ศาลรัฐธรรมนูญไทย : ทบทวนก่อนการปฎิรูป

บทคัดย่อ

     องค์กรตุลาการทางรัฐธรรมนูญของไทย มีพัฒนาการสืบต่อมาตั้งแต่ปี พ.ศ.๒๔๘๙ ในรูปแบบขององค์กรกึ่งการเมืองกึ่งตุลาการที่เรียกว่า “คณะตุลาการรัฐธรรมนูญ” โดยมีอำนาจหน้าที่หลักคือการตรวจสอบความชอบด้วยรัฐธรรมนูญของกฎหมายและอำนาจหน้าที่อื่นๆ ที่เพิ่มขึ้นมาเรื่อยๆ ตามพัฒนาการทางการเมืองไทย จนกระทั่งผู้ร่างรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๔๐ ได้ยกระดับให้องค์กรดังกล่าวกลายเป็นองค์กรศาลที่ใช้อำนาจตุลาการเต็มรูปแบบ และหลังจากนั้น ประเทศไทยได้ยอมรับและใช้ระบบศาลรัฐธรรมนูญเป็นองค์กรตุลาการทางรัฐธรรมนูญสืบต่อมาจนปัจจุบัน

     บทบาทของศาลรัฐธรรมนูญไทยในเรื่องการคุ้มครองสิทธิและเสรีภาพของประชาชนนั้นมีพัฒนาการที่ดีขึ้นอย่างชัดเจนในช่วงระยะหลัง โดยเฉพาะอย่างยิ่งในสมัยของศาลรัฐธรรมนูญตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๕๐ มีการคุ้มครองสิทธิเสรีภาพประการสำคัญหลายประการ เช่น ความเสมอภาค เสรีภาพในทรัพย์สินและการประกอบอาชีพ สิทธิของประชาชนในคดีอาญา รวมทั้งยังมีรับรองสิทธิและเสรีภาพของประชาชนขึ้นเพิ่มเติมจาก รัฐธรรมนูญด้วย

     ทว่าภาวะวิกฤตทางการเมืองที่กินเวลายาวนานเกือบสิบปี โดยที่คำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญในเรื่องทีเกี่ยวข้องกับการตรวจสอบการใช้อำนาจและการปฏิบัติหน้าที่ของสถาบันการเมืองต่างๆให้เป็นไปตามรัฐธรรมนูญนั้น ถูกวิพากษ์วิจารณ์อย่างมากทั้งในทางวิชาการและสาธารณชนศาลรัฐธรรมนูญถูกมองว่าเป็นหนึ่งในผู้เล่นทางการเมืองจนเกิดข้อเรียกร้องให้ทบทวนเกี่ยวกับบทบาทและอำนาจหน้าที่ของศาลรัฐธรรมนูญ

     จากการศึกษาคำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญ เปรียบเทียบกับหลักวิชาการ ประกอบข้อวิพากษ์วิจารณ์ทางการเมืองแล้ว ผู้เขียนจึงมีข้อเสนอให้ลดอำนาจของศาลรัฐธรรมนูญให้เป็นองค์กรที่ใช้อำนาจทางตุลาการที่มีอำนาจหน้าที่ในการคุ้มครองสิทธิเสรีภาพของประชาชนผ่านการตรวจสอบความชอบด้วยรัฐธรรมนูญของกฎหมายเป็นหลัก ส่วนอำนาจหน้าที่อื่นๆ นั้นควรมีเท่าที่จำเป็น โดยหลีกเลี่ยงอำนาจหน้าที่ในอันที่จะต้องชี้ถูกชี้ผิดทางการเมือง ให้เหลือเพียงการวินิจฉัยชี้ขาดปัญหาข้อกฎหมายในทางรัฐธรรมนูญเท่านั้น