รูปแบบของพิธีกรรมในงานศพที่คล้ายคลึงกันของชาวล้านนาและชาวเขมรถิ่นไทย
Main Article Content
บทคัดย่อ
งานวิจัย เรื่อง รูปแบบของพิธีกรรมในงานศพที่คล้ายคลึงกันของชาวล้านนาและชาวเขมรถิ่นไทย มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาพิธีกรรมในงานศพของชาวล้านนา 2) ศึกษาพิธีกรรมในงานศพของชาวเขมร ถิ่นไทย 3) วิเคราะห์รูปแบบของพิธีกรรมในงานศพที่มีความคล้ายคลึงกันของชาวล้านนาและชาวเขมรถิ่นไทย เป็นงานวิจัยเชิงคุณภาพในรูปแบบพหุกรณี เก็บรวบรวมข้อมูลด้วยเอกสาร งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง การสังเกตแบบมีส่วนร่วม และ การสัมภาษณ์เชิงลึกรายบุคคล
ผลการวิจัยพบว่า พิธีกรรมในงานศพของชาวล้านนา ปัจจุบันหลายพื้นที่เริ่มมีการใช้บริการธุรกิจที่เกี่ยวข้องกับงานศพ ผสมผสานกับรูปแบบของพิธีกรรมในงานศพแบบดั้งเดิม เช่นเดียวกับในพื้นที่ซึ่งเป็นภูมิลำเนาของผู้วิจัย เพื่อความสะดวกมากยิ่งขึ้น
พิธีกรรมในงานศพของชาวเขมรถิ่นไทย มีความคล้ายคลึงกับพิธีกรรมในงานศพของชาวไทย ทั่วทุกภาค แต่จะมีอัตลักษณ์ทางชาติพันธุ์ที่แตกต่างออกไป ซึ่งแสดงออกถึงประเพณีและวัฒนธรรมที่สืบทอดกันมาเป็นระยะเวลานาน
รูปแบบของพิธีกรรมในงานศพที่คล้ายคลึงกันของชาวล้านนาและชาวเขมรถิ่นไทย ได้แก่ การปฏิบัติก่อนเสียชีวิต การจัดเตรียมสิ่งของก่อนวันฌาปนกิจศพ และ พิธีกรรมในช่วงระหว่างและหลังฌาปนกิจศพ เมื่อวิเคราะห์แล้วพบว่า เกิดจากพื้นฐานด้านความเชื่อเพื่อให้ผู้ใกล้เสียชีวิตจากไปอย่างสงบ ความเชื่อเรื่อง การเดินทางสู่ภพภูมิใหม่ และ ความเชื่อเรื่องการส่งดวงวิญญาณไปสู่ภพภูมิที่ดี รวมถึงการปฏิบัติตามแนวทางพิธีศพแบบดั้งเดิม
Article Details
เอกสารอ้างอิง
ทองปาน ศรีวราลักษณ์. (2566). สัมภาษณ์. ชาติพันธุ์ของสมาชิกในหมู่บ้าน การเคลื่อนศพไปยังฌาปนสถาน และการถวายเชิงบาตร. วันที่ 16 ธันวาคม 2566 บ้านเลขที่ 31/1 หมู่ที่ 22 บ้านโนนสมบูรณ์ ตำบล
สะแกโพรง อำเภอเมืองบุรีรัมย์ จังหวัดบุรีรัมย์.
ประยูร ทรงศิลป์. (2562). เอกสารการสอนชุดวิชา พื้นฐานสังคมและวัฒนธรรมเขมรหน่วยที่ 9. นนทบุรี: มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช.
ปิยพนธ์ กระแสโสม. (2023). สลาเธือร์ : ในพิธีกรรมงานศพชาวไทยเขมร. ออนไลน์. สืบค้นเมื่อ 4 กุมภาพันธ์
แหล่งที่มา: https://www2.m-culture.go.th/surin/ewt_dl_link.php?nid=3152&
filename=index
พระครูบัณฑิตปริยัตยาทร (ประเวศ ปัญฺญาวโร). (2560). ศึกษาวิเคราะห์คติธรรมเกี่ยวกับประเพณีงานศพ ในล้านนา. วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาพระพุทธศาสนา. บัณฑิตวิทยาลัย:มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พริษฐ์ ชิวารักษ์. (2023). ลานนา ล้านนา : การเมืองเรื่องไม้โทกับอาณานิคมความรู้ในล้านนา. ออนไลน์. สืบค้นเมื่อ 15 ธันวาคม 2566. แหล่งที่มา : https://www.the101.world/lanna-history-13/
เพ็ญสุภา สุขคตะ. (2021). ลานนา-ล้านนา มหาวิวาทะ ห้าทศวรรษ. ออนไลน์. สืบค้นเมื่อ 15 ธันวาคม 2566.
