การบูรณาการหลักพุทธธรรมเพื่อพัฒนาสมรรถนะบุคลากรของส่วนบริการ ลูกค้าจังหวัดพระนครศรีอยุธยา บริษัทโทรคมนาคมแห่งชาติจำกัด (มหาชน)

บทคัดย่อ

          งานวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพโดยใช้วิธีการวิจัยเอกสาร (Documentary Research) และการวิจัยภาคสนาม (Field Research) ศึกษาข้อมูลจากเอกสารที่เกี่ยวข้อง และจากการสัมภาษณ์เชิงลึก (In-dept interview) ด้วยการลงพื้นที่ไปสัมภาษณ์ และจัดสนทนากลุ่ม (Focus Groups)  แล้วนำข้อมูลที่รวบรวมได้มาวิเคราะห์ สังเคราะห์ประมวลผล โดยการวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ 3 ประการ คือ 1.เพื่อศึกษาสภาพปัญหาการพัฒนาสมรรถนะบุคลากรในการปฏิบัติงานของส่วนบริการลูกค้าจังหวัดพระนครศรีอยุธยาฯ  2. ศึกษาหลักพุทธธรรมหลักไตรสิกขาและหลักจิตตปัญญา เพื่อนำมาพัฒนาสมรรถนะบุคลากรของส่วนบริการลูกค้าจังหวัดพระนครศรีอยุธยาฯ  3. บูรณาการหลักพุทธธรรม เพื่อพัฒนาสมรรถนะบุคลากรของ ส่วนบริการลูกค้าจังหวัดพระนครศรีอยุธยาฯ
          ผลการวิจัยพบว่า
          1. สภาพปัญหาและอุปสรรคขององค์กร
               1.1 มุมมองสภาพปัญหา และอุปสรรคในการบริหารงานขององค์กรของส่วนบริการลูกค้าจังหวัดพระนครศรีอยุธยาฯ ในปัจจุบันนั้น ผู้ให้ข้อมูลสำคัญ (Key Informants) คือผู้บริหารระดับสูงขององค์กร พบว่า ปัจจุบันนี้ บริษัทโทรคมนาคมแห่งชาติจำกัด (มหาชน) ที่ดำเนินกิจการด้านธุรกิจสื่อสารพบกับสภาพปัญหาการบริหารความเสี่ยง (Risk) 2 ด้าน คือ ความเสี่ยงทางด้านการเงิน และความเสี่ยงทางด้านธุรกิจ ซึ่งจะต้องมีหลักการบริหารองค์กรด้วยทฤษฎี 4 M   คือ 1. Man 2. Money 3. Material 4. Management อย่างมีประสิทธิภาพ และคุ้มค่าต่อองค์กรมากที่สุด โดยจะใช้หลัก Balancs Score Card (BSC)  เป็นเครื่องมือเป็นเกณฑ์วัดผลการดำเนินงานขององค์กร 4 ด้านดังนี้ คือ 1. เรื่องการเงิน (Financial)  2. เรื่องงานและขบวนการจัดการภายใน (Process Internal)   3. เรื่องคู่แข่งขันด้านธุรกิจและลูกค้า (Customer)  4. เรื่องการพัฒนาบุคลากร (Learning & Growth) เมื่อองค์ประสบปัญหาผลการดำเนินการลดลง 2 ปี ซ้อน ผู้บริหารระดับสูงซึ่งเป็นผู้นำการขับเคลื่อนองค์กร ก็ต้องมาวิเคราะห์หาสาเหตุ และแนวทางการแก้ไขโดยวิเคราะห์จาก SWOT เพื่อพิจารณาหาจุดอ่อน และจุดแข็งขององค์กร เมื่อวิเคราะห์และประมวลจาก 1) ปัญหาด้าน 2) ปัญหาด้าน Material 3) ปัญหาด้าน Money 4) ปัญหาด้าน Management จึงสรุปได้ว่าปัญหาที่มากที่สุดคือปัญหาทรัพยากรบุคคล (Man)
           1.2 ปัญหาและ อุปสรรคในการนำหลักพุทธธรรม มาบูรณาการ เพื่อพัฒนาสมรรถนะบุคลากรของส่วนบริการลูกค้าจังหวัดพระนครศรีอยุธยาฯ ในปัจจุบัน มีผู้ให้ข้อมูลสำคัญ (Key Informants) คือ บุคลากรขององค์กร คือ ผู้บริหารระดับต้น, พนักงานและลูกจ้าง พบว่า การพัฒนาสมรรถนะบุคลากรด้วยหลักพุทธธรรมนั้นมีปัญหาในเรื่องของเวลา เนื่องจากผู้บริหารระดับต้น พนักงานและลูกจ้างของส่วนบริการลูกค้าจังหวัดพระนครศรีอยุธยาฯ ได้รับมอบหมายงานภารกิจหลักมากเกินไปจนล้นมือ จึงทำให้ไม่มีเวลาในการพัฒนาสมรรถนะด้วยหลักพุทธธรรม
