รูปแบบการครองเรือนที่พึ่งประสงค์ตามหลักธรรมทางพระพุทธศาสนา จังหวัดอุบลราชธานี

บทคัดย่อ

        บทความวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์  1) เพื่อศึกษาสภาพปัญหาการครองเรือนในจังหวัดอุบลราชธานี 2) เพื่อศึกษาหลักธรรมทางพระพุทธศาสนาที่สัมพันธ์กับการครองเรือน และ 3) เพื่อเสนอรูปแบบการครองเรือนที่พึงประสงค์ ตามหลักธรรมทางพระพุทธศาสนาของชุมชน ในพื้นที่จังหวัดอุบลราชธานี รูปแบบการวิจัยเป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ ประชากรเป้าหมาย ได้แก่ ผู้นำชุมชนในเขตเทศบาลนครอุบลราชธานีและตำบลขามใหญ่ จำนวน 25 คน โดยใช้แบบสัมภาษณ์เชิงลึก การสนทนากลุ่ม วิเคราะห์การครองเรือนของคนในชุมชน ด้วยวิธีการเชิงพรรณนาวิเคราะห์
        ผลการวิจัยพบว่า  ปัญหาการครองเรือนในจังหวัดอุบลราชธานีมี 4 ประการ คือ ปัญหาการนอกใจ ปัญหาการผิดศีลธรรมจริยธรรม ปัญหาความยากจนและปัญหาการไม่สงเคราะห์ญาติ หลักธรรมที่สัมพันธ์กับการครองเรือน ได้แก่ หลักฆรวาสธรรม 4 หลักสมชีวิตธรรม หลักทิฏฐธัมมิกัตถประโยชน์ และหลักปัจฉิมทิศ และรูปแบบการครองเรือนที่พึงประสงค์ตามหลักธรรมทางพระพุทธศาสนา มี 4 รูปแบบ คือ
        1) รูปแบบรักเดียวใจเดียว ได้แก่ จริงใจ คือ มีความซื่อสัตย์สุจริตต่อกัน, จริงวาจา คือ มีการพูดจริงเจรจาจริงต่อกัน และจริงการ คือ ทำจริง ประพฤติปฏิบัติจริงต่อกัน
        2) รูปแบบการมีศีลมีปัญญาเสมอกัน ได้แก่ สามีภรรยามีนิสัย มีการกระทำ มีความประพฤติ และมีเหตุผล
        3) รูปแบบตามหลักอุฏฐานสัมปทา คือ การครองเรือนที่สามีภรรยาจะต้องลุกจากที่นอนแล้วออกไปทำงานหาทรัพย์ เพื่อซื้อสิ่งอุปโภคบริโภคสำหรับสมาชิกทุกคนในครอบครัว 
        4) รูปแบบตามหลักปัจฉิมทิศ คือ การปิดป้องช่องว่างระหว่างตนเอง (สามีภรรยา) กับญาติทั้งสองฝ่าย ด้วยให้วัตถุสิ่งของ พูดจาไพเราะ บำเพ็ญประโยชน์ และร่วมสุขร่วมทุกข์อย่างสม่ำเสมอ