การสร้างองค์ประกอบความเข้มแข็งของครอบครัวตามบริบทสังคมไทย

บทคัดย่อ

งานวิจัยเรื่องนี้มีวัตถุประสงค์สำคัญคือ การสร้างองค์ประกอบและกำหนดความหมายขององค์ประกอบความเข้มแข็งของครอบครัวตามบริบทสังคมไทย ซึ่งอยู่ในช่วงเวลาที่สังคมไทยมีการเปลี่ยนแปลง (พ.ศ. 2520 - 2559) และแนวโน้มในอนาคตตามกรอบยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี (พ.ศ. 2560 – 2579) คณะผู้วิจัยใช้วิธีการวิจัยเชิงคุณภาพเพื่อให้เข้าใจการใช้ชีวิตครอบครัวอย่างลึกซึ้ง ภายใต้เงื่อนไขของบริบทและเวลา โดยใช้รูปแบบการวิจัยแบบการสร้างทฤษฎีจากข้อมูล (Grounded theory research method) ข้อมูลที่ใช้ในงานวิจัยนี้มาจากการสัมภาษณ์เชิงลึกกับครอบครัวที่มีความเข้มแข็งตามเกณฑ์ที่คณะผู้วิจัยกำหนดเป็นกรอบ จำนวน 11 ครอบครัว ผลวิจัยพบว่า ได้องค์ประกอบความเข้มแข็งของครอบครัวตามบริบทสังคมไทย จำนวน 7 องค์ประกอบ ได้แก่ องค์ประกอบที่ 1 การวางหลักครอบครัวดี องค์ประกอบที่ 2 การรู้หน้าที่รับผิดชอบ องค์ประกอบที่ 3 การยึดถือกรอบคุณธรรม องค์ประกอบที่ 4 การสานสัมพันธ์ใฝ่เกื้อกูล องค์ประกอบที่ 5 การสร้างสมดุลบริหารทรัพย์ องค์ประกอบที่ 6 การจัดการปรับความขัดแย้ง และองค์ประกอบที่ 7 การร่วมแรงบ่มเพาะเพื่อส่งผ่าน องค์ความรู้ที่ได้สอดคล้องกับบริบทสังคมไทยมากกว่าผลงานวิจัยในอดีตที่ศึกษาโดยใช้องค์ประกอบที่มาจากแนวคิดทางตะวันตกเป็นหลัก ซึ่งองค์ความรู้ที่ได้นี้เป็นนวัตกรรมประเภทผลิตภัณฑ์ (Product Innovation) ที่ผู้ทำงานด้านครอบครัวสามารถนำไปสร้างกิจกรรมพัฒนาความเข้มแข็งของครอบครัวได้