ศิลปวิธีเรียนรู้การประพันธ์ร้อยกรองไทย : การสังเคราะห์หนังสือตำรา ที่มีเนื้อหาเกี่ยวกับคำประพันธ์ไทย
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
คำประพันธ์หรือร้อยกรอง หมายถึงถ้อยคำที่เรียบเรียงประกอบขึ้นให้เป็นระเบียบตามบัญญัติแห่งฉันทลักษณ์ มีสัมผัสที่คล้องจองกัน และมีความไพเราะแตกต่างจากถ้อยคำธรรมดา แบ่งเป็น 5 ชนิดใหญ่ ๆ ได้แก่ โคลง ฉันท์ กาพย์ กลอน และร่าย โดยแต่ละชนิดมีการกำหนดข้อบังคับต่าง ๆ แตกต่างกัน เป็นภูมิปัญญาทางภาษาที่มีมาแต่โบราณ แม้ในปัจจุบันหลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐานของไทยได้กำหนดให้มีการเรียนการสอนอ่านเขียนคำประพันธ์ในทุกช่วงชั้น แต่ก็ปรากฏว่านักเรียนไทยส่วนใหญ่ยังขาดความรู้และทักษะในการแต่งคำประพันธ์ บทความนี้จึงมีจุดมุ่งหมายเพื่อสังเคราะห์ศิลปวิธีเรียนรู้การประพันธ์ร้อยกรองไทยจากหนังสือตำราที่มีเนื้อหาเกี่ยวกับคำประพันธ์ไทย โดยใช้หลักการสังเคราะห์ความรู้จากการอ่าน ของ รื่นฤทัย สัจจพันธุ์ (2562) เป็นแนวทางในการศึกษา ผลการศึกษาพบศิลปวิธีเรียนรู้การประพันธ์ร้อยกรองไทย 4 ประการ ได้แก่ 1. ศิลปวิธีเรียนรู้พินิจบทกลอนต้นแบบ 2. ศิลปวิธีเรียนรู้แบบฝึกหัดพัฒนาทักษะ 3. ศิลปวิธีเรียนรู้ปริศนาร้อยกรอง และ 4. ศิลปวิธีเรียนรู้เกมกลอน โดยศิลปวิธีที่พบทั้ง 4 ประการนี้ เป็นสิ่งที่ยืนยันได้ว่า ร้อยกรองของไทยมีวิธีวิทยาในการเรียนรู้ที่ชัดเจนและมีความสำคัญยิ่ง ควรแก่การศึกษาเรียนรู้ ทั้งในแง่ของการบำรุงรักษาไว้ให้คงอยู่ไปตราบนาน และในแง่ของการนำมาใช้เป็นเครื่องมือในการพัฒนาปัญญาและขัดเกลาเยาวชน
Article Details
เอกสารอ้างอิง
กรมศิลปากร. (2557). พะหมี ปริศนาคำทาย. กรุงเทพมหานคร: พระราม ครีเอชั่น.
จันทร วรลักษณ. (2550). ไม้ตะปูและหัวใจ. (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพมหานคร: นวสาส์นการพิมพ์.
ชลธิชา เลิศวิสุทธินันท์. (2562). การพัฒนาความสามารถในการแต่งบทร้อยกรองประเภทกลอนสุภาพโดยใช้แบบฝึกทักษะร่วมกับเกม KAHOOT ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 2. วิทยานิพนธ์ปริญญาศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยรังสิต.
ชวิน พงษ์ผจญ. (2560). เกมกลอน: กิจกรรมการเรียนรู้ร้อยกรองที่มากกว่าความสนุก. วารสารไทยศึกษา. 13 (2) , 15-50.
ช่อประยงค์. (ม.ป.ป.). กลอนและวิธีเขียนกลอน (ชนะประกวด). กรุงเทพมหานคร: บุรินทร์การพิมพ์.
เตือน พรหมเมศ. (2549). เกมปริศนา เล่นภาษา เล่นคำ. กรุงเทพมหานคร: สุวีริยาสาส์น.
