Decision Making Process and the Causes of the Decision to Donate or to not to become an Organ Donor
คำสำคัญ:
การบริจาคอวัยวะ, กระบวนการตัดสินใจบทคัดย่อ
การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อทำความเข้าใจกระบวนการและสาเหตุในการตัดสินใจบริจาคและไม่บริจาคอวัยวะ ใชัวิธีวิจัยเชิงคุณภาพ การศึกษารายกรณี กรณีศึกษาแบบเจาะจง เพื่อให้ได้กรณีศึกษาที่มีคุณลักษณะตรงตามที่กำหนดไว้ โดยผู้ให้ข้อมูลเป็นผู้มีประสบการณ์โดยตรงที่ลงทะเบียนแสดงความจำนงบริจาคอวัยวะของตนเองให้กับศูนย์รับบริจาคอวัยวะ สภากาชาดไทย และผู้ที่ไม่มีความจำนงจะบริจาคอวัยวะ ที่มีความพร้อมและยินยอมให้ข้อมูลด้วยความสมัครใจ โดยแบ่งเป็น 2 กลุ่ม ๆ ละ 10 คน ผลการวิจัยพบว่า กระบวนการตัดสินใจของผู้บริจาคและไม่บริจาคอวัยวะ มี 4 ระยะ ได้แก่ 1. ระยะก่อนการตัดสินใจ เป็นระยะแรกของการได้รับข้อมูลข่าวสารเกี่ยวกับการบริจาคอวัยวะ ประกอบด้วย 1.1 ช่องทางการได้รับข้อมูล และ 1.2 ข้อมูลที่ได้รับ 2. ระยะระหว่างการตัดสินใจ ซึ่งในขั้นนี้แบ่งผู้ที่ได้รับข้อมูล ออกเป็น 4 กลุ่ม ได้แก่ ไม่สนใจ อาจจะบริจาค ตั้งใจจะบริจาค และบริจาค โดยระยะระหว่างการตัดสินใจ ประกอบด้วย 2.1 การแสวงหาข้อมูลเชิงลึก ได้แก่ ข้อมูลที่เป็นข้อเท็จจริง และความเชื่อที่เกี่ยวกับการบริจาคอวัยวะ และ 2.2 การชั่งน้ำหนัก มี 2 ประเด็น คือ พิจารณาความต้องการของตนเอง และพิจารณาความคิดเห็นของครอบครัวที่มีต่อการบริจาคอวัยวะ 3. ระยะการตัดสินใจ เป็นการปฏิบัติตามการตัดสินใจของตนเอง เป็นการลงมือปฏิบัติภายหลังจากที่ได้รับข้อมูลข่าวสารเกี่ยวกับการบริจาคอวัยวะอย่างเพียงพอ ว่าจะบริจาคหรือไม่บริจาค 4. ระยะหลังการตัดสินใจ แบ่งเป็น 4.1 ผลลัพธ์ต่อ
การตัดสินใจไม่บริจาคอวัยวะ ได้แก่ ผลลัพธ์ที่ส่งผลต่อภายใน คือ ความสบายใจที่ไม่ต้องอยู่กับความคิดวนเวียนเกี่ยวกับความตาย และผลลัพธ์ที่ส่งผลต่อการแสดงออก คือ แจ้งให้ญาติทราบว่าไม่มีความจำนงที่จะบริจาค 4.2 ผลลัพธ์ต่อการตัดสินใจบริจาคอวัยวะ ได้แก่ ผลลัพธ์ที่ส่งผลต่อภายใน คือ ความภาคภูมิใจ การเห็นคุณค่าของตนเอง และผลลัพธ์ที่แสดงออก คือ การดูแลสุขภาพ การพกบัตรประจำตัว การแจ้งให้ญาติถึงการลงทะเบียนบริจาคอวัยวะไว้ และผลลัพธ์ต่อผู้อื่น ได้แก่การเป็นแบบอย่าง และการส่งต่อความเชื่อเกี่ยวกับการบริจาคอวัยวะ และสาเหตุของการตัดสินใจ ประกอบด้วย สาเหตุจากภายในตัวบุคคล ได้แก่ บุคลิกภาพแบบการยอมรับผู้อื่น พื้นฐานความรู้เข้าใจเกี่ยวกับการบริจาคอวัยวะ ความเชื่อเรื่องบุญเกี่ยวกับการบริจาคอวัยวะ ความคิดและความต้องการของตนเอง ความกลัวที่มีต่อการบริจาคอวัยวะ ความสามารถในการเข้าใจผู้อื่น สาเหตุจากสภาพแวดล้อม ได้แก่ การได้รับข้อมูลข่าวสารเกี่ยวกับการบริจาคอวัยวะ การคล้อยตามผู้อื่น และการสนับสนุนจากสังคม
Downloads
เอกสารอ้างอิง
ความต้องการบริจาคอวัยวะเพื่อข้อเสนอในเชิงนโยบาย. วารสารวิชาการสาธารณสุข. 11(6): 826-835.
