แนวทางการบริหารแบบมีส่วนร่วมของโรงเรียนสิ่งแวดล้อมศึกษาเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน สังกัดสำนักการศึกษา กรุงเทพมหานคร
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาสภาพปัจจุบันและสภาพที่พึงประสงค์ของการบริหารแบบมีส่วนร่วมของโรงเรียนสิ่งแวดล้อมศึกษาเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน สังกัดสำนักการศึกษา กรุงเทพมหานคร 2) พัฒนาแนวทาง และ 3) ประเมินแนวทาง แบ่งเป็น 3 ระยะ คือ 1) การวิจัยเชิงปริมาณ กลุ่มตัวอย่าง จำนวน 390 คน เครื่องมือ คือ แบบสอบถาม วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และค่า PNI Modified 2) การวิจัยเชิงคุณภาพ โดยการสัมภาษณ์เชิงลึกจากผู้เชี่ยวชาญในด้านการบริหารโรงเรียนสิ่งแวดล้อมศึกษาเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน จำนวน 14 คน วิเคราะห์ข้อมูลโดยวิเคราะห์เนื้อหา และ 3) การวิจัยเชิงคุณภาพและปริมาณ โดยการอภิปรายสนทนากลุ่มและประเมินแนวทางจากผู้บริหารโรงเรียน หรือครูหัวหน้าโครงการ จำนวน 10 คน เครื่องมือ คือ แบบอภิปรายสนทนากลุ่ม และแบบประเมินคุณภาพแนวทางการบริหารแบบมีส่วนร่วม วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้การวิเคราะห์เนื้อหา ร้อยละ ค่าเฉลี่ย และส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน
ผลการวิจัยพบว่า
1. สภาพปัจจุบันในภาพรวมอยู่ในระดับปานกลาง ขณะที่สภาพที่พึงประสงค์อยู่ในระดับมากที่สุด ประเด็นที่มีความต้องการจำเป็นมากที่สุดคือ การมีส่วนร่วมและการสร้างเครือข่ายสิ่งแวดล้อมศึกษา รองลงมาตามลำดับ ได้แก่ นโยบายสิ่งแวดล้อมศึกษาและโครงสร้างการบริหารจัดการ การพัฒนากระบวนการเรียนรู้ด้านสิ่งแวดล้อม และการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมในโรงเรียน
2. การพัฒนาแนวทางได้เสนอ 4 ด้านหลัก ได้แก่ ด้านการมีส่วนร่วมและการสร้างเครือข่ายสิ่งแวดล้อมศึกษา ด้านนโยบายสิ่งแวดล้อมศึกษาและโครงสร้างการบริหารจัดการ ด้านการพัฒนากระบวนการเรียนรู้ และด้านการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม แต่ละด้านประกอบด้วยแนวปฏิบัติที่เน้นกระบวนการมีส่วนร่วมในทุกขั้นตอน
3. การประเมินแสดงให้เห็นถึงความเห็นชอบในระดับสูงจากผู้ทรงคุณวุฒิ โดยเฉพาะในด้านการมีส่วนร่วมและการสร้างเครือข่ายสิ่งแวดล้อมศึกษา ซึ่งได้รับความเห็นชอบสูงสุดที่ร้อยละ 96.25 โดยภาพรวมพบว่า แนวทางมีความเป็นไปได้ ความเป็นประโยชน์ และความเหมาะสมอยู่ในระดับมากที่สุด สะท้อนให้เห็นว่าแนวทางที่พัฒนาขึ้นสามารถนำไปประยุกต์ใช้ได้จริง
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
เพื่อให้เป็นไปตามกฎหมายลิขสิทธิ์ ผู้นิพนธ์ทุกท่านต้องลงลายมือชื่อในแบบฟอร์มใบมอบลิขสิทธิ์บทความ ให้แก่วารสารฯ พร้อมกับบทความต้นฉบับที่ได้แก้ไขครั้งสุดท้าย นอกจากนี้ ผู้นิพนธ์ทุกท่านต้องยืนยันว่าบทความ ต้นฉบับที่ส่งมาตีพิมพ์นั้น ได้ส่งมาตีพิมพ์เฉพาะในวารสาร วิชาการธรรม ทรรศน์ เพียงแห่งเดียวเท่านั้น หากมีการใช้ ภาพหรือตารางของผู้นิพนธ์อื่นที่ปรากฏในสิ่งตีพิมพ์อื่นมาแล้ว ผู้นิพนธ์ต้องขออนุญาตเจ้าของลิขสิทธิ์ก่อน พร้อมทั้ง แสดงหนังสือที่ได้รับการยินยอมต่อบรรณาธิการ ก่อนที่บทความจะได้รับการตีพิมพ์เอกสารอ้างอิง
กรมการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและสิ่งแวดล้อม. (2566). ผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศของประเทศไทย. เข้าถึงได้จาก https://www.seub.or.th/bloging/knowledge/climate-crisis/
_______. (2566). รายงานสถานการณ์โรงเรียนสิ่งแวดล้อมศึกษาเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน ประจำปี 2566. กรุงเทพฯ: กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม.
ชยา วรรธนะภูติ. (2565). การปรับตัวสู่สังคมคาร์บอนต่ำ: ความท้าทายและโอกาสสำหรับประเทศไทย. วารสารนโยบายพลังงาน, 132(2), 45-58.
บุญชม ศรีสะอาด. (2560). การวิจัยเบื้องต้น. (พิมพ์ครั้งที่ 10). กรุงเทพฯ: สุวีริยาสาส์น.
