ข้อวิพากษ์สารัตถนิยมทางวัฒนธรรมในนโยบายพหุวัฒนธรรมของรัฐไทย
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความนี้เป็นการทบทวนและวิพากษ์นโยบายพหุวัฒนธรรมของรัฐไทย โดยศึกษาจากผลการดำเนินงานตามนโยบายการบริหารและการพัฒนาจังหวัดชายแดนภาคใต้ ของศูนย์อำนวยการบริหารจังหวัดชายแดนภาคใต้ (ศอ.บต.) ผู้เขียนจะชี้ให้เห็นว่าภายใต้การทำงานตามนโยบายดังกล่าว รัฐไทยไม่เข้าใจพลวัตและความซับซ้อนทางวัฒนธรรมที่เกิดขึ้นในวิธีปฏิบัติของประชาชน แต่รัฐไทยพยายามทำให้ “วัฒนธรรม” ของชาวพุทธ มุสลิม คนไทยเชื้อสายจีน และกลุ่มชาติพันธุ์ มีเอกลักษณ์และแก่นแท้ที่ตายตัวเพื่อที่รัฐจะเข้าไปควบคุมและจัดระเบียบกิจกรรมทางวัฒนธรรมของคนเหล่านั้นได้ง่ายขึ้น การจัดวางวัฒนธรรมในลักษณะนี้เป็นการผลิตซ้ำสารัตถนิยมทางวัฒนธรรมที่แฝงอยู่ในความคิดเรื่อง “พหุวัฒนธรรม” นอกจากนั้น ผู้เขียนจะชี้ให้เห็นข้อถกเถียงในสังคมตะวันตกเกี่ยวกับแนวคิดพหุวัฒนธรรมนิยม มาจนถึงหลังพหุวัฒนธรรมนิยม ซึ่งนำไปสู่การตั้งคำถามเกี่ยวกับความหมายของ “วัฒนธรรม” และนโยบายพหุวัฒนธรรมของรัฐสมัยใหม่ที่ดำรงอยู่ในการเมืองของสิทธิพลเมือง ประชาธิปไตยและความเท่าเทียมทางสังคม ข้อถกเถียงเหล่านี้จะช่วยทำให้เข้าใจข้อจำกัดในนโยบายพหุวัฒนธรรมของรัฐไทยในปัจจุบัน
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
ลิขสิทธิ์@ของวารสารมานุษยวิทยา
ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน), กรุงเทพฯ, ประเทศไทย
ข้อมูลเพิ่มเติม:
https://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/
เอกสารอ้างอิง
ครองชัย หัตถา. 2558. “พหุวัฒนธรรมภาคใต้ในมิติภูมิรัฐศาสตร์”, สารอาศรมวัฒนธรรมวลัยลักษณ์, 15(1): 1-24.
คอลัฟ ต่วนบูละ, มาหะมะดารี แวโนะ, มัดบัศรี อูเส็ง, และมูฮำหมัดราพีร์ มะเก็ง. 2559. การปฏิบัติงานของเจ้าหน้าที่ศูนย์อำนวยการบริหารจังหวัดชายแดนภาคใต้กับสิทธิเสรีภาพในการเข้าร่วมกิจกรรมทางศาสนา (รายงานผลการวิจัย). กรุงเทพฯ: สถาบันพระปกเกล้า.
โชคชัย วงค์ตานี. 2555. “ความหลากหลายที่ไม่หลากหลาย:การจัดการในการอยู่ร่วมกันของกลุ่มชาติพันธุ์ต่าง ๆ ในพื้นที่จังหวัดชายแดนภาคใต้”. ใน เขมชาติ เทพไทย (บก.), มิติวัฒนธรรมประวัติศาสตร์และภาพอนาคต คืนสู่สันติจังหวัดชายแดนภาคใต้. (หน้า 35-58). กรุงเทพฯ: กระทรวงวัฒนธรรม.
ฐิติมดี อาพัทธนานนท์. 2556. “เนื้อหาความเป็นพหุวัฒนธรรมในแบบเรียนไทย”, วารสารสังคมลุ่มนํ้าโขง, 9(1): 107-130.