จริยา น้าสกุล. (2535). เจตคติและการยอมรับของประชาชนต่อการใช้เกณฑ์วินิจฉัยสมองตายของแพทยสภาในการตัดสิน
การตาย. ปริญญานิพนธ์ วท.ม. (บริหารสาธารณสุข). นครปฐม: บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยมหิดล. ถ่ายเอกสาร.
จุฑามาศ วารีแสงทิพย์. (2549). การศึกษาวิเคราะห์หลักธรรมทางพระพุทธศาสนาที่มีต่อการบริจาคอวัยวะในสังคมไทย. ปริญญานิพนธ์ พธ.ม. (พระพุทธศาสนา). กรุงเทพฯ: บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. ถ่ายเอกสาร.
จุฑามาส ปิ่นมงคล. (2547). ความรู้ เจตคติ และพฤติกรรมต่อการบริจาคอวัยวะของผู้ที่มาบริจาคโลหิต ณ ศูนย์บริการโลหิตแห่งชาติ สภากาชาดไทย. ปริญญานิพนธ์ วท.ม. (สุขภาพจิต). กรุงเทพฯ: บัณฑิตวิทยาลัย จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. ถ่ายเอกสาร.
ฉัตรชัย สุนทรธรรม. (2547). การศึกษาเจตคติและปัจจัยเกี่ยวข้องในการบริจาคอวัยวะของผู้รับบริการและบุคลากรทางการแพทย์ในโรงพยาบาลภูมิพลอดุลยเดช พอ.บนอ. แพทยสารทหารอากาศ. 50(3): 2-11.
ธันยพัต พงศ์วิวัฒน์. (2556). ความสัมพันธ์ของปัจจัยส่วนบุคคล ความรู้ เจตคติและการยอมรับการบริจาคอวัยวะของ
พยาบาลวิชาชีพในโรงพยาบาลเชียงรายประชานุเคราะห์. ปริญญานิพนธ์ พย.ม. (การบริหารการพยาบาล). นนทุบรี: บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช. ถ่ายเอกสาร.
ทวีป ลิมปกรณ์วณิช. (2547). กลยุทธ์การสื่อสารเพื่อโน้มน้าวใจบุคคลให้มาบริจาคอวัยวะ. ปริญญานิพนธ์ นศ.ม. (การ
ประชาสัมพันธ์). กรุงเทพฯ: บัณฑิตวิทยาลัย จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. ถ่ายเอกสาร.
นพดล ทองมั่น. (2541). การศึกษาความสัมพันธ์ของลักษณะทางประชากรศาสตร์และการเปิดรับสื่อที่มีต่อความรู้ เจตคติ
และพฤติกรรมต่อเรื่องการบริจาคอวัยวะของประชาชนในเขตกรุงเทพมหานคร. ปริญญานิพนธ์ ว.ม. (สื่อสารมวลชน). กรุงเทพฯ: บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์. ถ่ายเอกสาร.
พรพรรณ ชมงาม. (2552). ปัจจัยทางการสื่อสารที่มีผลต่อการบริจาคอวัยวะของประชาชนในเขตกรุงเทพมหานคร. ปริญญา
นิพนธ์ ว.ม. (การจัดการการสื่อสารองค์กร). กรุงเทพฯ: บัณฑิต วิทยาลัย มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์. ถ่ายเอกสาร.
