วิเคราะห์การบำบัดผู้ป่วยโรคซึมเศร้าของบุคคลในปัจจุบัน ตามหลักจิตตานุปัสสนาสติปัฏฐาน

บทคัดย่อ

          การวิจัยเรื่องนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาสภาพปัญหาผู้ป่วยโรคซึมเศร้าในเขตชุมชนเมืองเก่า ตำบลในเมือง อำเภอเมืองขอนแก่น จังหวัดขอนแก่น 2) ศึกษาหลักจิตตานุปัสสนาสติปัฎฐานตามคำสอนทางพระพุทธศาสนา 3) วิเคราะห์การบำบัดโรคซึมเศร้าในเขตชุมชนเมืองเก่า ตำบลในเมือง อำเภอเมืองขอนแก่น จังหวัดขอนแก่น ตามหลักจิตตานุปัสสนาสติปัฎฐาน การวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพโดยศึกษาคัมภีร์พระไตรปิฏก หนังสิอตำราและเอกสารทางพระพุทธศาสนาที่เกี่ยวข้อง มีกลุ่มประชากรในเขตชุมชนเมืองเก่า อำเภอเมืองขอนแก่น จังหวัดขอนแก่น ที่มีอายุ 20 ปี ขึ้นไป การใช้เครื่องมือสัมภาษณ์เชิงลึก รวบรวมเรียบเรียงและวิเคราะห์ข้อมูลตามระเบียบวิธีวิจัย แล้วนำเสนอผลการวิจัยด้วยการพรรณนาวิเคราะห์ตามอุปนัยวิธี
          ผลการวิจัยพบว่า ปัญหาโรคซึมเศร้าที่พบจากผู้ป่วยเกิดจากภาวะความเครียดสะสม ผู้ที่อยู่ร่วมไกล้ชิดไม่เข้าใจผู้ป่วยซึมเศร้า ที่ท้อแท้หมดกำลังใจ ขาดกัลยาณมิตรผู้ชี้แนะช่วยหาหนทางออกของปัญหาเหล่านั้น จิตตกอยู่ในภาวะหมกมุ่นจมปลัก วิตกกังวล และมองโลกในแง่ร้าย
          ผลการวิเคราะห์หลักจิตตานุปัสสนาสติปัฎฐานพบว่าการนำสติ มากำหนดควบคุมกำกับจิตในการรับรู้ให้อยู่กับสิ่งขณะปัจจุบันที่กำลังเกิดขึ้นเป็นอยู่จริงในขณะนั้น ๆ เป็นตัวชี้นำตั้งแต่ต้น ไม่ให้ไปย้ำคิดถึงเรื่องการคิดปรุงแต่ง ในอดีตหรืออนาคต ผลของผู้ป่วยที่ฝึกจิตแล้ว จิตจะสงบ แจ่มใส มีสติสัมปชัญญะ อยู่เป็นสุขในปัจจุบัน หรือใช้กำจัดกิเลสได้ในขั้นสูงสุดต่อไป
          ผลการบำบัดผู้ป่วยโรคซึมเศร้าตามหลักจิตตานุปัสสนาสติปัฎฐาน โดยการใช้สติในขณะปัจจุบัน กลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่เป็นเพศหญิง มีคุณภาพชีวิตระดับปานกลาง สาเหตุของโรคซึมเศร้าคือ ความเครียดด้านความรับผิดชอบต่อครอบครัวหรือภาระหน้าที่ทางสังคม และความไม่ประสบผลในสิ่งที่หวัง โดยมีผลสรุปแบ่งได้สามกลุ่ม คือ (1) ผู้ป่วยที่หายจากโรคซึมเศร้า เป็นบุคคลที่มีพื้นฐานความเลื่อมใสศรัทธาในคำสอนทางพระพุทธศาสนาทำให้เกิดวิริยะ ศีล สมาธิและปัญญา (2) ผู้ป่วยที่ไม่หาย เป็นพุทธศาสนิกชนมีความศรัทธาเลื่อมใสแต่ขาดวิริยะ สมาธิ (3) ผู้ป่วยที่ไม่หาย เป็นบุคคลที่ขาดความศรัทธา ขาดวิริยะ ขาดพื้นฐานศีล 5