การขยายบทบาทและภารกิจงานยุติธรรมสู่ท้องถิ่น: ศักยภาพ แนวทางปฏิบัติ และขอบเขตภารกิจ
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์ศักยภาพและความเป็นไปได้ของการขยายบทบาทและภารกิจงานยุติธรรมของกระทรวงยุติธรรมสู่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น รวมทั้งนำเสนอข้อเสนอรูปแบบและแนวทางความร่วมมือระหว่างกระทรวงยุติธรรมและองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นที่สอดคล้องกับภารกิจและความหลากหลายขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น โครงการวิจัยนำร่องเพื่อเตรียมความพร้อมในการขยายบทบาทและภารกิจงานยุติธรรมสู่ท้องถิ่น เป็นการศึกษาวิธีวิจัยเชิงปฏิบัติการ ประกอบทั้งการศึกษาวิจัยเชิงคุณภาพ และสาธิตทดลองในพื้นที่นำร่อง 4 แห่ง
ผลการศึกษาพบว่า ภารกิจที่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นมีศักยภาพระดับสูงในการดำเนินภารกิจด้านงานยุติธรรม ได้แก่ 1) การป้องกันและเฝ้าระวัง 2) การให้ความรู้/คำปรึกษาแนะนำเกี่ยวกับกฎหมาย และ 3) การจัดการความขัดแย้ง/ไกล่เกลี่ยประนอมข้อพิพาท ส่วนภารกิจที่มีศักยภาพระดับปานกลาง ได้แก่ 1) การบริการด้านงานยุติธรรม และ 2) การแก้ไขฟื้นฟูและพัฒนาพฤตินิสัยผู้กระทำผิด สำหรับแนวทางการเสริมสร้างความร่วมมือนั้น ควรเริ่มต้นจากการศึกษาปัญหา ทำงานเชิงรุกเชิญชวน และทำงานร่วมกับองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น แนวทางปฏิบัติมี 4 ขั้นตอน คือ 1) การพูดคุยแบบไม่เป็นทางการและตั้งคณะทำงาน 2) จัดประชุมเชิงปฏิบัติเพื่อสร้างแผนงานร่วมกัน 3) จัดทำบันทึกข้อตกลงฯ และนำแผนไปสู่การปฏิบัติ และ 4) การประเมินผลการทำงาน ในส่วนขอบเขตภารกิจที่สามารถจัดทำผ่านบันทึกข้อตกลงฯ (MOU) ร่วมกันในแต่ละภารกิจได้นั้น พบว่า 1) ด้านการป้องกันและเฝ้าระวัง สามารถสร้างเครือข่ายเฝ้าระวัง/แจ้งข่าวและเบาะแส การจัดทำฐานข้อมูลเกี่ยวกับเด็กและเยาวชนกลุ่มเสี่ยง และจัดกิจกรรมรณรงค์กลุ่มเสี่ยง 2) ด้านการให้ ความรู้ คำปรึกษา แนะนำเกี่ยวกับกฎหมาย และการบริการด้านงานยุติธรรม สามารถให้ความรู้/คำปรึกษากฎหมายทั่วไป บริการคุ้มครองสิทธิและเสรีภาพ นิติวิทยาศาสตร์ การจัดบริการเยี่ยมเด็กที่อยู่ในสถานพินิจฯ ผ่านระบบวีดิทัศน์ทางไกล (Video Conference) และสงเคราะห์ผู้กระทำผิดหลังปล่อยตัว 3) ด้านการจัดการความขัดแย้งและการไกล่เกลี่ยประนอม สามารถทำได้ในบางคดีที่มีศักยภาพเท่านั้น เช่น คดีแพ่ง คดีเด็กและเยาวชน และคดีทั่วไป 4) ด้านการแก้ไขฟื้นฟูและพัฒนาพฤตินิสัยผู้กระทำผิด สามารถจัดให้มีการดูแลผู้กระทำความผิดทั้งก่อนและหลังปล่อยตัวเพื่อลดความเสี่ยงในการกระทำความผิดซ้ำ และการสงเคราะห์ผู้ต้องขังหลังพ้นโทษ เป็นต้น
Article Details
@ 2020 King Prajadhipok's Institute The Government Complex Commemorating All Right Reserved.
เอกสารอ้างอิง
กรมคุมประพฤติ. (2549). ค้นเส้นทาง สร้างความรู้ ก้าวสู่ยุติธรรมชุมชน ถอดบทเรียนโครงการพลังเครือข่ายยุติธรรมชุมชนแก้ปัญหายาเสพติด. กรุงเทพฯ : ศรีบูรพาการพิมพ์.
กรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น. (2559). “สรุปข้อมูล อปท ทั่วประเทศ”., สำนักพัฒนาระบบ รูปแบบและโครงสร้าง กรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น, สืบค้นจาก http://www.dla.go.th/work/abt/
กิตติพงษ์ กิตยารักษ์. (2550). ความยุติธรรมเชิงสมานฉันท์: หลักการและแนวคิด ในกระบวนการยุติธรรมเชิงสมานฉันท์. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย จำกัด.
สังศิต พิริยะรังสรรค์ และผาสุก พงษ์ไพจิตร, บก. (2537). การกระจายอำนาจอย่างไรสร้างประชาธิปไตย. กรุงเทพฯ : 179 การพิมพ์.
