กลยุทธ์การบริหารโรงเรียนวิถีพุทธในการส่งเสริมความรับผิดชอบต่อสังคม

Main Article Content

พระมหาวรุธ ธมฺมคุตโต (สันราษฎร์)
สิรินธร สินจินดาวงศ์
ชัยวิชิต เชียรชนะ

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาการบริหารโรงเรียนวิถีพุทธในการส่งเสริมความรับผิดชอบต่อสังคม 2) พัฒนากลยุทธ์การบริหารโรงเรียนวิถีพุทธในการส่งเสริมความรับผิดชอบต่อสังคม และ 3) ประเมินกลยุทธ์การบริหารโรงเรียนวิถีพุทธในการส่งเสริมความรับผิดชอบต่อสังคม ใช้การวิจัยแบบผสานวิธีพหุระยะ โดยมีทั้งวิธีวิจัยเชิงคุณภาพกับกลุ่มผู้ให้ข้อมูล 18 คน และวิธีวิจัยเชิงปริมาณกับกลุ่มตัวอย่าง 361 คน เครื่องมือวิจัยประกอบด้วยแบบสัมภาษณ์ แบบสอบถาม แบบบันทึกการสนทนากลุ่ม และแบบประเมินกลยุทธ์ แบบสอบถามมีค่าความเที่ยงทั้งฉบับ 0.98 วิเคราะห์ข้อมูลด้วยค่าเฉลี่ย ร้อยละ ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ดัชนี PNI modified การวิเคราะห์เมทริกซ์ และการวิเคราะห์เชิงพรรณนา
ผลการวิจัยพบว่า
1. การบริหารโรงเรียนวิถีพุทธในการส่งเสริมความรับผิดชอบต่อสังคมประกอบด้วย 9 ประการ 1) มุ่งเน้นกิจกรรมที่เหมาะกับวิถีชีวิตนักเรียน 2) มีเป้าหมายและแผนงาน/กิจกรรมที่ชัดเจน 3) บูรณาการการจัดการเรียนรู้ด้านความรับผิดชอบต่อสังคม 4) ส่งเสริมให้นักเรียนได้พัฒนาตนเองตามบรรยากาศที่เอื้อต่อการเรียนรู้ 5) จัดกิจกรรมให้แสดงความอ่อนน้อมถ่อมตน 6) จัดกิจกรรมให้นักเรียนได้เห็น อยู่ ดู ฟัง อย่างต่อเนื่อง 7) จัดอบรมให้ความรู้ทางวิชาการ 8) ปรับปรุงระบบการดำเนินงานด้วยหลักอิทธิบาท 4 และ 9) เผยแพร่ผลการดำเนินงานการบริหารโรงเรียนวิถีพุทธ
2. ผลการพัฒนากลยุทธ์การบริหารโรงเรียนพุทธในการส่งเสริมความรับผิดชอบต่อสังคมได้กลยุทธ์ฉบับร่าง ประกอบกอบด้วย 4 กลยุทธ์หลัก ได้แก่ 1) ด้านความรับผิดชอบต่อตนเอง (2) ด้านความรับผิดชอบต่อครอบครัว 3) ด้านความรับผิดชอบต่อสังคม 4) ด้านความรับผิดชอบต่อสถานศึกษา และ 15 กลยุทธ์รอง
3. การประเมินกลยุทธ์ในการส่งเสริมความรับผิดชอบต่อสังคมประกอบด้วยมาตรฐาน 1) มาตรฐานด้านอรรถประโยชน์ 2) มาตรฐานด้านความเป็นไปได้ 3) มาตรฐานด้านความเหมาะสมชอบธรรม 4) มาตรฐานด้านความถูกต้อง และ 5) มาตรฐานด้านความรับผิดชอบการประเมิน มีค่าเฉลี่ยโดยภาพรวมทั้ง 5 มาตรฐาน อยู่ในระดับมากที่สุด

Article Details

รูปแบบการอ้างอิง
(สันราษฎร์) พ. ธ., สินจินดาวงศ์ ส. ., & เชียรชนะ ช. . (2025). กลยุทธ์การบริหารโรงเรียนวิถีพุทธในการส่งเสริมความรับผิดชอบต่อสังคม. วารสารวิชาการธรรมทรรศน์, 25(4), 139–154. สืบค้น จาก https://so06.tci-thaijo.org/index.php/dhammathas/article/view/282310
ประเภทบทความ
บทความวิจัย (Research Article)