ณัฏฐินี ปิยะศิริพนธ์. 2561. “ชุมชนพหุวัฒนธรรมท่ามกลางวาทกรรมชาตินิยมในพื้นที่ 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้ของไทย”, รัฏฐาภิรักษ์, 60(2): 58-72.
ดุสิต หวันเหล็ม. 2552. การพัฒนาแนวคิดวัฒนธรรมสมานฉันท์ของสังคมพหุวัฒนธรรมตามทรรศนะของตำรวจตระเวนชายแดนที่มีประสบการณ์ปฏิบัติงานในพื้นที่สามจังหวัดชายแดนภาคใต้. สงขลา: มหาวิทยาลัยทักษิณ.
ธโสธร ตู้ทองคํา. 2556. “ความขัดแย้งสามจังหวัดชายแดนภาคใต้ของไทยในบริบทการเปลี่ยนแปลงทางการเมืองกับข้อสังเกตบางประการ”, เอเชียปริทัศน์, 34(2): 27-64.
บัณฑิต ไกรวิจิต. 2563. “พหุนิยมทางวัฒนธรรมในช่วงเวลาวิกฤต”, วารสารไทยคดีศึกษา, 17(1): 150-184.
ผู้จัดการออนไลน์. 2563. เปิดงบประมาณแก้ปัญหาไฟใต้ตั้งแต่ปี 2547-2563 รวมทั้งสิ้นกว่า 3 แสนล้านบาท. สืบค้นเมื่อ 25 มีนาคม 2564 จาก https://mgronline.com/south/detail/9630000069937
ราชกิจจานุเบกษา. 2553. พระราชบัญญัติการบริหารราชการจังหวัดชายแดนภาคใต้ พ.ศ.2553. เล่ม 127 ตอนที่ 80 ก.
ราชกิจจานุเบกษา. 2561. ประกาศเรื่องยุทธศาสตร์ชาติ (พ.ศ.2561-2580). เล่ม 135 ตอนที่ 82 ก.
ศรีสมภพ จิตร์ภิรมย์ศรี. 2560. ความขัดแย้งชายแดนใต้ในรอบ 13 ปี: ความซับซ้อนของสนามความรุนแรงและพลังของบทสนทนาสันติภาพปาตานี. สืบค้นเมื่อ 25 มีนาคม 2564 จาก https://deepsouthwatch.org/th/node/11053
ศิริจิต สุนันต๊ะ. 2556. “สถานการณ์โต้แย้งเรื่องพหุวัฒนธรรมในประเทศไทย”, วารสารภาษาและวัฒนธรรม, 32(1): 6-30.
สน นิลศรี. 2557. “ปัจจัยและการก่อตัวของเชื้อไฟแห่งความรุนแรงสามจังหวัดชายแดนภาคใต้: บทสำรวจจากเอกสาร”. วารสารกึ่งวิชาการรูสมิแล, 35(4): 60-72.
สุชาติ มั่นคงพิทักษ์กุล, สมบัติ ธำรงธัญวงศ์, ประพนธ์ สหพัฒนา, และศรีสมภพ จิตร์ภิรมย์ศรี. 2559. การแก้ไขปัญหา 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้: นโยบาย กระบวนการ และผลลัพธ์. วารสารอัล-ฮิกมะฮฺ มหาวิทยาลัยฟาฏอนี, 6(12): 35-53.
สุชาติ เศรษฐมาลินี. 2554. “วัยรุ่นกับชุมชนศาสนาในโลกสมัยใหม่”, ที่นี่สำนักจุฬาราชมนตรี, 1(3): 37-40.
สุธิรัส ชูชื่น. 2555. พหุวัฒนธรรมศึกษาใน 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้ ...ทางเลือกหรือทางรอด? วารสารวิชาการคณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์, 8(2): 123-136.
สุรินทร์ พิศสุวรรณ. 2543. ผู้นำความขัดแย้งและความรุนแรง: สภาวการณ์ในจังหวัดชายแดนภาคใต้. รูสมิแล, 21(2): 37-46.
