แนวทางการป้องกันพฤติกรรมการเบี่ยงเบนทางสังคมของวัยรุ่นจากการถูกกลั่นแกล้ง ทางไซเบอร์ ศึกษาเฉพาะกรณี โรงเรียนมัธยมศึกษา จังหวัดสมุทรปราการ

บทคัดย่อ

การศึกษานี้มีวัตถุประสงค์เพื่อค้นหาแนวทางการป้องกันพฤติกรรมเบี่ยงเบนทางสังคมที่เกิดจากการถูกกลั่นแกล้งทางไซเบอร์ กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัยเชิงปริมาณครั้งนี้เป็นเด็กนักเรียนระดับชั้นมัธยมศึกษาในจังหวัดสมุทรปราการ อายุ 12 – 18 ปี โดยการสุ่มตัวอย่างแบบแบ่งชั้นภูมิจำนวน 13 โรงเรียน จำนวน 400 คน ใช้การสุ่มอย่างง่ายภายในกลุ่ม และใช้แบบสอบถามเป็นเครื่องมือในการเก็บข้อมูล และการวิจัยเชิงคุณภาพใช้วิธีการสัมภาษณ์แบบกึ่งโครงสร้างแบบเจาะจงโดยคัดเลือกผู้ให้ข้อมูลแบบเฉพาะเจาะจงจำนวน 17 คน ประกอบด้วยเด็กนักเรียนที่มีพฤติกรรมเบี่ยงเบนทางสังคมและเคยถูกกลั่นแกล้งทางไซเบอร์จำนวน 10 คน อาจารย์จำนวน 5 คน และ ผู้เชี่ยวชาญ ได้แก่ นักจิตวิทยาจำนวน 2 คน ผลการวิจัยเชิงปริมาณ พบว่า ความสัมพันธ์ของระดับการถูกกลั่นแกล้งทางไซเบอร์กับพฤติกรรมเบี่ยงเบนทางสังคมมีความสัมพันธ์ไปในทิศทางเดียวกันในระดับปานกลางอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 (r=0.494, Sig.=0.000) ซึ่งสอดคล้องกับผลการวิจัยเชิงคุณภาพ พบว่า เด็กนักเรียนที่ถูกกลั่นแกล้งทางไซเบอร์จะมีพฤติกรรมเบี่ยงเบนทางสังคม แต่พฤติกรรมที่แสดงออกนั้นขึ้นอยู่กับบริบทของปัญหาและปัจจัยอื่น ๆ ด้วย เช่น
การเลี้ยงดู สภาพแวดล้อม เป็นต้น ผู้วิจัยสามารถสรุปแนวทางป้องกันพฤติกรรมเบี่ยงเบนทางสังคมที่เกิดจากการถูกกลั่นแกล้งทางไซเบอร์ เป็น 3 ระดับ คือ 1) ชั้นปฐมภูมิ คือผู้ปกครองและอาจารย์สร้างภูมิคุ้มกันทางจิตใจ เป็นการปลูกฝังทัศนคติและพฤติกรรมที่เหมาะสม 2) ชั้นทุติยภูมิ คือผู้ปกครอง อาจารย์และเพื่อนให้คำแนะนำคำปรึกษาเมื่อเด็กถูกกลั่นแกล้งทางไซเบอร์  และ 3) ชั้นตติยภูมิ คือการบูรณาการร่วมกันเพื่อแก้ไขปัญหาเมื่อพบว่าการกลั่นแกล้งทางไซเบอร์มีผลกระทบต่อตัวเด็กและเยาวชน ซึ่งสาเหตุการถูกกลั่นแกล้งทางไซเบอร์มักมาจากเรื่องส่วนตัวของเด็กในกลุ่มหรือเด็กนักเรียนที่รู้จักกัน เด็กมักมองว่าเป็นเรื่องที่แกล้งกันในกลุ่มเพื่อนและพบเห็นได้ทั่วไป ทำให้เด็กและเยาวชนขาดการรับรู้สภาพปัญหา ผลกระทบจากการถูกกลั่นแกล้งทางไซเบอร์ และการไม่รู้สิทธิของตนเองและผู้อื่น ข้อเสนอแนะคือผู้ปกครองและครูอาจารย์ควรมีบทบาทในการเสริมสร้างความเข้าใจและการรับรู้ของเด็กและเยาวชนถึงสิทธิของตนเอง รวมถึงการเสริมสร้างภูมิคุ้มกันทางจิตใจของเด็กและเยาวชนเมื่อถูกกลั่นแกล้งทางไซเบอร์