เอกสารอ้างอิง

กัญญภัทสิทณี เพชรรัตน์, จิรวัฒน์ กิติพิเชฐสรรค์, ชัยฤทธิ์ แสงสว่าง และกฤษดา ผ่องพิทยา. (2567). การพัฒนากลยุทธ์การบริหารงานวิชาการเพื่อเสริมสร้างความเป็นพลเมืองที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมของนักเรียนประถมศึกษาในโรงเรียนสังกัดกรุงเทพมหานคร. วารสารสมาคมพัฒนาวิชาชีพการบริหารการศึกษาแห่งประเทศไทย, 6(1), 264-275. https://so04.tci-thaijo.org/index.php/JAPDEAT/article/view/270659/183126

จรัสลักษณ์ ทองโอฬาร. (2566). การเสริมสร้างความรับผิดชอบต่อสังคมยุคใหม่เชิงพุทธ. วารสารพุทธนวัตกรรมปริทรรศน์, 4(1), 93-107. https://so05.tci-thaijo.org/index.php/JBIR/article/view/264282/177804

จำเริญ สีมารัตน์ และพระมหาธํารง ฐิตปุญโญ. (2567). กลยุทธ์การบริหารจัดการระบบคุณภาพโรงเรียนมาตรฐานสากล สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษา. วารสารวิชาการสถาบันพัฒนาพระวิทยากร, 7(3), 392-403. เข้าถึงได้จาก https://so06.tci-thaijo.org/index.php/tmd/article/view/269145/185203

ชไมพร กาญจนกิจสกุล. (2561). รูปแบบการวิจัยเชิงคุณภาพ การกำหนดกลุ่มเป้าหมาย การเก็บรวบรวมข้อมูลและการวิเคราะห์ข้อมูล [เอกสารประกอบโครงการฝึกอบรม]. พิษณุโลก: ภาควิชาสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยนเรศวร.

ชุติมา เหมชาติลือชัย, พฤฑฒิพล พฤฑฒิกุล และปรีชา แก้วกอ. (2565). กลยุทธ์การเสริมสร้างการบริหารสถานศึกษาสู่ความเป็นเลิศ ตามแนวทางการบริหารโดยใช้โรงเรียนเป็นฐานในการพัฒนาท้องถิ่นของโรงเรียนในสังกัดองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น จังหวัดสุโขทัย. วารสารสันติศึกษาปริทรรศน์ มจร, 10(7), 2803-2812. https://so03.tci-thaijo.org/index.php/journal-peace/article/view/253332/176498

ณรงค์ กิตติวงศ์ตระกูล. (2564). การพัฒนากลยุทธ์บริหารความขัดแย้งภายในโรงเรียน: กรณีศึกษาโรงเรียนศรีราชา สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษา เขต 18. วารสารครุศาสตร์ คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยราชภัฏกำแพงเพชร, 6(11), 56-70. https://so08.tci-thaijo.org/index.php/EJFE/article/view/944/698

ธณกร จันทร์แก้ว. (2566). การบริหารโรงเรียนวิถีพุทธชั้นนำสู่ความสำเร็จ. วารสารวิจัยนวัตกรรมการศึกษาและเทคโนโลยี, 1(3), 62-70. https://so13.tci-thaijo.org/index.php/jiret_2023/article/view/557

บุญชม ศรีสะอาด. (2560). การวิจัยเบื้องต้น ฉบับปรับปรุงใหม่. (พิมพครั้งที่ 10). กรุงเทพฯ: สุวีริยาสาส์น.