สุไรยา วานิ และ มะรอนิง สาแลมิง. 2557. “การอยู่ร่วมกันของชุมชนในสังคมพหุวัฒนธรรม กรณีศึกษา ตำบลทรายขาวอำเภอโคกโพธิ์ จังหวัดปัตตานี”, วารสารการเมืองการปกครอง, 4(1): 204-219.
สำนักงานสภาความมั่นคงแห่งชาติ. (ม.ป.ป.). นโยบายการบริหารและการพัฒนาจังหวัดชายแดนภาคใต้ พ.ศ. 2560-2562. กรุงเทพฯ: สำนักงานสภาความมั่นคงแห่งชาติ.
อนันต์ วัฒนานิกร. 2531. ประวัติเมืองลังกาสุกะ-เมืองปัตตานี. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์มิตรสยาม.
อารีฟิน บินจิ, อ. ลออแมน และซูฮัยมีย์ อิสมาแอล. 2550. ปาตานี...ประวัติศาสตร์และการเมืองในโลกมลายู. สงขลา: มูลนิธิวัฒนธรรมอิสลามภาคใต้.
เอกรินทร์ สังข์ทอง. 2555. ภาวะผู้นำเชิงพหุวัฒนธรรมของผู้อำนวยการโรงเรียนของรัฐในสามจังหวัดชายแดนภาคใต้. (วิทยานิพนธ์ปริญญามหาบัณฑิต), ปัตตานี: มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์.
Avrush, K. 2002. Cross-cultural conflict. Retrieved December 15, 2020 from https://www.researchgate.net/publication/242598393_CROSS-CULTURAL_CONFLICT
Barrett, M. 2013. “Intercultural competence: A distinctive hallmark of interculturalism?”. in M. Barrett (Ed.), Interculturalism and multiculturalism: Similarities and differences. (pp. 147-168). Strasbourg: Council of Europe Publishing.
Barry, B. 2000. Culture and equality: An egalitarian critique of multiculturalism. Cambridge: Polity.
Baumann, G. 1999. The multicultural riddle: Rethinking national, ethnic and religious identities. London: Routledge.
Benhabib, S. 2002. The claims of culture: Equality and diversity in the global era. Princeton, NJ: Princeton University Press.
Berry, J. W. 2016. “Comparative analysis of Canadian multiculturalism policy and the multiculturalism policies of other countries”, Psychology in Russia: State of the Art, 9(1): 4-23.
Berry, J. W., Kalin, R., & Taylor, D. 1977. Multiculturalism and ethnic attitudes in Canada. Ottawa: Ministry of Supply and Services.
Bleich, E. 2011. What is islamophobia and how much is there? Theorizing and measuring an emerging comparative concept. American Behavioral Scientist, 55(12), 1581-1600.
Bunzl, M. 2007. Anti-semitism and islamophobia: Hatreds old and new in Europe. Chicago, IL: Prickly Paradigm Press.
Crosbie, V. 2014. “Capabilities for intercultural dialogue”, Language and Intercultural Communication, 14(1), 91-107.
Davis, S. & Ebbe, K. 1993. Traditional knowledge and sustainable development: Environmentally sustainable development proceedings series No.4. Washington: The World Bank.
Deardorff, D. K. 2009. The SAGE handbook of intercultural competence. Thousand Oaks, CA: Sage.
Douzinas, C. 2013. “The paradoxes of human rights”, Constellations, 20(1): 51–67.
Eller, J. D. 1999. From culture to ethnicity to conflict: An anthropological perspective on international Conflict. Ann Arbor, MI: University of Michigan Press.
Ercan, S.A. 2011. “The deliberative politics of cultural diversity: Beyond interest and identity politics?”. In F. Monsouri & M. Lobo (Eds.), Migration, citizenship and intercultural relations: Looking through the Lens of Social Inclusion. (pp. 75–88). Aldershot: Ashgate.
Farrar, M. 2012. Islam in the west. New York: Springer.
Fischer, E. 2007. “Indigenous peoples, neo-liberal regimes, and varieties of civil society in Latin America”. Social Analysis, 51(2): 1–18.
