การพัฒนารูปแบบการจัดการชุมชนเพื่อเสริมสร้างชุมชนรอบรู้ด้านสุขภาพจิตชุมชน ของเครือข่ายสุขภาพจังหวัดสระบุรี
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
ความรอบรู้ด้านสุขภาพจิตเป็นสิ่งสำคัญสำหรับการมีคุณภาพชีวิตที่ดีของบุคคลและชุมชน การส่งเสริมให้ชุมชนมีความรอบรู้ด้านสุขภาพจิตจำเป็นต้องมีกระบวนการที่เหมาะสมภายใต้การมีส่วนร่วมของทุกภาคส่วน การวิจัยแบบผสมผสานวิธีครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนารูปแบบการจัดการชุมชนเพื่อเสริมสร้างชุมชนรอบรู้ด้านสุขภาพจิตชุมชนของเครือข่ายสุขภาพจังหวัดสระบุรี แบ่งการวิจัยเป็น 3 ระยะ ดำเนินการในเดือนกันยายน 2566-สิงหาคม 2567 กลุ่มตัวอย่าง คือ ผู้เชี่ยวชาญผู้มีประสบการณ์ และเครือข่ายสุขภาพจิตในจังหวัดสระบุรี รวมจำนวน 492 คน เครื่องมือการวิจัย คือ แบบสัมภาษณ์กึ่งโครงสร้าง แบบสอบถาม คู่มือการปฏิบัติของรูปแบบการจัดการชุมชนฯ แบบบันทึกการสังเกตแบบมีโครงสร้าง และการสนทนากลุ่ม เก็บข้อมูลด้วยการสัมภาษณ์เชิงลึก การสำรวจทางไปรษณีย์ การสังเกตการณ์แบบมีส่วนร่วมในพื้นที่ทดลองใช้รูปแบบฯ และการสนทนากลุ่ม วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนา สถิติเชิงอนุมาน และการวิเคราะห์เชิงเนื้อหา
ผลการศึกษา พบว่า รูปแบบการจัดการชุมชนเพื่อเสริมสร้างชุมชนรอบรู้ด้านสุขภาพจิตฯ มี 2 แนวคิด 3 หลักการ 3 เป้าหมาย 7 กระบวนการพัฒนา และ 3 การประเมินผล และมีปัจจัยสนับสนุนความสำเร็จ คือ การมีกลุ่มอาสาสมัครที่เข้มแข็ง, การมีเทคโนโลยีและการสื่อสารชุมชน, การมีส่วนร่วมของผู้นำชุมชน, และการสนับสนุนภาครัฐและเอกชน ภาพรวมรูปแบบฯ มีประโยชน์และความเป็นไปได้ในการปฏิบัติในระดับดี โดยหลังทดลองใช้รูปแบบฯ กลุ่มตัวอย่างมากกว่าร้อยละ 50 รับรู้ว่าเกิดกิจกรรมการสื่อสารสุขภาพจิตในชุมชน มีความร่วมมือของเครือข่ายในการดำเนินงานสุขภาพจิตในชุมชน และปัญหาสุขภาพจิตของชุมชนได้รับการแก้ไข โดยกลุ่มตัวอย่างทั้ง 3 ตำบลมีความเห็นไม่ต่างกัน
ข้อเสนอแนะ คณะกรรมการพัฒนาคุณภาพชีวิตจังหวัดสระบุรีควรนำรูปแบบนี้มาใช้เป็นกลยุทธ์สำหรับส่งเสริมการบูรณาการความร่วมมือของเครือข่ายสุขภาพในด้านความรู้และทรัพยากร เพื่อส่งเสริมการรับรู้ ความรู้ และทักษะด้านสุขภาพจิตของชุมชนในการป้องกันและแก้ไขปัญหาสุขภาพจิตในจังหวัดสระบุรีอย่างมีประสิทธิภาพต่อไป
Article Details
เอกสารอ้างอิง
กรมสุขภาพจิต. (2565). แนวทางการเสริมสร้างความรอบรู้ด้านสุขภาพจิตของประชาชน. นนทบุรี: บริษัท บียอนด์ พับลิสซิ่ง จำกัด.
