การเมืองและพฤติกรรมการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร พ.ศ.2566: กรณีศึกษาจังหวัดร้อยเอ็ด
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
งานวิจัยนี้ใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพ โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความเคลื่อนไหวทางการเมือง พฤติกรรมการเลือกตั้ง และบทบาทของตัวแสดงทางการเมืองที่เกี่ยวข้องกับการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร พ.ศ.2566 ในจังหวัดร้อยเอ็ด การเก็บข้อมูลดำเนินการทั้งในช่วงก่อน ระหว่าง และหลังการเลือกตั้ง ผ่านการวิเคราะห์เอกสาร การสังเกตการณ์ภาคสนาม การสัมภาษณ์ การสนทนากลุ่ม และการสำรวจความคิดเห็นผู้ใช้สิทธิเลือกตั้งหลังการลงคะแนนเสียง
ผลการศึกษาพบว่า ความเข้มข้นของการแข่งขันและความเคลื่อนไหวทางการเมืองในแต่ละเขตเลือกตั้งมีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญอันเป็นผลจากปัจจัยสำคัญที่ส่งผลต่อการแข่งขัน ได้แก่ จำนวนและการกระจายตัวของผู้สมัครที่มีฐานเสียงเข้มแข็ง การปรับเปลี่ยนเขตเลือกตั้ง และบทบาทของเครือข่ายการเมืองท้องถิ่น ด้านกลยุทธ์การหาเสียง ผู้สมัครส่วนใหญ่ใช้วิธีผสมผสานระหว่างกลยุทธ์แบบดั้งเดิมกับการใช้เทคโนโลยีสมัยใหม่ อิทธิพลของเครือข่ายหัวคะแนนลดลง ขณะที่สื่อสังคมออนไลน์กลายเป็นช่องทางที่ใช้อย่างแพร่หลาย
ทั้งจากพรรคการเมืองและผู้สมัครในการสื่อสารกับผู้มีสิทธิเลือกตั้ง
ในส่วนของผลการเลือกตั้งแสดงให้เห็นถึงความเปลี่ยนแปลงในโครงสร้างฐานเสียงระดับพื้นที่ โดยพรรคเพื่อไทยสูญเสียที่นั่งแบบแบ่งเขตมากที่สุดนับตั้งแต่ปี พ.ศ.2544 ขณะที่พรรคก้าวไกลได้รับคะแนนแบบแบ่งเขตในสัดส่วนที่น่าสนใจและได้คะแนนบัญชีรายชื่อเป็นอันดับสองรองจากพรรคเพื่อไทย ข้อค้นพบชี้ว่า พฤติกรรมการลงคะแนนเสียงสัมพันธ์กับระดับการพัฒนาเศรษฐกิจ การเข้าถึงเทคโนโลยี รวมทั้งความรู้ความเข้าใจในระบบเลือกตั้งและการเปลี่ยนแปลงกติกาทางการเมือง ปัจจัยเหล่านี้ได้ส่งผลต่อการตัดสินใจในการลงคะแนนเสียงเลือกตั้ง โดยเฉพาะการเปลี่ยนผ่านจากอิทธิพลของกลุ่ม "เสื้อแดง" และพรรคเพื่อไทยไปสู่การแข่งขันแบบหลายขั้วอำนาจที่ไม่มีพรรคใดครองความได้เปรียบหรือผูกขาดความนิยมของประชาชนได้อย่างเด็ดขาด
ข้อเสนอแนะเชิงทฤษฎีของการศึกษานี้ คือ การวิเคราะห์ร่วมกันของปัจจัยด้านระบบการเลือกตั้ง เทคโนโลยีทางการเมือง และทุนทางการเมืองในระดับพื้นที่ เพื่อทำความเข้าใจพฤติกรรมการเลือกตั้งที่กำลังเปลี่ยนแปลงไป ส่วนข้อเสนอแนะเชิงนโยบาย เน้นย้ำความจำเป็นในการพัฒนาบทบาทของผู้ตรวจการเลือกตั้ง ส่งเสริมการมีส่วนร่วมของภาคประชาชนและเครือข่ายความร่วมมือ พร้อมเสริมสร้างกลไกกำกับดูแลกระบวนการเลือกตั้งที่มีประสิทธิภาพ
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
@ 2020 King Prajadhipok's Institute The Government Complex Commemorating All Right Reserved.