ปิยะวรรณ ปิ่นแก้ว. (2564). การพัฒนารูปแบบการบริหารแบบมีส่วนร่วมในโรงเรียนสีเขียว สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาพิษณุโลก เขต 1. (วิทยานิพนธ์ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต). พิษณุโลก: มหาวิทยาลัยนเรศวร.
พัชรินทร์ เสรี. (2563). การพัฒนารูปแบบการบริหารเครือข่ายความร่วมมือทางวิชาการของสถานศึกษา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษา. (วิทยานิพนธ์ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต). ชลบุรี: มหาวิทยาลัยบูรพา.
วิจารณ์ พานิช. (2562). การศึกษาเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน: บทบาทของเครือข่ายความร่วมมือ. กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
วิจารย์ สิมาฉายา. (2565). ปัญหาขยะพลาสติกและแนวทางการจัดการในประเทศไทย. วารสารสิ่งแวดล้อม, 26(1), 1-15.
วิภาวดี ทองมี. (2565). การพัฒนารูปแบบการจัดการเรียนรู้แบบบูรณาการเพื่อเสริมสร้างจิตสำนึกด้านสิ่งแวดล้อมสำหรับนักเรียนระดับมัธยมศึกษาตอนต้น. (วิทยานิพนธ์ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต). กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
วีระพงษ์ พิมพ์สาร. (2561). การพัฒนาเครือข่ายสิ่งแวดล้อมศึกษาของโรงเรียนมัธยมสุวิทย์เสรีอนุสรณ์. วารสารวิชาการสถาบันการพลศึกษา, 10(3), 79-92.
สภาเศรษฐกิจโลก. (2566). รายงานความเสี่ยงโลกประจำปี 2566 (The Global Risks Report 2023). เข้าถึงได้จาก https://www3.weforum.org/docs/WEF_Global_Risks_Report_2023.pdf
สมศักดิ์ แสวงการ และคณะ. (2564). การพัฒนารูปแบบการบริหารจัดการสิ่งแวดล้อมศึกษาในสถานศึกษาขั้นพื้นฐาน. วารสารบริหารการศึกษา มหาวิทยาลัยศิลปากร, 12(1), 112-126.
สำนักการศึกษา กรุงเทพมหานคร. (2566). รายงานผลการดำเนินงานด้านสิ่งแวดล้อมศึกษา ประจำปีงบประมาณ 2566. กรุงเทพฯ: สำนักการศึกษากรุงเทพมหานคร.
สำนักงานนโยบายและแผน. (2566). รายงานสถานการณ์คุณภาพสิ่งแวดล้อม พ.ศ. 2566. กรุงเทพฯ: กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม.
สำนักงานเลขาธิการสภาการศึกษา. (2560). แผนการศึกษาแห่งชาติ พ.ศ. 2560-2579. กรุงเทพฯ: กระทรวงศึกษาธิการ.
_______. (2564). กรณีศึกษาโรงเรียนสิ่งแวดล้อมศึกษาเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน: โรงเรียนเทศบาล 5 เด่นห้า จังหวัดเชียงราย. กรุงเทพฯ: กระทรวงศึกษาธิการ.
สำนักงานสภานโยบายการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรมแห่งชาติ. (2564). โมเดลเศรษฐกิจ BCG (Bio-Circular-Green Economy) เพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน. กรุงเทพฯ: สำนักงานสภานโยบายการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรมแห่งชาติ.
สำนักสิ่งแวดล้อม. (2566). รายงานกิจกรรมวันสิ่งแวดล้อมโลก ประจำปี 2566. กรุงเทพฯ: สำนักสิ่งแวดล้อม.
สุธาสินี บุญญาพิทักษ์. (2562). การพัฒนารูปแบบการบริหารแบบมีส่วนร่วมของโรงเรียนสิ่งแวดล้อมศึกษาเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน. วารสารศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยทักษิณ, 19(2), 88-102.
สุภาภรณ์ ศิริโสภณา. (2565). แนวทางการจัดการศึกษาเพื่อพัฒนาที่ยั่งยืนในศตวรรษที่ 21. วารสารศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร, 24(2), 1-15.
สุรีย์พร สายวารีรัตน์. (2560). การมีส่วนร่วมของชุมชนในการจัดการสิ่งแวดล้อมศึกษาของโรงเรียนในเขตภาคเหนือตอนบน. วารสารวิชาการมหาวิทยาลัยฟาร์อีสเทอร์น, 11(3), 182-196.
สุวิมล ว่องวาณิช. (2552). การวิจัยประเมินความต้องการจำเป็น. กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
Edmonds, W. A., & Kennedy, T. D. (2017). An applied guide to research designs: Quantitative, qualitative, and mixed methods. (2nd ed.). New York: SAGE Publications.
Krasny, M. E., & Dubois, B. (2019). Climate Adaptation Education: Embracing Reality or Abandoning Environmental Values. Environmental Education Research, 25(6), 883-894.
Olsson, D., Gericke, N., Sass, W., & Pauw, J. B. (2022). Self-perceived action competence for sustainability: The theoretical grounding and empirical validation of a novel research instrument. Environmental Education Research, 28(8), 1162-1180.
Palmer, J. A. (1998). Environmental education in the 21st century: Theory, practice, progress and promise. New York: Routledge.
Ramírez-Andreotta, M. D. (2019). Environmental Education and PPSR: The Confluence of Stewardship, Scientific Literacy, and Outreach. Environmental Education Research, 25(10), 1492-1516.
Stevenson, K. T., Peterson, M. N., & Bondell, H. D. (2021). The influence of personal beliefs, friends, and family in building climate change concern among adolescents. Environmental Education Research, 27(3), 305-322.
Yamane, T. (1976). Statistics: An introductory analysis. (2nd ed.). New York: Harper & Row.
