พิธีกรรมและแนวปฏิบัติต่อชีวิตและความตายอย่างมีสติของพุทธศาสนิกชน ตำบลท่าสองคอน อำเมืองมหาสารคาม จังหวัดมหาสารคาม

บทคัดย่อ

          การวิจัยเรื่อง พิธีกรรมและแนวปฏิบัติต่อชีวิตและความตายอย่างมีสติของพุทธศาสนิกชน ตำบลท่าสองคอน อำเมืองมหาสารคาม จังหวัดมหาสารคาม มีวัตถุประสงค์ คือ เพื่อศึกษาวิเคราะห์พิธีกรรมและการปฏิบัติต่อชีวิตและความตายอย่างมีสติ ในตำบลท่าสองคอน อำเภอเมือง จังหวัดมหาสารคาม
          ผลการวิจัยพบว่า พิธีกรรมและการปฏิบัติอย่างมีสติต่อชีวิตและความตายนั้น “พิธีกรรม” ทางศาสนาด้วยความเชื่อและความศรัทธา ทำให้พิธีกรรมมีความสัมพันธ์ต่อชีวิตและความตายเป็นองค์ประกอบสำคัญในชีวิตมนุษย์เป็นกิจกรรมหลักที่สำคัญของชีวิตทางสังคม จึงทำให้คนในชุมชนมีพิธีกรรมและแนวปฏิบัติที่มีความสอดคล้องตามหลักธรรมของพระพุทธศาสนา เพราะโดยส่วนมากคนในชุมชนตำบลท่าสองคอน มีการนับถือพระพุทธศาสนาเป็นหลัก มีการนำของผู้นำชุมชน ปราญ์ชุมชนและพระสงฆ์เป็นอย่างดีในการประกอบพิธีกรรมและแนวปฏิบัติให้ถูกต้องตามประเพณีที่สืบทอดกันและมีหลักปฏิบัติหลักธรรมทางพระพุทธศาสนา โดยการนำเอาหลักหลักธรรมในทางพระพุทธศาสนาโดยการใช้หลัก “สติ” เพราะสติเป็นหลักแนวทางการพัฒนามนุษย์ สามารถนำสิ่งเหล่านั้นมาประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวันของมนุษย์ ไม่ว่าจะเป็นกิจกรรมงานใดๆ ในชีวิตประจำวันต้องมีสติและสัมปชัญญะเพราะสติเป็นตัวกำหนด คือ การที่จิตนึกถึงสิ่งที่จะพูด นึกถึงสิ่งจะทำคำที่จะพูดไว้แล้วได้ เป็นอาการที่จิตไม่หลงลืม ไม่เผลอไผล ฉุดคิดขึ้นได้ ระงับยับยั้งใจได้ เรียกอีกอย่างหนึ่งว่า ความไม่ประมาท คือให้ตื่นตัวอยู่เสมอ และสามารถพัฒนาตนเองนำไปสู่การนำเอาหลักที่มีความสำคัญในการดำเนินชีวิตจนกระทั่งหลักธรรมอันเป็นที่สุดของชีวิต เช่น นำเอาหลักอริยมรรค์มีองค์ 8 มาปรับใช้ในการประกอบอาชีพในทางสุจริต และสามารถเอาไปปรับใช้ในการเป็นผู้นำของชุมชน โดยมีความซื่อสัจสุจริต มีความตั่งใจที่จะนำพาขับเคลื่อนคนในชุมชน รวมถึงมีความเข้าใจในกฎของธรรมชาติอันเป็นหลักความจริงของชีวิต ที่สรรพสิ่งทั้งหลายต้องตกอยู่ภายใต้กฎแห่งความจริงทั้ง 3 ประการนี้ กล่าวคือ อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา ก่อให้เกิดการเจริญมรณสติ เป็นการหมั่นระลึกถึงความตาย  เป็นการพัฒนาจิตให้รู้โลกตามที่เป็นจริง  และเตรียมตัวเตรียมใจให้พร้อมที่จะเผชิญกับความพลัดพรากสูญเสียเมื่อวันเวลานั้นมาถึง เป็นตัน
          ดังนั้น พิธีกรรมและแนวปฏิบัติต่อชีวิตและความตายในตำบลท่าสองคอน จึงมีหลักปฏิบัติที่มีความสอดคล้องกับหลักปฏิบัติในทางพระพุทธศาสนา โดยมีการประกอบพิธีกรรมและมีแนวปฏิบัติที่ยึดตามหลักธรรมในทางพระพุทธศาสนา ทำให้พิธีกรรมและการปฏิบัติเหล่านี้  มีบทบาทในการทำให้สมาชิกในชุมชนมีความรู้สึกร่วมเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน และเป็นโอกาสที่จะได้ร่วมทำบุญทำทาน กินเลี้ยง และรื่นเริงสนุกสนานร่วมกัน หนุ่มสาวก็มีโอกาสพบปะกัน อีกทั้งยังเป็นเหตุให้มีการรวมญาติรวมมิตรที่อาศัยอยู่ห่างไกลได้มาร่วมสังสรรค์กัน ทั้งหมดนี้คือ พิธีกรรมที่จะทำให้ทุกคนรู้สึกว่าตนเองเป็นส่วนหนึ่งของชุมชน สังคมหรือประเทศชาติในที่สุด นำไปสู่ความเข้มแข็งของชุมชน หากใช้สิ่งเหล่านี้ให้เป็นประโยชน์ก็เท่ากับว่าเราไม่ตกเป็นทาสของพิธีกรรม แต่เป็นนายของพิธีกรรมและมีแนวปฎิบัติที่ถูกต้องตามหลักธรรมทางพระพุทธศาสนา