กายสิทธิ์ แก้วยาศรี และ บุญมา สุนทราวิรัตน์. (2556). การพัฒนารูปแบบการเฝ้าระวังคัดกรองและดูแลผู้ป่วยจิตเวชในชุมชนจังหวัดเลย. วารสารวิจัยและพัฒนาระบบสุขภาพ. 15, 328-42.
กีรติยา อุ่นเจริญ. (2560). การมีส่วนร่วมของชุมชนในการดูแลผู้ป่วยโรคร่วมจิตเวชสารเสพติด ในเขตโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านห้อม อำเภอเมือง จังหวัดนครพนม. สังคมสงเคราะห์ศาสตรมหาบัณฑิต. ปทุมธานี: หาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
บัณฑิต พิทักษ์. (2566). การพัฒนาระบบการดูแลผู้ป่วยจิตเภทในชุมชนโดยการมีส่วนร่วมของหน่วยบริการปฐมภูมิและภาคีเครือข่ายอำเภอชื่นชม จังหวัดมหาสารคาม. วารสารศูนย์อนามัยที่ 7 ขอนแก่น. 15, 38-52.
ศิลา จิรวิกรานต์กุล. (2567). การพัฒนาระบบเฝ้าระวัง และดูแลผู้ป่วยจิตเวชที่มีความเสี่ยงสูงต่อการก่อความรุนแรงในชุมชนโดยการมีส่วนร่วมของภาคีเครือข่ายในชุมชน จังหวัดบุรีรัมย์. วารสารสุขภาพจิตแห่งประเทศไทย. 32, 224-35.
สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดสระบุรี. (2567). แบบรายงานการตรวจราชการกระทรวงสาธารณสุข ประจำปีงบประมาณพ.ศ. 2567 ประเด็นที่ 4 : สุขภาพกลุ่มวัยสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดสระบุรี รอบที่ 1/2567. สระบุรี: กลุ่มงานสุขภาพจิตและยาเสพติด.
สุสารี ประคินกิจ, จรัสดาว เรลโนลด์ และ อรทิพา ส่องศิริ. (2562). การพัฒนารูปแบบการสร้างเสริมสุขภาพจิตในชุมชน ด้วยกระบวนการวิจัยปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม: กรณีศึกษาชุมชนหนึ่งในกรุงเทพ มหานคร. วารสารวิชาการสมาคม สถาบันอุดมศึกษาเอกชนแห่งประเทศไทย ฉบับวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี. 8, 7-17.
อมราพร สุรการ และ ณัฐวุฒิ อรินทร์. การดูแลสุขภาพจิต : การมีส่วนร่วมของชุมชน. วารสารมหาวิทยาลัยศรี นครินทรวิโรฒ (สาขาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี). 6, 176-84.
อรัญญา สุริยะจันทร์. (2561). กลยุทธ์ดำเนินงานของภาคีเครือข่ายสุขภาพจิตชุมชน จังหวัดอุดรธานี. วารสารศูนย์อนามัยที่ 9 วารสารส่งเสริมสุขภาพและอนามัยสิ่งแวดล้อม. 12, 52-71.
อังคณา วังทอง, อนุชิต วังทอง และ กิตติพัฒน์ ทุติยาสานติ์. (2562). รูปแบบการบูรณาการดูแลและเสริมสร้างสุขภาพจิต โดยเครือข่ายชุมชน อำเภอหนองจิก จังหวัดปัตตานี. วารสารอนามัยสิ่งแวดล้อม และสุขภาพชุมชน. 4, 131-42.
Keeves, Peter J. (1988). “Model and Model Building,” Educational Research Methodology and Measurement An International Handbook. Oxford: Pergamon Press; 1988.
Krejcie, R.V., & D.W. Morgan. (1970). “Determining Sample Size for Research Activities”. Educational and Psychological Measurement. 30, 607–10.
