แผนยุทธศาสตร์การพัฒนาท้องถิ่น กับความเข้มแข็งของชุมชน ในภาคเหนือตอนบนของประเทศไทย

บทคัดย่อ

     การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษา ๑) ลักษณะแผนยุทธศาสตร์การพัฒนาขององค์การบริหารส่วนตำบล ๘๔ แห่ง ๒) ความสัมพันธ์ระหว่างแผนยุทธศาสตร์การพัฒนาท้องถิ่นกับความเข้มแข็งของชุมชน โดยผู้วิจัยได้วิเคราะห์จากการสนทนากลุ่ม (Focus Group) กับผู้นำชุมชน (ผู้ใหญ่บ้าน กรรมการหมู่บ้าน สมาชิก อบต.ปราชญ์ชาวบ้าน ผู้สูงอายุ กลุ่มพัฒนาสตรี พระสงฆ์) และประชาชน ทีละตำบลจำนวน ๖ ตำบลๆ ละ ๑ กลุ่ม ๆ ละ ๑๐ คน และจากการสังเกตการณ์แบบมีส่วนร่วม และไม่มีส่วนร่วมของผู้วิจัย ๓) ปัญหาและอุปสรรคในการจัดทำแผนยุทธศาสตร์การพัฒนาขององค์การบริหารส่วนตำบล ผู้วิจัยได้ทำการสนทนากลุ่ม (Focus Group) กับกลุ่มผู้บริหารและบุคลากร ภายในองค์การบริหารส่วนตำบลจำนวน ๑๒ คน ในพื้นที่ ๖ ตำบล และการสังเกตการณ์แบบมีส่วนร่วมและไม่มีส่วนร่วมของผู้วิจัย โดยทั้งหมดเป็นการศึกษาทั้งองค์การบริหารส่วนตำบลที่ได้รับและไม่ได้รับรางวัลการบริหารจัดการที่ดี

     ผลการวิจัยพบว่า องค์การบริหารส่วนตำบลที่ไม่ได้รับรางวัลการบริหารจัดการที่ดี ลักษณะของแผนยุทธศาสตร์มีการจัดสรรงบประมาณด้านโครงสร้างพื้นฐานมากถึงร้อยละ ๙๕ ของเงินงบประมาณในการพัฒนาทั้งหมด ไม่มีการสนับสนุนการทำ เศรษฐกิจพึ่งตนเองของชุมชน ชุมชนจะพัฒนาความเข้มแข็งตามแนวทางของแผนยุทธศาสตร์การพัฒนาท้องถิ่น ปัญหาและอุปสรรคเกิดจากนายกองค์การบริหารส่วนตำบลไม่สัมพันธ์กับภาวะผู้นำแบบสุดยอดทำให้ไม่สามารถเปลี่ยนแปลงแนวทางการพัฒนาให้แตกต่างไปจากเดิม ไม่สามารถเป็นแบบอย่างที่ดีในการทำงานให้กับผู้ใต้บังคับบัญชาได้ และปัญหาของการสร้างผู้นำใหม่เพื่อแบ่งเบาภาระหน้าที่ของตนเองรวมทั้งปัญหาความไม่เข้าใจอย่างชัดเจนถึงบทบาทฝ่ายบริหารและฝ่ายนิติบัญญัติ

     ส่วนองค์การบริหารส่วนตำบลที่ได้รับรางวัลการบริหารจัดการที่ดี ลักษณะของแผนยุทธศาสตร์นอกจากการจัดสรรงบประมาณด้านโครงสร้างพื้นฐานแล้ว ยังมีการพัฒนาด้านสังคม การศึกษา การพัฒนาคน แต่ก็ยังไม่มีการสนับสนุนการทำเศรษฐกิจพึ่งตนเองของชุมชน ชุมชนมีความเข้มแข็งก่อนแผนยุทธศาสตร์การพัฒนาท้องถิ่น นายกองค์การบริหารส่วนตำบลสัมพันธ์กับภาวะผู้นำแบบสุดยอดบางส่วน