คุณค่าของปราสาทภูมิโปนที่มีต่อวิถีชีวิตชุมชนชาวพุทธในตำบลดม อำเภอสังขะ จังหวัดสุรินทร์

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์ 3 อย่าง 1) ประวัติและความเป็นมาของปราสาทภูมิโปน 2) ชีวิตชาวพุทธในอำเภอสังขะ จังหวัดสุรินทร์ 3) คุณค่าของปราสาทภูมิโปนที่มีต่อชีวิตชาวพุทธ ในอำเภอสังขะ จังหวัดสุรินทร์ โดยการศึกษาเชิงเอกสาร และสัมภาษณ์แล้วนำเสนอด้วยวิธีการพรรณนาเชิงวิเคราะห์

ผลการศึกษาพบว่า

1) ความเป็นมาของปราสาทภูมิโปน เกิดในยุคศิลปกรรมเขมรโบราณ สมัยเจนละตอนต้น ช่วงพุทธศตวรรษที่ ๑๓ เมื่อราว ๑,๓๐๐ ปี สร้างขึ้นตามคติความเชื่อในศาสนาพราหมณ์-ฮินดู ส่วนตัวปราสาทสร้างขึ้นมาจากอิฐ หินทราย และศิลาแลง เพื่อใช้เป็นสถานที่ประกอบพิธีกรรมศักดิ์สิทธิ์ในศาสนาพราหมณ์-ฮินดูนิกายไศวะ

2) ชีวิตชาวพุทธในอำเภอสังขะ จังหวัดสุรินทร์ ปัจจุบันประชากรส่วนใหญ่นับถือพุทธศาสนา ชีวิตของคนในชุมชนได้ดำเนินไปตามหลักความเชื่อในพุทธศาสนา ชุมชนตำบลดมเป็นกลุ่มชนชาติไทยเขมร ชุมชนแห่งนี้มีวัดและสำนักสงฆ์ ๔ แห่ง คนในชุมชนนอกจากได้ดำเนินชีวิตตามหลักความเชื่อในพุทธศาสนา ยังมีความเชื่อเรื่องผี และศาสนาพราหมณ์ที่มีแต่โบราณ เห็นจากร่องรอยการเซ่นไหว้ผีในศาลพระภูมิ ที่ตั้งอยู่ด้านหลังของปราสาท พิธีกรรมเซ่นไหว้ผีบรรพบุรุษในเดือนสิบ ไหว้ศาลปู่ตา ไหว้ผีตาปราสาทที่ชาวบ้านภูมิโปนมีความเชื่อว่า คอยรักษาผู้คนในหมู่บ้านให้อยู่อย่างสันติสุข

3) คุณค่าของปราสาทภูมิโปนที่มีต่อวิถีชีวิตชาวพุทธในอำเภอสังขะ จังหวัดสุรินทร์ ได้แก่  คุณค่าทางพุทธศาสนา คือเกิดจากการถ่ายทอดคำสอนพุทธศาสนา คือเกิดจากความงดงามของปราสาท เมื่อบุคคลมองเห็นเกิดความสบายตา สบายใจ มีความสุขใจ คุณค่าทางจิตใจ เป็นที่พึ่งทางจิตใจของชุมชน คุณค่าทางเศรษฐกิจ คือเป็นแหล่งท่องเที่ยวดึงดูดนักท่องเที่ยวเข้ามาสู่ชุมชน สร้างแรงงาน สร้างรายได้ กระจายรายได้ สร้างอาชีพ และการอนุรักษ์ภูมิปัญญาท้องถิ่น ที่นำมาใช้ผลิตสินค้า เพื่อจำหน่ายให้แก่นักท่องเที่ยว และคนในชุมชน  คุณค่าทางวัฒนธรรม คือเป็นแหล่งรวมศิลปวัฒนธรรมของชุมชน เช่น ตำนานท้องถิ่น ศาสนา ภาษาพูด วัฒนธรรม ประเพณี และการแต่งกาย