Foucault, M. 2007. Security, territory, population: Lectures at the Collège de France 1977–1978. Basingstoke: Palgrave Macmillan.
Foucault, M. 2008. Birth of biopolitics: Lectures at the Collège de France 1978–1979. Basingstoke: Palgrave Macmillan.
Gedgil, M., Berkes, F. & Folke, C. 1993. “Indigenous knowledge for biodiversity conservation”, AMBIO A Journal of the Human Environment, 22(2): 151-156.
Glick-Schiller, N. 2011. “Localized neoliberalism, multiculturalism and global religion: Exploring the agency of migrants and city boosters”, Economy and Society, 40(2): 211–38.
Gozdecka, D.A., Ercan, S.A. & Kmak, M. 2014. “From multiculturalism to post-multiculturalism: Trends and paradoxes”, Journal of Sociology, 50(1): 51-64.
Grillo, R.D. 2003. “Cultural essentialism and cultural anxiety”, Anthropological Theory, 3(2): 157-173.
Grazulis, V. & Mockiene, L. 2017. “Multiculturalism through the prism of history: Experiences and perspectives and lesson to learn”, Human Resources Management & Ergonomics, XI: 33-49.
Grishaeva, E.B. 2012. “Multiculturalism as a central concept of multiethnic and polycultural society studies”, Journal of Siberian Federal University. Humanities & Social Sciences, 5(7): 916-922.
Guild, E. 2009. Security and migration in the 21st century. Boston, MA: Polity Press
Haemindra, N. 1976. “The Problem of the Thai-Muslims in the Four Southern Provinces of Thailand (Part One)”, Journal of Southeast Asian Studies, 7 (September): 197-225.
Haemindra, N. 1977. “The Problem of the Thai-Muslims in the Four Southern Provinces of Thailand (Part Two)”, Journal of Southeast Asian Studies, 8 (March): 85-105.
Hale, C.R. 2005. “Neoliberal multiculturalism: The remaking of cultural rights and racial dominance in central America”, Polar, 28(1): 10-28.
Helfer, L.R. 2008. “Redesigning the European court of human rights: Embeddedness as a deep structural principle of the European human rights regime”, European Journal of International Law, 19(1): 125–59.
Hens, L. 2006. “Indigenous Knowledge and Biodiversity Conservation and Management in Ghana”, Journal of human ecology, 20(1): 21-30.
Hurn, B.J. & Tomalin, B. 2013. Cross-cultural communication. London: Palgrave Macmillan.
Huntington, S. 2004. Who are we? The challenges to America’s national identity. New York: Simon and Schuster
Kymlicka, W. 2001. Politics in the vernacular. Oxford: Oxford University Press.
Kymlicka, W. 2009. Multicultural odysseys: Navigating the new international politics of diversity. Oxford: Oxford University Press.
Kymlicka, W. (2013). “Neoliberal multiculturalism?”. In P. A. Hall & M. Lamont (Eds.), Social resilience in the neoliberal era. (pp.99-125). Cambridge: Cambridge University Press.
Kymlicka, W. 2015. “The essentialist critique of multiculturalism: Theories, policies, ethos”. In V. Uberoi & T. Modood (Eds.), Multiculturalism rethought: Interpretations, dilemmas and new directions. (pp. 209-249). Edinburgh: Edinburgh University Press.
Lemke, T. 2012. Foucault, governmentality and critique. London: Paradigm Publishers.
Lentin, A. & Titley, G. 2011. The crises of multiculturalism: Racism in a neoliberal age. London: Zed Books.
Loobuyck, P. 2016. “The politics of interculturalism: Reflections on the importance and particularity of intercultural policies”. In N. Meer, T. Modood & R. Zapata-Barrero (Eds.), Multiculturalism and interculturalism: Debating the dividing lines. (pp.225-245). Edinburgh: Edinburgh University Press,
Lucero, J. A. 2008. Struggles of voice: The politics of indigenous representation in the Andes. Pittsburgh: University of Pittsburgh Press.
