แนวทางการเสริมสร้างบทบาทพระคิลานุปัฏฐาก ในการเสริมสร้างสุขภาวะของพระสงฆ์ไทย

บทคัดย่อ

          งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ 2 ประการ ได้แก่ 1) ศึกษาสภาพปัจจุบันของพระคิลานุปัฏฐากในการเสริมสร้างสุขภาวะของพระสงฆ์ไทย 2) เสนอแนวทางการส่งเสริมบทบาทพระคิลานุปัฏฐากในการเสริมสร้างสุขภาวะของพระสงฆ์ไทย เป็นการศึกษาเชิงคุณภาพ โดยศึกษาจากเอกสาร การสัมภาษณ์และการสนทนากลุ่ม ผู้ให้ข้อมูลสามกลุ่มได้แก่ 1) พระคิลานุปัฏฐาก 10 รูป ด้วยการสัมภาษณ์ 2) พระภิกษุที่เคยอาพาธและหายเป็นปกติแล้ว 20 รูป ด้วยการสัมภาษณ์ 3) กลุ่มบุคลากรสาธารณสุข 7 ท่าน ด้วยการสนทนากลุ่ม
          ผลการวิจัยพบว่า สภาพปัจจุบันของพระคิลานุปัฏฐากในการเสริมสร้างสุขภาวะของพระสงฆ์ไทย 4 ด้าน คือ 1. ด้านความพร้อมและทัศนะคติ พบปัญหาคือ พระสงฆ์เข้าอบรมไม่ครบตามเวลา ทำให้มีพระอาสาสมัครส่งเสริมสุขภาพจบน้อย ไม่เพียงพอกับจังหวัดเพชรบูรณ์ แต่ในส่วนที่จบนั้นมีทัศนคติต่อการช่วยเหลือพระสงฆ์อาพาธดีมาก 2. ด้านการประยุกต์ใช้หลักธรรม ยังไม่สามารถประยุกต์ใช้หลักธรรมควบคู่กับวิชาการด้านสุขภาวะได้ 3. ด้านความรู้ ความสามารถ พระคิลานุปัฏฐากมีความรู้น้อยในโรคที่พบได้มากในพระสงฆ์ และ 4. ด้านสภาพการการดำเนินการและบทบาทในปัจจุบัน พบบทบาทที่ขัดแย้งระหว่างพระคิลานุปัฏฐาก และวิชาชีพสาธารณสุข โดยพระคิลานุปัฏฐากจะทำการบำบัดรักษา มากกว่าการป้องกันสุขภาพ
          ข้อเสนอแนะเพื่อเป็นแนวทางสร้างเสริมบทบาทพระคิลานุปัฏฐาก ประกอบด้วย 1.ปรับปรุงเกณฑ์การเข้ารับการอบรม และมีการอบรมเบื้องต้นที่วัดของท่านก่อนการอบรมจริงเพื่อเป็นการประเมินตนเองก่อนว่าพร้อมจะรับหน้าที่พระคิลานุปัฏฐากหรือไม่ 2. จัดอบรมทบทวนความรู้ ประชุมวิชาการ อบรมระยะที่สองเพื่อทักษะการดูแลผู้ป่วยเรื้อรังและผู้ป่วยติดเตียง 3. กำหนดบทบาทให้ชัดเจน มุ่งเน้นการส่งเสริมสุขภาพ เป็นพระพี่เลี้ยง การประสานงานระหว่างวัดและโรงพยาบาล บูรณาการโครงการวัดรอบรู้ด้านสุขภาพกับหน่วยงานราชการ จัดตั้งเป็นพหุภาคีวัด-โรงพยาบาล 4. จัดตั้งศูนย์ประงานพระอาสาสมัครสุขภาพประจำวัด เพื่อให้สามารติดต่อประสานงานได้รวดเร็วขึ้น 5. จัดทำโปรแกรมประยุกต์ เพื่อช่วยให้สื่อสารทางไกลได้ แก้ปัญหาการเดินทางของพระพระคิลานุปัฏฐาก และเก็บประวัติภิกษุอาพาธต่อไป