เอกสารอ้างอิง
ภาษาไทย
กตัญญู แก้วหานาม และ พิมพ์ลิขิต แก้วหานาม. (2563). การศึกษาความเคลื่อนไหวทางการเมืองและพฤติกรรมการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร 2562 จังหวัดกาฬสินธุ์. สำนักวิจัยและพัฒนา สถาบันพระปกเกล้า.
กองบรรณาธิการไทยรัฐพลัส. (2565, 20 ธันวาคม). อาจสามารถโมเดล จากเรียลลิตี้แก้จนยุคทักษิณ สู่การทำน้ำประปาให้ดื่มได้ยุคคณะก้าวหน้า. ไทยรัฐออนไลน์. https://plus.thairath.co.th/topic/politics&society/102560
ไทยพีบีเอส. (2566, 3 พฤษภาคม). หักปากกาเซียน คน Gen ไหนส่งใคร นายก. https://www.thaipbs. or.th/news/content/327317
ธีรศักดิ์ มณีวงษ์. (2566, 1 กันยายน). เรียลลิตี้แก้จนที่ อาจสามารถ ทัวร์นกขมิ้นบนแผ่นดินอีสาน ตำแหน่งและตำนานของ ทักษิณ ชินวัตร. The Isaan Record. https://theisaanrecord.co/2023/ 09/01/thaksin-in-isan-adsamad-model/
เนชั่นทีวี. (2565, 26 กันยายน). เพื่อไทยแลนด์สไลด์" บททดสอบผ่านทุกสนามเลือกตั้งที่มีอยู่จริง โดย อสนีบาต. https://www.nationtv.tv/columnist/politc-insider/378887621
ประเทือง ม่วงอ่อน. (2563). การศึกษาความเคลื่อนไหวทางการเมืองและพฤติกรรมการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร 2562 จังหวัดอุบลราชธานี. สำนักวิจัยและพัฒนา สถาบันพระปกเกล้า.
พิสมัย ศรีเนตร และ จันทรา ธนะวัฒนาวงศ์. (2563). ความเคลื่อนไหวทางการเมืองและพฤติกรรมการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร 2562 จังหวัดสุรินทร์. สำนักวิจัยและพัฒนา สถาบันพระปกเกล้า.
วัชชิรานนท์ ทองเทพ. (2566, 24 มีนาคม). วิเคราะห์ : X,Y หรือ Z Gen ไหน จะชี้ขาดผลเลือกตั้ง. บีบีซีไทย. https://www. bbc.com/thai/articles/cn32zyv9nr2o
วิทยา เย้ย เพื่อไทย เพ้อเจ้อแลนด์สไลด์ ชี้ควรเก็บไว้ใช้แค่ปลอบใจในฝัน. (2566, 27 มีนาคม).
มติชนออนไลน์. https://www.matichon.co.th/politics/news_3895076
ศิวัช ศรีโภคางกุล. (2563). การศึกษาความเคลื่อนไหวทางการเมืองและพฤติกรรมการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร 2562 จังหวัดขอนแก่น. สำนักวิจัยและพัฒนา สถาบันพระปกเกล้า.
ศุทธิกานต์ มีจั่น. (2563). การศึกษาความเคลื่อนไหวทางการเมืองและพฤติกรรมการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร 2562 จังหวัดร้อยเอ็ด. สำนักวิจัยและพัฒนา สถาบันพระปกเกล้า.
ศุทธิกานต์ มีจั่น. (2567ก). พรรคการเมืองและการเลือกตั้ง. ทริปเพิ้ล เอ็ดดูเคชั่น.
ศุทธิกานต์ มีจั่น. (2567ข). การศึกษาความเคลื่อนไหวทางการเมืองและพฤติกรรมการเลือกตั้งสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร 2567 จังหวัดร้อยเอ็ด. สำนักวิจัยและพัฒนา สถาบันพระปกเกล้า.