          2. แนวทางการแก้ปัญหาและอุปสรรค แนวทางการแก้ปัญหาและอุปสรรคตาม ข้อ1.1 จากผู้ให้ข้อมูลสำคัญ (Key Informants) กลุ่มเป้าหมายหลัก 1 กลุ่ม คือ ผู้บริหารระดับสูงขององค์กร มีความคิดที่จะแก้ปัญหาจุดอ่อน (W) ที่ต้องดำเนินการแก้ไขทันทีนั้นก็ คือทรัพยากรคน (Man)  บุคลากรทุกคนในองค์กร ถือว่ามีความสำคัญเท่าๆกัน เปรียบเหมือนฟันเฟืองของเครื่องจักร ที่ฟันเฟืองจะต้องหมุนไปพร้อมกัน และในทิศทางเดียวกันถ้าฟันเฟืองตัวใดตัวหนึ่งเกิดชำรุด หรือขัดฟันเฟืองกันก็จะทำให้เครื่องจักรตัวนั้นทำงานสะดุดขาดประสิทธิภาพขับเคลื่อนไปได้ไม่ดี ก็จะทำให้งานออกมาล่าช้าด้อยคุณภาพเปรียบเหมือนกับบุคลากรขาดศักยภาพในการปฏิบัติงาน จึงควรดำเนินแก้ไขการดังนี้ 1) ต้องให้ความสำคัญในการพัฒนาสมรรถนะบุคลากร สร้างแรงจูงใจมีรางวัลตอบแทนสำหรับผู้ที่ตั้งใจพัฒนาตนเอง 2) ควรมีแผนงาน โครงการกิจกรรม เพื่อพัฒนาสมรรถนะบุคลากรเพื่อพัฒนาทำให้จิตใจสูงขึ้น ส่งผลให้บุคลากรตื่นตัวตลอดเวลาในการปฏิบัติงาน 3) ควรมีการพัฒนาสมรรถนะบุคลากรสายงานสนับสนุนให้มากขึ้น เพื่อให้มาช่วยงานด้านบริการได้ 4) การพัฒนาสมรรถนะบุคลากรยังส่งผลให้บุคลากรมีการแสวงหาองค์ความรู้ การศึกษาค้นคว้า พัฒนาตนเองอย่างต่อเนื่อง ทำให้เกิดความมั่นใจในศักยภาพของตนเอง 5) การพัฒนาสมรรถนะบุคลากรส่งผลทำให้บุคลากรผู้บริการมีความร่วมมือ ร่วมแรงร่วมใจกันปฏิบัติงานกันเป็นทีม
           แนวทางการแก้ปัญหาและอุปสรรคตาม ข้อ1.2 จากผู้ให้ข้อมูลสำคัญ (Key Informants) 22 รูป/คน กลุ่มเป้าหมายหลัก 4 กลุ่ม คือ  1. ผู้เชี่ยวชาญด้านหลักพุทธธรรม 2. ผู้เชี่ยวชาญด้านจิตตปัญญาศึกษา 3. ผู้บริหารระดับสูงขององค์กร และ 4. บุคลากรขององค์กร คือ ผู้บริหารระดับต้น, พนักงานและลูกจ้าง มีความคิดที่สอดคล้องกันได้ลงความเห็นว่าควรนำหลักไตรสิกขา และแนวคิดจิตตปัญญาศึกษามาใช้เป็นแนวทางบูรณาการหลักพุทธธรรมโดยมีประเด็นสำคัญ คือ นำหลักไตรสิกขาซึ่งเป็นคำสอนของพระพุทธเจ้า ใช้เป็นเครื่องมือในการพัฒนาคน แล้วนำมาผสมผสานเชื่อมเข้ากับแนวคิดจิตตปัญญาศึกษา ที่เป็นทั้งแนวคิดและแนวปฏิบัติ ที่มีจุดมุ่งหมายให้เกิดการเรียนรู้เพื่อการเปลี่ยนแปลงภายในตนเอง ครอบครัว สังคม และการเปลี่ยนแปลงภายในองค์กร ทำให้เกิดองค์ความรู้ เท่าทันโลกยุคโลกาภิวัตน์ จะทำอย่างไรให้คนเรา รู้จักเติมเมื่อขาด รู้จักหยุดเมื่อพอ และรู้จักแบ่งปันเมื่อเกิน ทั้งหมดจึงอยู่ที่ “คุณภาพคน” ที่จะพัฒนาขึ้นมา เพื่อทำให้สามารถดำเนินชีวิตอยู่ได้อย่างเป็นปกติสุขในโลกใหม่ใบนี้ เป็นการสร้างคนให้เป็น “มนุษย์ที่สมบูรณ์”  (ฌาน ตรรกวิจารณ์, 2544 : 185)