นันทนา ไชยแสง. (2553). ผลการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ตามรูปแบบ 4 MAT กลุ่มสาระการเรียนรู้ภาษาไทย เรื่อง การแต่งกลอนสุภาพ ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6. วิทยานิพนธ์ปริญญาการศึกษามหาบัณฑิต. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยมหาสารคาม.
ป. มหาขันธ์. (2544). สอนเด็กให้เป็นกวี. กรุงเทพมหานคร: โอเดียนสโตร์.
มะนอง ดาว. (2551). เกมไต่บันไดกลอน. กรุงเทพมหานคร: สถาพรบุ๊คส์.
ยุทธ โตอดิเทพย์ และ สุธีร์ พุ่มกุมาร. (2552). คู่มือเรียนเขียนกลอน (ครั้งที่ 4). กรุงเทพมหานคร: แม่คำผาง.
ราชบัณฑิตยสถาน. (2556). พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554. กรุงเทพมหานคร: บริษัท ศิริวัฒนา อินเตอร์พริ้นท์ จำกัด.
รื่นฤทัย สัจจพันธุ์. (2562). การสังเคราะห์ความรู้จากการอ่าน. ใน มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช, เอกสารการสอนชุดวิชาการอ่านภาษาไทย ฉบับปรับปรุงครั้งที่ 2. (พิมพ์ครั้งที่ 2). (หน้า 15-1 – 15-75). นนทบุรี: โรงพิมพ์มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช.
วัฒนา เสนนอก. (2550). การใช้แบบฝึกเสริมทักษะทางภาษา เรื่องการเขียนสะกดคำตามมาตราตัวสะกดแม่กด. วิทยานิพนธ์ปริญญาศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยศิลปากร.
วาสนา บุญสม. (2546). มาเรียนเขียนกลอนกันเถิด. กรุงเทพมหานคร: สุวีริยาสาส์น.
วิษณุ พุ่มสว่าง. (2560). การพัฒนาชุดการสอนรายบุคคล วิชาการเขียนร้อยกรอง เรื่องการแต่งกลอนสุภาพ โดยใช้เทคนิคสี่คู่พิฆาต สาหรับนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 โรงเรียนกระทุ่มแพ้ววิทยา จังหวัดปราจีนบุรี. วิทยานิพนธ์ปริญญาศึกษาศาสตรมหาบัณฑิต. บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัย สุโขทัยธรรมาธิราช.
ศิวกานท์ ปทุมสูติ. (2552). กลอน “จอหงวน”. ออนไลน์. สืบค้นเมื่อ 25 มีนาคม 2567. แหล่งที่มา: https://www.gotoknow.org/posts/257080,
ศิวกานท์ ปทุมสูติ. (2548). กลวิธีสอนเด็กเรียนเขียนบทกวี. กรุงเทพมหานคร: นวสาส์นการพิมพ์.
บรรเจอดพร รัตนพันธุ์. (2555). ต้นแบบแห่งการเรียนรู้. ออนไลน์. สืบค้นเมื่อ 26 มีนาคม 2567 แหล่งที่มา https://www.gotoknow.org/posts/468419
สำลี รักสุทธี. (2554). สอนอย่างไรให้นักเรียนเขียนบทร้อยกรองเป็น. กรุงเทพมหานคร: พัฒนาศึกษา.
สามารถ ศักดิ์เจริญ. (2543ก). ปริศนาร้อยกรอง 1. นครปฐม: โรงพิมพ์มหาวิทยาลัยศิลปากร.
สามารถ ศักดิ์เจริญ. (2543ข). ปริศนาร้อยกรอง 2. นครปฐม: โรงพิมพ์มหาวิทยาลัยศิลปากร.
สุวิทย์ มูลคำ และสุนันทา สุนทรประเสริฐ. (2550). การพัฒนาผลงานทางวชาการสู่การเลื่อนวิทยฐานะ. กรุงเทพมหานคร: อี เค บุ๊คส์.
