การศึกษาวิเคราะห์คติความเชื่อและคุณค่าของการบูชารอยพระพุทธบาท ของชาวพุทธ อำเภอสหัสขันธ์ จังหวัดกาฬสินธุ์

บทคัดย่อ

        บทความนี้มีวัตถุประสงค์ 3 ประการคือ 1) เพื่อศึกษาประวัติและพัฒนาการของรอยพระพุทธบาทในทางพระพุทธศาสนาเถรวาท 2) เพื่อศึกษาประเพณีที่เกี่ยวกับการบูชารอยพระพุทธบาทของชาวพุทธ ตำบลนามะเขือ อำเภอสหัสขันธ์ จังหวัดกาฬสินธุ์ 3) เพื่อวิเคราะห์คุณค่าของการบูชารอยพระพุทธบาทสหัสขันธ์ชาวพุทธ ตำบลนามะเขือ อำเภอสหัสขันธ์ จังหวัดกาฬสินธุ์ และความสัมพันธ์กับหลักพุทธธรรม กลุ่มผู้บริหารในเขตอำเภอและกลุ่มบุคคลผู้ให้ข้อมูลทั่วไป การวิจัยนี้เป็นวิจัยคุณภาพ โดยศึกษาหนังสือ ตำรา เอกสารวิชาการทางพระพุทธศาสนาและการสัมภาษณ์เชิงลึก แล้วนำเสนอผลการวิจัยแบบพรรณนาเชิงวิเคราะห์
        ผลการศึกษาพบว่า พระพุทธเจ้าประทับรอยพระพุทธบาทไว้ 5 แห่ง ได้แก่ เขาสุวรรณมาลิก เขาบรรณพต เข้าสุมนกูฏ เมืองโยนกบุรี และที่หาดในลำน้ำมันทานที รอยพระพุทธบาทเชื่อว่าเป็น อุเทสิกเจดีย์ โดยชาวพุทธกราบไหว้บูชาและถึงพระรัตนตรัยเป็นที่พึ่งระลึก ซึ่งชาวพุทธอำเภอ สหัสขันธ์ได้ทำการบูชาด้วยธูป 3 ดอก คือ พระพุทธ พระธรรม และพระสงฆ์ เทียน 2 เล่ม คือการบูชาพระธรรมวินัยอันหมายถึงแสงสว่างแห่งชีวิต และดอกไม้หมายถึงพระสงฆ์ผู้มาจากตระกลูต่าง ๆ รวมกันเป็นกลุ่มชนที่งดงามที่ควรแก่การบูชา ส่วนคุณค่าของชาวพุทธอำเภอสหัสขันธ์มี 5 ประการได้แก่ 1) คุณค่าต่อตนเอง 2) คุณค่าต่อสังคม 3) คุณค่าต่อสังคม 4) คุณค่าต่อเศรษฐกิจ 5) คุณค่าต่อพระพุทธศาสนา