ประทีป ทัปโทน, ศักดา สถาพรวจนา และอรสา จรูญธรรม. (2563). กลยุทธ์การบริหารสถานศึกษาด้วยความรับผิดชอบต่อสังคมของสถานศึกษาสังกัดเทศบาล. วารสารการบริหารและนวัตกรรมการศึกษา, 3(3), 64-84. https://so01.tci-thaijo.org/index.php/emi/article/view/240160/165662

พงศ์จักร ยามสุข, สุเทพ เมยไธสง และจิราภรณ์ ผันสว่าง. (2567). การพัฒนากลยุทธ์การบริหารสถานศึกษาตามแนวคิดไม่ทิ้งเด็กคนใดไว้ข้างหลังของสถานศึกษาสังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาบุรีรัมย์. วารสารสังคมศาสตร์และวัฒนธรรม, 8(1), 243-256. https://so06.tci-thaijo.org/index.php/JSC/article/view/270386/181543

พระครูสังฆรักษ์ สิงห์ชัย ฐิตธมฺโม และพระครูศรีสุธรรมนิวิฐ. (2565). การบริหารโรงเรียนวิถีพุทธ. วารสารวิจยวิชาการ, 5(4), 285-294. https://so06.tci-thaijo.org/index.php/jra/article/view/244578/173565

พระมหาวิชาญ สุวิชาโน (บัวบาน) และเกษม แสงนนท์. (2562). คู่มือดำเนินงานโรงเรียนวิถีพุทธ. พระนครศรีอยุธยา: ส่วนวางแผนและพัฒนาการอบรม สถาบันวิปัสสนาธุระ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พระศรายุทธ วชิรปญฺโญ, พรเทพ สุวรรณวร และชูศักดิ์ ภัทรกุลวณิชย์. (2565). กลยุทธ์การบริหารงานวิชาการตามหลักไตรสิกขาในโรงเรียนพระปริยัติธรรม แผนกสามัญศึกษา เขต 5. วารสารพุทธศาสตร์ศึกษา, 9(1), 85-102. https://so05.tci-thaijo.org/index.php/Palisueksabuddhaghosa/article/view/257901/177404

พระสุวรรณมหาพุทธาภิบาล (โฮ้ สุภทฺโท). (2567). การบริหารโรงเรียนวิถีพุทธ. วารสารอนัมนิกาย, 4(1), 16-28. https://so15.tci-thaijo.org/index.php/anam/article/view/1109/725

พิมลพรรณ เพชรสมบัติ. (2564). คุณลักษณะเฉพาะของภาวะผู้นำของผู้บริหารการศึกษา. Education journal, Nakhon Sawan Rajabhat University, 4(2), 100-105. https://so02.tci-thaijo.org/index.php/edunsrujo/article/view/250350/169558

ราชกิจจานุเบกษา. (2561). ยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี (พ.ศ. 2561-2580). เล่ม 135, ตอนที่ 82 ก หน้า 1-61.

วรรณี แกมเกตุ. (2551). วิธีวิทยาการวิจัยทางพฤติกรรมศาสตร์. (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

สำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมคุณธรรมแห่งชาติ. (2566). สรุปสาระสำคัญแผนปฏิบัติการด้านการส่งเสริมคุณธรรมแห่งชาติ ระยะที่ 2 (พ.ศ. 2566-2570). เข้าถึงได้จาก https://ddc.moph.go.th/uploads/ckeditor2/ethg/files/สรุปสาระสำคัญแผนปฏิบัติการฯคุณธรรมแห่งชาติระยะที่2.pdf

สำนักงานศาลรัฐธรรมนูญ. (2566). รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560 (แก้้ไขเพิ่มเติม พ.ศ. 2564). (พิมพ์ครั้งที่ 3). กรุงเทพฯ: แอคทีฟ พริ้นท์.

สุณี เวชประสิทธ์ และพระสุทธิสารเมธี (ชัยยันต์ จตฺตาลโย). (2563). ศึกษาปรากฏการณ์เรื่องการขาดวินัยในสังคมไทย: มุมมองพุทธปรัชญาเถรวาท. วารสารปรัชญาปริทรรศน์, 25(1), 92-99. https://so05.tci-thaijo.org/index.php/phiv/article/view/248472/169434

สุวิมล ว่องวาณิช. (2562). การวิจัยประเมินความต้องการจําเป็น. (พิมพ์ครั้งที่ 4). กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

อรศิริ ไม้ทอง. (2564). กระบวนการเสริมสร้างจิตอาสาและความรับผิดชอบต่อสังคมของเยาวชนนานาชาติ. (วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรดุษฎีบัณฑิต). พระนครศรีอยุธยา: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

Saunders, M., Lewis, P., & Thornhill, A. (2012). Research methods for business students. (6th ed.). Harlow, England: Pearson Education Limited.