Macdonald, L. T. A. O. T. & Muldoon, P. 2006. “Globalisation, neo-Liberalism, and the struggle for indigenous citizenship”, Australian Journal of Political Science, 41(2): 209–23.
McCargo, D. 2008. Tearing Apart the Land: Islam and Legitimacy in Southern Thailand. Ithaca: Cornell University Press
McNeill, W. H. 1985. Polyethnicity and national unity in world history. Toronto: University of Toronto Press.
McNeish, J. A. 2008. “Beyond the permitted Indian? Bolivia and Guatemalain an era of neoliberal developmentalism”, Latin American and Caribbean Ethnic Studies, 3(1): 33–59.
Mitchell, K. 2003. “Educating the national citizen in neoliberal times: From the multicultural self to the strategic cosmopolitan”, Transactions of the Institute of British Geographers, New Series, 28(4): 387–403.
Moawad, N.M.I., & Shoura, S.M.E. 2017. “Toward a richer difinition of multiculturalism”, International Journal of Advanced Research, 5(7): 802-806.
Pantoja, A., Perry, W., & Blourock, B. 1976. “Towards the development of theory: Cultural pluralism redefined”, The Journal of Sociology & Social Welfare, 4(1): 11.
Parajuli, D.R., & Das, T. 2013. “Indigenous knowledge and biodiversity: Interconnectedness for sustainable development”, International Journal of Scientific & Technology Research, 2(8): 220-224.
Parekh, B. 2000. Rethinking multiculturalism: Cultural diversity and political theory. Basingstoke & London: Macmillan.
Phillips, A. 2007. Multiculturalism without culture. Princeton. NJ: Princeton University Press.
Phillips, A., & Saharso, S. 2008. “The rights of women and the crisis of multiculturalism”, Ethnicities, 8(3): 291–301.
Pincus, F. L. 1996. “Discrimination comes in many forms: Individual, institutional, and structural”, American Behavioral Scientist, 40(2): 186-194.
Rattansi, A. 2011. Multiculturalism: A very short introduction. Oxford: Oxford University Press.
Reitz, J. 2009. “Assessing multiculturalism as a behavioural theory”. in R. K. Breton Dion & K. Dion (Eds.), Multiculturalism and social cohesion: Potentials and challenges of diversity. (pp. 1-47). New York: Springer.
Sawyer, S. 2004. Crude chronicles: Indigenous politics, multinational oil, and neoliberalism in Ecuador. Durham: Duke University Press.
Sharma, A. 2009. “Postcolonial racism: White paranoia and the terrors of multiculturalism”. in G. Huggan & I. Law (Eds), Racism, postcolonialism, Europe. (pp. 119–30). Liverpool: Liverpool University Press.
Shermuhammedova, N. 2018. “Inter-cultural and inter-ethnic dialogue as a condition and guarantee of stable development”, Opción, Año, 34(18), 2236-2258.
Schuster, A. 2006. “Does liberalism need multiculturalism? A critique of liberal multiculturalism”, Essays in Philosophy, 7(1): 67-82.
Svetelj, T. 2013. “Politics of recognition: The guideline for modern humanism”, International Journal of Civic, 10(4): 45-53.
Taylor, C. 1994. “The politics of recognition”. In A. Gutmann (Ed.), Multiculturalism. (pp. 25-73). New Jersey: Princeton University Press.
Taylor-Gooby, P. & Waite, E. 2014. “Toward a more pragmatic multiculturalism? How the U.K. policy community sees the future of ethnic diversity policies”, Governance, 27(2): 267–289.
Thomson, D. L (2000). “The political demands of isolated Indian bands in British Columbia”. In R. M. Suárez & W. Safran (Eds.), Identity and territorial autonomy in plural societies. (pp. 212-229). London: Routledge
Wayland, S. 1997. “Immigration, multiculturalism and national identity in Canada”, International Journal on Minority & Group Rights, 5(1): 33–58.
Vertovec, S. 2010. “Towards post-multiculturalism? changing communities, conditions and contexts of Diversity”, International Social Science Journal, 61(199): 83–95.