แหล่งที่มา : https://www.facebook.com/notes/1300332503651338/
มาลี ดาวรีรัมย์. (2566). สัมภาษณ์. การทำบุญและการแต่งกายมาร่วมในงานศพ. วันที่ 16 ธันวาคม 2566. บ้านเลขที่ 45 หมู่ 15 บ้านสะแกโพรง ตำบลสะแกโพรง อำเภอเมืองบุรีรัมย์ จังหวัดบุรีรัมย์.
ศรินธร รัตน์เจริญขจร. (2559).“ตัดกรรม รำแม่มด” พิธีกรรมรักษาใจ. ออนไลน์ . สืบค้นเมื่อ 21 ธันวาคม2566. แหล่งที่มา : https://www.budnet.org/sunset/node/489
ศิลาวัฒน์ ชัยวงศ์. (2560). ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการเปลี่ยนแปลงความเชื่อและพิธีกรรมการจัดงานศพของ
ชาวล้านนา. วารสาร มจร สังคมศาสตร์ปริทรรศน์. 6 (2), 487-499.
สถานทูตสหรัฐอเมริกาและสถานกงสุลในประเทศไทย. (2565). รายงานว่าด้วยเสรีภาพทางศาสนานานาชาติในประเทศไทย พ.ศ. 2565. ออนไลน์. สืบค้นเมื่อ 19 ธันวาคม 2566. แหล่งที่มา : https://th. usembassy.gov/th/our-relationship-th/official-reports-th/2022-international-religious-freedom-report-thailand-th/
สมชาย ณ นครพนม และคณะ. (2562). ประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมอีสาน. กรุงเทพมหานคร:
โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย จำกัด
สมชาย ศรีวราลักษณ์. (2566). สัมภาษณ์. เครื่องบูชาในพิธีตัดกรรมและพิธีเบิกโลง. วันที่ 17 ธันวาคม 2566 บ้านเลขที่ 24 หมู่ที่ 4 บ้านโนนแดง ตำบลสะแกโพรง อำเภอเมืองบุรีรัมย์ จังหวัดบุรีรัมย์
สมร ชนะมาร. (2566). สัมภาษณ์. การตัดกรรมในพิธีกรรมงานศพของชาวเขมรถิ่นไทย. วันที่ 15 ธันวาคม 2566 บ้านเลขที่ 80 หมู่ที่ 6 บ้านหนองจิก ตำบลห้วยแถลง อำเภอห้วยแถลง จังหวัดนครราชสีมา
สมศักดิ์ ศรีสันติสุข. (2558). โสวัฒนธรรมอีสานในงานวิจัย. เชียงใหม่: บลูมมิ่ง ครีเอชั่น.
สุบิน วุฒิยาสาร. (2566). สัมภาษณ์. การเตรียมเชิงบาตรในงานศพ. วันที่ 16 ธันวาคม 2566. องค์การบริหารส่วนตำบลสะแกโพรง 218 หมู่ที่ 15 ตำบลสะแกโพรง อำเภอเมืองบุรีรัมย์ จังหวัดบุรีรัมย์
สุพิม พลสูงเนิน. (2566). สัมภาษณ์. การยกธงในงานบุญฉลองอัฐิ. วันที่ 17 ธันวาคม 2566 บ้านเลขที่ 24 หมู่ที่ 4 บ้านโนนแดง ตำบลสะแกโพรง อำเภอเมืองบุรีรัมย์ จังหวัดบุรีรัมย์
สำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดเชียงใหม่. (2548). ปริศนาธรรมในพิธีกรรมล้านนา. เชียงใหม่: สำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดเชียงใหม่
เทพประวิณ จันทร์แรง. (2562). ประวัติศาสตร์พระพุทธศาสนาในล้านนา : การวิเคราะห์ข้อมูลจากคัมภีร์และหลักฐานทางโบราณคดี. วรสารพุทธศาสตร์ศึกษา. 10 (1), 39-50.
อภิธาน สมใจ. (2541). งานศพล้านนา ปราสารทนกหัสดีลิงค์สู่ไม้ศพ. เชียงใหม่: สถาบันวิจัยสังคมมหาวิทยาลัยเชียงใหม่
อภิรัตน์ อรรถเทวิน. (2554). ซันลอเจก (แกงกล้วย). ออนไลน์. สืบค้นเมื่อวันที่ 22 ธันวาคม 2566 แหล่งที่มา : http://m-culture.in.th/album/view/97145/