แนวทางการปรับตัวการบริโภคปัจจัย 4 ของพระสงฆ์เขตอำเภอเมืองมหาสารคาม จังหวัดมหาสารคาม

บทคัดย่อ

        งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาการบริโภคปัจจัย 4 ของพระสงฆ์ตามหลักพระพุทธศาสนาเถรวาท 2. เพื่อศึกษาสภาพปัญหาการบริโภคปัจจัย 4 ของพระสงฆ์ในอำเภอเมือง จังหวัดมหาสารคาม และ 3. เพื่อวิเคราะห์และเสนอแนวทางการปรับตัวการบริโภคปัจจัย 4 ของพระสงฆ์เขตอำเภอเมือง จังหวัดมหาสารคาม งานวิจัยฉบับนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ และศึกษาภาคสนามจากการสัมภาษณ์กลุ่มเป้าหมายวิเคราะห์ข้อมูลเชิงพรรณนา ผลการวิจัยพบว่า 
        การบริโภคปัจจัย 4 พระพุทธเจ้าได้ตรัสให้พระภิกษุสงฆ์ได้พิจารณาการบริโภคปัจจัย 4 เพียงเพื่อให้เกิดการบริโภคตรงตามเป้าหมายที่แท้จริง เช่น การบริโภคเครื่องนุ่งห่มก็ใช้สอยเพื่อปกปิดร่างกายไม่ใช่เพื่อตกแต่งเป็นเครื่องประดับ การบริโภคอาหารก็รู้ว่าบริโภคเพื่อยังอัตภาพร่างกายให้ดำรงอยู่ได้ บรรเทาความหิวเก่า ป้องกันความหิวใหม่เพื่อที่จะได้มีกำลังในการสร้างคุณความดี การบริโภคที่อยู่อาศัยก็ใช้สอยเพื่อบำบัดความหนาวความร้อนและป้องกันอันตรายจากสัตว์และฤดูกาล ส่วนยารักษาโรคก็ใช้เพียงเพื่อบำบัดเวทนาอาพาธต่าง ๆ จึงต้องพิจารณาให้ถูกต้องตรงตามวัตถุประสงค์จึงจะได้รับประโยชน์อย่างแท้จริง
        ปัญหาการบริโภคปัจจัย 4 เป็นการบริโภคตามกระแสค่านิยม เพื่อตอบสนองความต้องการที่เกินความจำเป็นของตนเอง หลงตามกระแส จนทำให้เกิดมีพฤติกรรมการเลียนแบบด้วยความหลง ทำให้เกิดผลกระทบตามมา เช่น จากการบริโภคอาหารก็คือ เกิดปัญหาเกี่ยวกับสุขภาพ การเสพที่เกินความจำเป็นการเสพด้วยความลุ่มหลง ทำให้เกิดการสูญเสียทั้งทรัพย์สิน สุขภาพ และสติปัญญา เกิดผลกระทบต่อตนเองและผู้อื่น
        แนวทางการปรับตัวการบริโภคปัจจัย 4 ของพระสงฆ์เป็นกระบวนการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมเดิมให้เป็นพฤติกรรมใหม่ที่สอดคล้องกับสถานการณ์ บริโภค กิน เสพ เคี้ยว ดื่ม ใช้สอย โดยนัยหมายถึงปัจจัย 4 คือ จีวร บิณฑบาต เสนาสนะ เภสัช หรือผ้า อาหาร บ้าน ยา ข้อวัตรปฏิบัติตามวิถีธรรมไม่ควรบริโภคปัจจัยเพื่อแสดงสัญลักษณ์ทางสังคม และการบริโภคนิยมตามแบบอย่างโฆษณา จุดมุ่งหมายที่สำคัญการบริโภค คือ ข้อวัตรปฏิบัติตามวิถีพุทธประกอบด้วย การรู้จักเหตุ การรู้จักผล การรู้จักตน การรู้จักประมาณ การรู้จักกาล ในการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมการปรับตัวการบริโภคปัจจัย