บูรณาการหลักพุทธปรัชญาเถรวาทในการส่งเสริมผู้นำชุมชนในจังหวัดร้อยเอ็ด

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาแนวคิดทฤษฎีเกี่ยวกับผู้นำชุมชน 2) ศึกษาหลักพุทธปรัชญาเถรวาทเกี่ยวกับการส่งเสริมผู้นำชุมชน 3) บูรณาการหลักพุทธปรัชญาเถรวาทในการส่งเสริมผู้นำชุมชน 4) เสนอองค์ความรู้เกี่ยวกับบูรณาการหลักพุทธปรัชญาเถรวาทในการส่งเสริมผู้นำชุมชน เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยศึกษาข้อมูลจากพระไตรปิฎก เอกสารวิชาการทางพุทธศาสนา ผู้ให้ข้อมูลสำคัญ ได้แก่ ผู้นำองค์กร ผู้นำทางพระพุทธศาสนา ผู้นำชุมชน และประชาชนทั่วไป จำนวน 15 รูป/คน เครื่องมือวิจัยคือ แบบสัมภาษณ์เชิงลึก และนำเสนอผลการวิจัยด้วยวิธีการพรรณนาเชิงวิเคราะห์
ผลการวิจัยพบว่า
1. แนวคิดเกี่ยวกับความเป็นผู้นำชุมชน ได้แก่ แนวคิดความเป็นผู้นำ ทฤษฎีความเป็นผู้นำ ทฤษฎีเส้นทาง-เป้าหมาย ทฤษฎีภาวะผู้นำการเปลี่ยนแปลง และทฤษฎีเกี่ยวกับชุมชน
2. หลักพุทธปรัชญาเถรวาทที่เกี่ยวข้องกับการส่งเสริมผู้นำชุมชน ได้แก่ 1) ปาปณิกธรรม ส่งเสริมให้ผู้นำมีวิสัยทัศน์กว้างไกล 2) สัปปุริสธรรม ส่งเสริมให้ผู้นำรู้จักวิเคราะห์ เข้าใจชุมชนอย่างรอบด้าน 3) สาราณียธรรม ส่งเสริมความสามัคคี การสร้างความสัมพันธ์ที่ดีระหว่างสมาชิกในชุมชน
3. การบูรณาการหลักพุทธปรัชญาเถรวาทในการส่งเสริมผู้นำชุมชน 3 ด้าน ได้แก่ 1) จักขุมา ส่งเสริมให้ผู้นำชุมชนมีความรอบคอบและการคิดเชิงกลยุทธ์ที่อิงตามเหตุผล 2) ปริสัญญุตา ส่งเสริมให้ผู้นำรู้จักชุมชนและเข้าใจผู้คนที่เกี่ยวข้องกับชุมชนอย่างลึกซึ้ง และ 3) เมตตากายกรรม ส่งเสริมให้ผู้นำมีความเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ การแบ่งปันทรัพยากรที่เป็นประโยชน์ต่อส่วนรวม ผลการบูรณาการนำไปสู่การพัฒนาผู้นำชุมชนที่มีวิสัยทัศน์ สามารถสร้างเครือข่ายที่เข้มแข็งในการพัฒนาชุมชนอย่างยั่งยืน
4. องค์ความรู้ที่ได้จากการบูรณาการหลักพุทธปรัชญาเถรวาทในการส่งเสริมผู้นำชุมชน คือ LEAD Model คือ 1) L = Leadership with Vision (การนำที่มีวิสัยทัศน์) สอดคล้องกับหลักปาปณิกธรรม 2) E = Engaged Community (การมีส่วนร่วมของชุมชน) สอดคล้องกับหลักสัปปุริสธรรม 3) A = Adaptable Networks (การสร้างเครือข่ายที่ยืดหยุ่นและปรับตัวได้) สอดคล้องกับหลักสาราณียธรรม 4) D = Dynamic Empowerment (การเสริมสร้างพลังอย่างมีพลวัต)