พระมหาสมโชค คำแก้ว. (2543). การศึกษาเปรียบเทียบทรรศนะเรื่องการบริจาคอวัยวะของพระสงฆ์กับฆราวาสใน
กรุงเทพมหานคร. ปริญญานิพนธ์ อ.ม. (ศาสนาเปรียบเทียบ). นครปฐม: บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยมหิดล. ถ่ายเอกสาร.
วรภัทร์ สังข์น้อย. (2541). ปัจจัยที่มีผลต่อการบริจาคอวัยวะของญาติผู้เสียชีวิต. ปริญญานิพนธ์ นศ.ม. (การประชาสัมพันธ์).
กรุงเทพฯ: บัณฑิตวิทยาลัย จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. ถ่ายเอกสาร.
วรวรรณ ลีชวโลทัย. (2556). โมเดลเชิงสาเหตุของความเต็มใจที่จะบริจาคอวัยวะ. ปริญญานิพนธ์ศศ.ม. (จิตวิทยาประยุกต์).
กรุงเทพฯ: บัณฑิตวิทยาลัย จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. ถ่ายเอกสาร.
รพีพรรณ์ โพธิ์ประทับ; และภาวิกา ศรีรัตนบัลล์. (2557). ทุนทางสังคมในการตัดสินใจบริจาคอวัยวะของครอบครัวผู้บริจาคที่มีภาวะสมองตาย. วารสารบัณฑิตศึกษา มนุษยศาสตร์ สังคมศาสตร์. 3(2): 99-122.
ศรันยา กิจพาณิชย์; และคณะ. (2554). ความรู้และเจตคติของนักเรียนพยาบาลทหารต่อการบริจาคอวัยวะ. วารสารเวชสาร
แพทย์ทหารบก. 64(4): 181-188.
ศูนย์รับบริจาคอวัยวะ สภากาชาดไทย,(2559). รายงานประจำปี 2558. กรุงเทพฯ: สภากาชาดไทย.
สกานต์ บุนนาค. (2556). วิกฤตการขาดแคลนอวัยวะของประเทศไทย. วชิรเวชสาร. 57(3): 179-184.
สุวิรัช รัตนมณีโชติ. (2536). ความรู้และเจตคติของพยาบาลต่อการบริจาคอวัยวะ. ปริญญานิพนธ์ วท.ม. (พยาบาลศาสตร์).
นครปฐม: บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยมหิดล. ถ่ายเอกสาร.
สุกัญญา อามีน. (2539). การศึกษาความรู้ และเจตคติที่่มีต่อการปลูกถ่ายอวัยวะของประชาชนในเขต กรุงเทพมหานคร.
ปริญญานิพนธ์ นศ.ม. (การประชาสัมพันธ์). กรุงเทพฯ: บัณฑิตวิทยาลัย จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย. ถ่ายเอกสาร.
อนงค์ ผ่องศรี. (2547). การเปิดรับข่าวสาร เจตคติและการตัดสินใจของผู้บริจาคอวัยวะให้ศูนย์รับบริจาคอวัยวะสภากาชาด
ไทย. ปริญญานิพนธ์ วท.ม. กรุงเทพฯ: บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยกรุงเทพ. ถ่ายเอกสาร.
Dominguez, J. M.; et al. (1991). Knowledge and Attitude about Organ Donation in a Hispanic Population.
Transplantation Proceedings. 23(2): 1804-1806.
Horton, R. L.; & Horton, P. J. (1990). Knowledge Regarding Organ Donation: Identifying and Overcoming Barriers to Organ Donation. Social Science and Medicine.
Sophie, L. R.; et al. (1983). Intensive Care Nurse’s Perceptions of Cadaver Organ Procurement. Heart Lung.
12(3): 261-267
Stoeckle, M. L. (1990). Attitudes of Critical Care Nurses Toward Organ Donation. Dimension of Critical Care
Nursing. 9(6): 354-361.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
สถาบันวิจัยพฤติกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ
114 ซอยสุขุมวิท 23 ถนนสุขุมวิท แขวงคลองเตยเหนือ เขตวัฒนา กรุงเทพฯ 10110
โทร 02-649-5000 ต่อ 17600
