะมีวิธีในการเข้าถึงเสรีภาพที่ต่างกัน แต่ทั้งสองต่างก็มุ่งให้ผู้ปฏิบัติบรรลุเป้าหมายทางเสรีภาพ คือ มีความรับผิดชอบต่อสิ่งที่ตนกระทำอย่างเต็มที่ เพราะโลกและสังคมจะมีความสุข หรือมีความทุกข์ขึ้นอยู่กับการใช้เสรีภาพของมนุษย์ อันจะก่อให้เกิดประโยชน์ได้อย่างแท้จริง