ม้งโปรเตสแตนต์กับความทันสมัยในเมืองเชียงใหม่

บทคัดย่อ

ในบริบทของความเป็นสังคมเมืองอย่างตัวเมืองเชียงใหม่ซึ่งเป็นศูนย์กลางทางการศึกษา ราชการและธุรกิจในภาคเหนือ ปัจจุบันมีกลุ่มชาติพันธุ์และกลุ่มวัฒนธรรมที่หลากหลายเข้ามาใช้ชีวิตอยู่ร่วมกัน มีทั้งคนเมืองหรือไทยพื้นราบที่นับถือพุทธซึ่งเป็นกลุ่มกระแสหลักและอยู่มาดั้งเดิม ม้งและกลุ่มชาติพันธุ์บนพื้นที่สูงอื่น ๆ ในประเทศไทยที่นับถือหลากหลายศาสนาซึ่งทยอยย้ายเข้ามาทีหลัง กับทั้งชาวต่างชาติจากประเทศตะวันตกที่นับถือศาสนาคริสต์ ปฏิสัมพันธ์ระหว่างผู้คนต่างชาติพันธุ์และศาสนาเป็นความสัมพันธ์เชิงอำนาจที่ไม่เท่าเทียมกัน โดยเฉพาะระหว่างคนเมืองในพื้นราบที่นับถือพุทธกับกลุ่มชาติพันธุ์ม้งที่นับถือบรรพบุรุษ ซึ่งม้งถูกมองว่าเป็นกลุ่มชนในป่าเขาที่ล้าหลังกว่า ในบริบทของความสัมพันธ์ดังกล่าว ม้งกลุ่มหนึ่งได้เปลี่ยนไปนับถือศาสนาคริสต์นิกายโปรเตสแตนต์ ปรากฏการณ์ทางสังคมนี้ได้รับการศึกษาวิจัยโดยผู้เขียนบทความทั้งสองในช่วงหลายปีที่ผ่านมา ดังนั้น บทความชิ้นนี้จึงมีวัตถุประสงค์ที่จะนำเสนอผลการศึกษาเกี่ยวกับความหมายในทางสังคมของการเปลี่ยนไปนับถือศาสนาคริสต์นิกายโปรเตสแตนต์ของม้งกลุ่มหนึ่งในเมืองเชียงใหม่ โดยใช้วิธีการเก็บข้อมูลภาคสนามเชิงชาติพันธุ์วรรณนาและการวิเคราะห์ด้วยการตีความในเชิงสังคมของปรากฏการณ์ดังกล่าว ซึ่งมีข้อค้นพบอันเป็นข้อนำเสนอหลักในบทความชิ้นนี้ว่าการเปลี่ยนไปนับถือศาสนาคริสต์เป็นการสร้างความทันสมัยเพื่อปรับความสัมพันธ์เชิงอำนาจที่ชาวม้งโปรเตสแตนต์มีกับคนไทยพุทธพื้นราบและคนคริสเตียนจากตะวันตก