สำนักงานคณะกรรมการการเลือกตั้ง. (2566, 14 พฤษภาคม). ข้อมูลจากการเลือกตั้ง สส. แบบแบ่งเขตเลือกตั้ง วันที่ 14 พ.ค. 2566. https://ectreport66.ect.go.th/by-province
สำนักงานพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์จังหวัดร้อยเอ็ด. (2565). รายงานสถานการณ์ทางสังคม ประจำปี 2565 จังหวัดร้อยเอ็ด. https://www.m-society.go.th/ewtadmin/
ewt/mso_web/download/ article/ article_20220920152346.pdf
สุรชาติ บำรุงสุข. (2566, 15 สิงหาคม). ความท้าทายบนทางแพร่ง: พรรคเพื่อไทยกับรัฐบาลผสมใหม่. มติชนสุดสัปดาห์. https://www.matichon.co.th/weekly/column/
article_702293
หทัยกาญจน์ ตรีสุวรรณ. (2563, 6 ธันวาคม). เลือกตั้งท้องถิ่น : ปรากฏการณ์ใหม่-ข้อมูล-สถิติน่าสนใจในศึกเลือกตั้ง อบจ. 63. บีบีซีไทย. https://www.bbc.com/thai/thailand-55186329
อุ๊งอิ๊ง เสียดาย ‘อาจสามารถโมเดล’ ถูกทิ้งหลังรัฐประหาร. (2566,18 กุมภาพันธ์). เดอะ รีพอร์ตเตอร์. https://www.thereporters.co/tw-politics/1802231602/
ภาษาอังกฤษ
Antunes, Rui. (2010). Theoretical Models of Voting Behaviour. Exedra, 4, 145-170.
Daungyewa Utarasint. (2023, 18 September). Vote-buying and Islamic Politics in Thailand’s Deep South. ISEAS - Yusof Ishak Institute. https://www.iseas.edu.sg/
articles-commentaries/iseas-perspective/2023-73-vote-buying-and-islamic-politics-in-thailands-deep-south-by-daungyewa-hong-utarasint/
Keyes, Charles F. (1966). Peasant and Nation: A Thai-Lao Village in a Thai State. [Unpublished Doctoral dissertation]. Cornell University.
Keyes, Charles F. (2014). Finding Their Voice: Northeastern Villagers and the Thai State. Silkworm Books.
Mathis Lohatepanont & Napon Jatusripitak. (2023, 28 July). One Constituency, Two Parties: Ballot Splitting and Divided Loyalties in Thailand’s Election. Fulcrum. https://fulcrum.sg/one-constituency-two-parties-ballot-splitting-and-divided-loyalties-in-thailands-election/
Morton, Rebecca B. & Ou,Kai.(2015). What Motivates Bandwagon Voting Behavior: Altruism or a Desire to Win?. European Journal of Political Economy, 40(Part B), 224-241. https://doi.org/10.1016/j.ejpoleco.2015.04.009
Napon Jatusripitak & Ricks, J. I. (2024). Age and ideology: The emergence of new political cleavages in Thailand’s 2566 (2023) election. Pacific Affairs, 97(1), 117–136. https://ink.library.smu.edu.sg/soss_research/3911
Saowanee T. Alexander & McCargo, Duncan. (2019). “Exit, Voice, (Dis)loyalty? Northeast Thailand after the 2014 Coup” pp. 90-113 in Michael J Montesano, Terence Chong, & Mark Heng Shu Xun (Eds). After the Coup: The National Council for Peace and Order Era and the Future of Thailand. ISES–Yusof Ishak Institute.
Somchai Phatharathananunth. (2008). The Thai Rak Thai Party and Elections in Northeastern Thailand. Journal of Contemporary Asia, 38(1), 106-123.
Somchai Patharathananunth. (2016). Rural Transformations and Democracy in Northeast Thailand. Journal of Contemporary Asia, 46(3), 504-519.
Suthikarn Meechan. (2019). Clans and Networks: Thai Clientelistic Politics at the Local Level. Kyoto Review of Southeast Asia, Trendsetters, May 2019. https://kyotoreview.org/ trendsetters/clans-and-networks-thai-clientelistic-politics-at-the-local-level/
