กลวิธีการนำเสนอ “ความเป็นเหนือ” ในสื่อบันเทิงไทย พ.ศ. 2519-2564

บทคัดย่อ

           งานวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์กลวิธีการนำเสนอความเป็นเหนือในสื่อบันเทิงไทย พ.ศ. 2519-2564 โดยใช้การวิจัยแบบวิเคราะห์เนื้อหา (Content Analysis) จากสื่อบันเทิงไทยประเภทนวนิยาย 11 เรื่อง ละครโทรทัศน์ 4 เรื่อง และ ภาพยนตร์ 7 เรื่อง ผลการวิจัยพบว่า “ความเป็นเหนือ” ด้านที่ได้สืบทอดมาอย่างยาวนาน เอกลักษณ์ที่แตกต่างจากภาคอื่นทำให้ผู้พบเห็นเกิดความเข้าใจและรับรู้ตรงกันว่าคือสิ่งที่บ่งบอกถึงภาคเหนือ มี 4 วิธี ได้แก่ การนำเสนอผ่านโครงเรื่อง การนำเสนอผ่านตัวละคร การนำเสนอผ่านฉากและบรรยากาศ และการนำเสนอผ่านการใช้ภาษา 1) การนำเสนอผ่านโครงเรื่อง ความเป็นเหนือนำเสนอผ่านโครงเรื่อง 3 แบบ ซึ่งสัมพันธ์กับประเภทของสื่อที่นำเสนอ คือ นวนิยายมักมีโครงเรื่องเกี่ยวกับวิถีชีวิตของชนบททางภาคเหนือ ละครโทรทัศน์มักมีโครงเรื่องเกี่ยวกับการย้อนยุค และภาพยนตร์มักมีโครงเรื่องเกี่ยวกับความรัก 2) การนำเสนอผ่านตัวละคร ผู้ผลิตให้ความสำคัญกับการนำเสนอความเป็นเหนือผ่านคำพูดของตัวละคร ผู้ผลิตนำเสนอความเป็นเหนือในด้าน ความเชื่อ ศิลปะการแสดง ค่านิยม และจารีตประเพณีผ่านคำพูดของตัวละครการกระทำของตัวละคร ผู้ผลิตสร้างตัวละครที่พูดภาษาเหนือและมีการกระทำที่มีลักษณะเฉพาะของภาคเหนือ และรูปลักษณ์ภายนอกของตัวละคร ผู้ผลิตสร้างตัวละครที่เป็นชาวเหนือที่แต่งตัวแบบดั้งเดิมที่มีเอกลักษณ์ของภาคเหนือ 3) การนำเสนอผ่านฉากและบรรยากาศ ผู้ผลิตมีกลวิธีนำเสนอผ่านฉากที่แสดงสถานที่และ         ภูมิประเทศ ผู้ผลิตมักสร้างฉากที่เป็นหมู่บ้านและภูเขาทางภาคเหนือ และฉากที่แสดงวัฒนธรรม ผู้ผลิตมักสร้างฉากที่นำเสนอความเป็นเหนือในด้านวิถีชีวิต ประเพณี ศิลปะวัฒนธรรม และวิธีที่ 4) การนำเสนอผ่านการใช้ภาษา ผู้ผลิตนำเสนอความเป็นเหนือผ่านภาษาท้องถิ่นเหนือในบทบรรยาย และนำเสนอความเป็นเหนือผ่านภาษาท้องถิ่นเหนือในบทสนทนาของตัวละคร กลวิธีที่ดังกล่าวทำให้เรื่องราวที่เกิดขึ้นที่ภาคเหนือมีความสมจริงยิ่งขึ้น และทำให้ผู้ชมและผู้อ่านรับรู้และเข้าใจความเป็นเหนือ