จุฑารัตน์ เอื้ออำนวยและคณะ. (2551). ยุติธรรมชุมชน : การเปิดพื้นที่ของชุมชนในการอำนวยความยุติธรรม. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์เดือนตุลา.
ชูวงศ์ ฉายะบุตร. (2539). การปกครองท้องถิ่นไทย. กรุงเทพฯ : สมาคมนิสิตเก่ารัฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
ฐนันดร์ศักดิ์ บวรนันทกุล และคณะ. (2550). รายงานการศึกษาวิจัยการพัฒนาภารกิจด้านงานยุติธรรมภายใต้ความร่วมมือระหว่างกระทรวงยุติธรรมกับองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น. กรุงเทพฯ : คณะสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล.
ณรงค์ เชื้อบุญช่วย, นักวิเคราะห์นโยบายและแผนชำนาญการพิเศษ, สัมภาษณ์โดยคณะวิจัย, 7 พฤษภาคม 2553, สำนักงานคณะกรรมการการกระจายอำนาจให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น, กรุงเทพฯ, เทปบันทึกเสียง.
ธนา ยันตรโกวิท, ผู้อำนวยการสำนักส่งเสริมการพัฒนาเศรษฐกิจ สังคมและการมีส่วนร่วม กรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น) ในการอภิปรายเวทีสัมมนาระดมความคิดเห็นเกี่ยวกับภารกิจ รูปแบบ และความร่วมมือระหว่างกระทรวงยุติธรรมและองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น วันจันทร์ที่ 10 พฤษภาคม 2553 ณ โรงแรมรามาการ์เด้นท์.
พรภณ พงษ์เพชร. (2553). ความร่วมมือในการป้องกันปัญหายาเสพติดระหว่างองค์กรภาครัฐและองค์กรภาคเยาวชน ศึกษาเฉพาะศูนย์อำนวยการประสานงานป้องกันและแก้ไขปัญหายาเสพติดภาคเยาวชน (ศอ.ปส.ย.). วิทยานิพนธ์มหาบัณฑิต คณะรัฐศาสตร์, มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
วิชัย รูปขำดี. (ม.ป.ป.). รายงานการประเมินองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นที่มีความเป็นเลิศเพื่อรับรางวัลพระปกเกล้าประจำปี พ.ศ. 2552.
วิทยาลัยพัฒนาการปกครองท้องถิ่น. (2549). โครงการพลเมืองยุคใหม่ : หลักสูตรความรู้เบื้องต้นด้านการปกครองท้องถิ่นสำหรับประชาชน. พิมพ์ครั้งที่ 2 , กรุงเทพฯ : สถาบันพระปกเกล้า.
วีระศักดิ์ เครือเทพ. (2550). เครือข่าย : นวัตกรรมการทำงานขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น. กรุงเทพฯ : ซีโน ดีไซน์.
วุฒิสาร ตันไชย. (2547). การกระจายอำนาจและการปกครองท้องถิ่น : ความก้าวหน้าหลังรัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2540. นนทบุรี : คลังวิชา.
สำนักงานปลัดกระทรวงยุติธรรม. (2550). ความเชื่อมโยงของเครือข่ายยุติธรรมชุมชนกับการบริหารราชการจังหวัดแบบบูรณาการและการกระจายอำนาจสู่ท้องถิ่น. กรุงเทพฯ : สำนักงานปลัดกระทรวงยุติธรรม.
สำนักงานปลัดกระทรวงยุติธรรม. (2551). การจัดตั้งสำนักงานยุติธรรมจังหวัด ระบบการบริหารจัดการ และบทบาทต่อการพัฒนาระบบงานยุติธรรมชุมชน. กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย จำกัด.
อรทัย ก๊กผล และฉัตรระวี ปริสุทธิญาณ, บก. (2552). เคล็ดลับการจัดบริการสาธารณะท้องถิ่น: บทเรียนจากรางวัลพระปกเกล้า’ 51. กรุงเทพฯ : สถาบันพระปกเกล้า.
Agranoff, R. (2006, December). Inside Collaboration networks: Ten lesson for public managers [Special Issue]. Public Administration Review, 66 (6), 56-65.
Bryson, J. M., Crosby, B. C. & Stone, M. M. (2006, December). The Design and Implementation of Cross-sector Collaboration: Proposition from the literature [Special Issue]. Public Administration Review, 66 (6), 44-45.
Litvack, J. & Seddon, J. eds. (1999). Decentralization Briefing Notes. Washington D.C.: The World Bank.
McGuire, M. (2006, December). Collaboration Public Management: Assessing What We Know and How We Know [Special Issue]. Public Administration Review, 66 (6), 33-43.
Kickert, Klijin and Koppenjan. in Agranoff, R. (2006, December). Inside Collaboration Networks: Ten Lesson for Public Managers [Special Issue]. Public Administration Review, 66 (6), 56-65.
Thomson, A. M. & Perry, J. L. (2006, December). Collaboration Processes: Inside the Black Box [Special Issue]. Public Administration Review, 66 (6), 20-32.
Mandell, M. P. (2011, Fall). Collaboration through Network Structure for Community Building Efforts. Nation Civic Review, 90, 279-287.
United Nations Office on Drugs and Crime, Regional Centre for East Asia and the Pacific. (2007). An Introduction to Key Concept: Prevention that Work ! a Comprehensive Approach for Anti-drug Programmes. Bangkok : Author.
